بریده‌هایی از کتاب اندیشه در بحران؛ دفتر اول

فروید بر یهودی بودن خود می‌گوید: فروید باور داشت که موفقیت‌های بعدی او مستقیماً مرهون یهودی بودن او هستند. اگرچه فروید هرگز مناسک و آداب دین یهود را به جا نمی‌آورد و همهٔ ادیان را وهم و موهوم می‌نامید، به یهودی بودنش توجه داشت. دوستان غیر یهودی‌اش معدود بودند، منظماً در جلسهٔ بنای بریت (مجمع محلی یهودیان وین) حاضر می‌شد و از آن کتاب‌هایش که به زبان‌های ییدیش و عبری ترجمه می‌شد، حق‌الترجمه نمی‌گرفت. استقلال فکری خود را به یهودی بودنش نسبت می‌داد.

فروید مدعی است که هزاران سال پیش، در روزگاری که به ادعای او انسان‌ها «گله‌وار» در اعماق جنگل‌ها زندگی می‌کردند و پدر با استبداد بر خانواده حکم می‌راند و تمتع از زنان را منحصر به خود کرده بود، زمانی فرامی‌رسد که پسران جوان بر پدر طغیان می‌کنند و پدر را به قتل می‌رسانند تا بتوانند زنان او را (درواقع مادران خود) را از آنِ خویش کنند. بنا به روایت فروید، پسران پس از به قتل رساندن پدر و کام‌گیری از مادر دچار اندوه و احساس گناه می‌شوند و به منظور غلبه بر این احساس گناه، قانون منع زنا با محارم (ازدواج با مادر و خواهر) را وضع می‌کنند و هر سال در سالگرد حادثهٔ قتل پدر مراسمی آیینی اجرا می‌کنند و حیوانی را که توتم خانواده و قبیله است و به مدعای فروید نمادی از پدر خانواده محسوب می‌شود، می‌خورند. فروید توتم را نمادی از احساس گناه نسبت به قتل پدر و حرمت‌گذاری به آن و تابو را نیز قاعدهٔ وضع‌شده‌ای به منظور جلوگیری از تکرار ماجرای قتل پدر می‌داند. فروید مدعی است ماجرای قتل پدر و احساس گناهِ پیامد آن در ناخودآگاه هر فرد انسانی وجود دارد و در پروسهٔ تطور روانی هر کودک در ذهن او تجربه می‌شود. از نظر فرویدیسم، دین و اخلاق محصول تعمیم توتم و تابو هستند.

روان‌کاوی برای طبقهٔ متوسط و فوق متوسط شهرنشین، که نمی‌خواستند کوششی جامع‌تر و اساسی‌تر به عمل آورند، قائم‌مقام و جانشینی برای مذهب شد. ...

فروید در مقام تئوریسین «انسان جنسی» به نوع نگاه اخلاق ویکتوریایی به همجنس‌بازی نیز انتقاد کرد. فروید با عنوان کردن ضرورت در پیشگیری به مدعای او «طرز رفتار انسانی‌تر»(۱۰۲) با همجنس‌بازها عملاً در گشودن مسیری که سرانجام (در دهه‌های پایانی قرن بیست و پس از آن) به پذیرش رسمی همجنس‌بازی و ازدواج قانونی آنان انجامید، نقش‌آفرینی مؤثر کرده است. همان‌گونه که انتقادات فروید از نظام خانواده به بهانهٔ اینکه زندگی زناشویی صورتی پیدا کرده است که «کسب رضایت عاطفی در آن تقریباً محال است» و «تنها پاداشی که در ازای اطاعت از اوامر والدین در وهلهٔ اول و شوهر در مرحلهٔ بعد نصیب یک زن بالغ و پخته می‌شود انتخاب بین خواهش‌های ارضانشده یا خیانت یا اختلال عصبی است»(۱۰۳) در فرایند تضعیف نظام خانواده در اجتماعات غربی مدرن بسیار تأثیرگذار بوده است.

کارل گوستاو یونگ چنین می‌گوید که فروید با مغز چون «طفیلی غدد تناسلی» برخورد می‌کرد

فهم فروید از انسان و حیات روانی بشر نوعاً فهمی ماتریالیستی مکانیستی هیدرولیکی است که معتقد است انسان انبوهی از انرژی‌های فیزیکی‌ـ شیمیایی است که در پی بروز کمبود دچار تنش می‌شود و احساس رنج می‌کند و به منظور رهایی از رنج ناشی از کمبود (و بازگشتن به حالت تعادل) اقدام می‌کند.

در نامه‌ای در ۲ سپتامبر ۱۹۰۷ به یونگ نوشت: «همیشه حس کرده‌ام که در شخصیت من و در اندیشه‌ها و شیوهٔ سخن گفتنم اشکالی وجود دارد که مردم آن را غریب و نادلپذیر می‌دانند، حال آنکه همه دریچهٔ قلبشان را به رویم می‌گشایند. اگر آدم سالمی مثل شما شخصیت خود را نوع هیستریک می‌شمارد، من فقط می‌توانم ادعا کنم که نوع شخصیتم وسواسی است.»

دیوید پیت داستان علم و اندیشه در قرن بیستم را سیر از یقین تا تردید نامیده است.

روان‌شناسی فروید یک روان‌شناسی مردانه است. فرویدیسم زن را مرد اخته‌شده می‌داند.

آنچه فروید درخصوص عقدهٔ اودیپ عنوان می‌کند با بسیاری از مشاهدات و مستندات تاریخی ناسازگار است و منتقدان و روان‌شناسان بسیاری (حتی بعضی نوفرویدیست‌ها نظیر اریک فروم) مدعی‌اند که فرضیهٔ عقدهٔ اودیپ فروید محصول تجربهٔ شخصی فروید (در کودکی) در رابطه با پدر و مادرش است که فروید به غلط (و آن‌گونه که عادت اوست) محصول این تجربهٔ شخصی (تجربه‌ای ناسالم و بیمارگونه) را به تمام بشریت و همهٔ ادوار تاریخ تعمیم داده است. البته تئوری عقدهٔ اودیپ به دلیل مفروض پدرستیزانه‌ای که دارد در همسویی با تمایل جریان عمومی فرهنگ مدرن غربی به تضعیف خانواده قرار گرفته و مورد استقبال آن واقع شده است.