بریده‌هایی از کتاب فلسفه و عشق، از افلاطون تا امروز

از نظر افلاطون، عشق نوعی آرزو و اشتیاق تهییج شده برای دستیابی به شناخت، فهم و آگاهی بیشتر است.

توصیف دیوتیما از عشق به عنوان یک صعود ـ همانند نردبانی که از یک شکل پایین‌تر عشق فردی مربوط به یک معشوق خاص، به یک شکل بالاتر عشق به خوبی و زیبایی در مفهوم کلی آن می‌رساند ـ احتمالاً تأثیرگذارترین جنبهٔ این گفتار است. در صورتی که آن عشق که انگاره‌ها و آثار خلاق را به وجود می‌آورد، پدید آمده باشد، از عشقی که تنها موجب تولید کودکان می‌شود، برتر است.

عشق از نظر دیوتیما یک میانجی است که میان دو موقعیت متقابل حرکت می‌کند، اما هرگز به یک پایان ایستا منتهی نمی‌شود و همیشه در یک فرایند «شدن» است.

در حالی که عشق ... در تمام ادوار ستایش شده، بزرگ داشته شده و نقطهٔ مقابل خودخواهی به شمار آمده است، چنین برمی‌آید که ممکن است عشق ساده‌ترین و روشن‌ترین بیان خودخواهی باشد.

عشق، زیاده‌جویی و طمع‌کاری و «نوعی شهوت برای به دست آوردن و تصاحب کردن» و «ساده‌ترین و روشن‌ترین بیان خودخواهی» است.

عشق، نوعی میانجی میان نداشتن ـ داشتن و نقصان ـ کمال است که به‌واسطهٔ دستیابی به مطلوب، فرومی‌نشیند و به خاموشی می‌گراید

در «فدروس»، سقراط هم‌زمان هم دربارهٔ تجربهٔ عشق به خرد سخن می‌گوید و هم از تجربهٔ عشق به انسان دیگر. همچنان که در «ضیافت» نیز می‌بینیم، او صرفاً به شباهت آنها اشاره نمی‌کند، بلکه این‌همانی یا سازگاری بالقوهٔ میان عشق به حقیقت و عشق به یک شخص را نیز بیان می‌کند. در نهایت، در پی دانایی رفتن، نوعی مجاهدت شهوانی است و کسی را که در پی آن می‌رود، به همان بلندی‌های مستی و بی‌خودی دیوانه‌وار که عشق به یک انسان به آن هدایت می‌کند، می‌رساند.

در متن افلاطون، عشق مجرد و عشق شهوانی بطور کامل با یکدیگر در تقابل نیستند، بلکه به یکدیگر وابسته‌اند: عشق به معرفت با تجربهٔ عشق شهوانی پرورش می‌یابد

پیوند عشق و فلسفه از نظر دیوتیما تصویر دیگری را به خاطر می‌آورد که در آن فیلسوف «نوعی آدم دربه‌در پابرهنه است که در زیر نور ستاره‌ها بیرون می‌رود تا با واقعیت و معرفت روبرو شود، یا به یک زایش مشترک با هر آنچه ممکن است در آن خیرخواهی، زیبایی یا خرد یافت شود، دست بیابد

نیچه با واکاوی آرمان‌گرایی عموماً رؤیاپردازانهٔ ما در باب عشق، تلاش می‌کند پیدایش و تکوین عشق را با تکیه بر این نکته توضیح دهد که عشق به‌واسطهٔ طمع و توجه به منافع شخصی برانگیخته می‌شود.

فلسفهْ یک یادگیری رسمی، ثابت و انعطاف‌ناپذیر نیست که از تمام احساسات مجزا شده باشد. فلسفه، طلب و جست‌وجویی برای عشق است؛ عشق به زیبایی و عشق به خرد که یکی از زیباترین چیزهاست.»

«عشق، یک فیلسوف و یک فلسفه است. فلسفهْ یک یادگیری رسمی، ثابت و انعطاف‌ناپذیر نیست که از تمام احساسات مجزا شده باشد. فلسفه، طلب و جست‌وجویی برای عشق است؛ عشق به زیبایی و عشق به خرد که یکی از زیباترین چیزهاست.»