بریده‌هایی از کتاب انقلاب ایران

اعطای حق رأی به زنان و اقلیت‌های مذهبی یکی از مسائل خاص دینی بود که آیت‌اللّه خمینی به‌خاطر آن در سال ۱۳۴۲ به رژیم حمله کرد.

کمک‌های مالی بازاریان به سه شکل انجام می‌شد. نخست اینکه، مبالغ هنگفتی پول به روحانیان بلندپایه و به‌ویژه آیت‌اللّه خمینی دادند تا هزینهٔ فعالیت‌های انقلابی خود را تأمین کند و به هر شکلی که مناسب می‌بیند، مصرف کند. بنا به یک برآورد، هنگامی که آیت‌اللّه خمینی در پاریس بود، بازاریان ۲۰ میلیون پوند به او کمک مالی کردند. (‌۷)

بنا بر این چهارچوب نظری، می‌توان عوامل زیر را به‌عنوان عوامل شکل‌دهندهٔ انقلاب ۱۳۵۷ ایران برشمرد: ۱. کاهش چشمگیر اقتدار و قدرت دولت به دلیل تحولات داخلی و بین‌المللی؛ ۲. فعالیت‌های گروه‌های مخالف در بحبوحهٔ ضعف سیاسی دولت؛ ۳. وجود شرایط اجتماعی که به گسترش گرایش‌ها و تمایلات انقلابی در جامعه منجر شد؛ ۴. شکل‌گیری روابط مؤثر میان گروه‌های مخالف متفاوت با طبقاتی که در پی به دست آوردن حمایت آنها بودند.

وقوع یک انقلاب موفق نیازمند وجود مجموعه‌ای از شرایط لازم «اجتماعی» و «سیاسی» است. به‌لحاظ سیاسی، «لازم است قدرت و اقتدار نخبگان حاکم درنتیجهٔ وقوع برخی تحولات داخلی یا بین‌المللی به‌صورت معناداری تضعیف شود. گروه‌هایی که در پی سرنگونی نخبگان حاکم هستند، از ضعف قدرت سیاسی حکومت بهره برده و باعث سرنگونی حکومت می‌شوند. در جامعه نیز باید تمایل به تغییر انقلابی وجود داشته باشد. برای اینکه گروه‌های مخالف نظام سیاسی بتوانند مشروعیت مردمی را به دست آورند و حمایت آنان را در سرنگونی رژیم حاکم کسب کنند، وجود دو عامل اجتماعی ضروری است. نخست اینکه، گروه‌های مخالف باید ابزارهای اجتماعی لازم را برای نشر شعارها و تبلیغات خود در جامعه و ایجاد پیوندهای لازم با طبقات مردم داشته باشند. ... دوم اینکه، توده‌های مردمی از شرایط اجتماعی ناراضی باشند و به حمایت از گروه‌های مخالف گرایش پیدا کنند».