بریده‌هایی از کتاب کلیدهای پرورش مهارت های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان

ما همیشه در حال یادگیری هستیم؛ اما معمولا آن‌قدر سریع حرکت می‌کنیم که خودمان متوجه آن نمی‌شویم. درباره چیزهایی که در سال گذشته، هفته گذشته یا روز قبل یاد گرفته‌اید فکر کنید. مثلا درباره شخصی خاص، یا در مورد کارتان چه چیزی یاد گرفته‌اید؟

وقتی تلاش را به چشم می‌بینیم آن‌را می‌فهمیم: پزشکی که برای صحبت با ما وقت می‌گذارد. پیش خدمتی که با دقت کافی از ما پذیرایی می‌کند. و دانش آموزی که قبل از تحویل انشا دوباره آن‌را می‌خواند. و ما زمانی که تلاش را نمی‌بینیم آن‌را می‌فهمیم: مکانیکی که اتومبیل را تحویل می‌دهد، بدون آنکه بررسی کند که آیا تمام قطعات آن سوار شده‌اند. تعمیرگاه‌های لوازم خانگی که زمان خاصی را برای تعمیر لوازم تعیین می‌کنند، اما نمی‌آیند. دانش آموزانی که تکالیفشان را با بی‌توجهی انجام می‌دهند و نوشته‌هایشان قابل خواندن نیست. آیا فرزندانتان به اندازه کافی از ارزش تلاش و لذت کار آگاهند؟ امروزه چه چیزهایی در مورد تلاش دانش‌آموزان می‌دانیم؟ به چه طریقی می‌توان کوشش آن‌ها را مورد تشویق قرار داد؟ درباره تکالیفشان چطور؟ نقش والدین در این زمینه چیست؟

برای ایجاد انگیزه در بچه‌ها هیچ راهی بهتر از دیدن والدینشان به‌عنوان فراگیرانی علاقه‌مند ـ که ایده‌ای برایشان هیجان‌انگیز است ـ وجود ندارد.

برای آنکه فرزندانتان را به جمع آوری اطلاعات تشویق کنید، سؤالاتی از این قبیل را مطرح کنید: - درِ حیاط پُشتی خانه، به طرف داخل باز می‌شود یا خارج؟ - اول جورابِ پای راست را می‌پوشی یا پای چپ را؟ - چه کسی در خانه از همه آرام‌تر غذا می‌خورد؟ صبحانه چه خوردی؟ دیشب چطور؟ همین‌طور وعده‌های قبلی غذاها را بپرسید تا ببینید تا چه موقع را می‌تواند به‌خاطر آورد. از فرزندانتان بخواهید چنین سؤالاتی بپرسند تا شما جواب بدهید. احتمالا شما مشکل‌تر از فرزندانتان پاسخ می‌دهید.

اولین گام در هر کاری سخت‌ترین مرحله است.

اعتمادبه‌نفس مانند یک رودخانه پس‌رفت، یا جریان پیدا می‌کند. این رودخانه همیشه دارای جریانات تندی نیست. بعضی روزها می‌دانید که می‌توانید از عهده هر کاری برآیید و بعضی روزهای دیگر، حتی بیرون آمدن از رختخواب، خود، کار بزرگی است.

اگر بچه‌هایتان در حال حاضر روزی چهار ساعت تلویزیون تماشا می‌کنند. هفته اول آن‌را به هفته‌ای سه ساعت کاهش دهید و هفته دوم به دو ساعت در روز و به‌همین ترتیب ادامه دهید.

به فرزندتان بگویید ده کتاب را در نظر بگیر. در مورد میزان و نحوه کتاب خواندن، به خودت نمره بده. فرض کن که تو معلم هستی و درباره کار خودت قضاوت می‌کنی، در مورد سؤالاتی که می‌پرسی فکر کن. آیا بیشترِ کلمات را می‌دانی؟ آیا می‌توانی با صدای بلند و روان بخوانی؟ آیا می‌توانی داستان را بخوانی و بعد آن را برای دیگری تعریف کنی؟ آیا وقتی هر کتاب را تمام می‌کنی خواندنت بهتر شده است؟

چگونه با استرس مقابله کنیم؟ تا ده می‌شماریم. در خیابان قدم می‌زنیم. درباره آن صحبت می‌کنیم. دوش آب سرد می‌گیریم یا حمام داغ می‌کنیم. برای کنترل شخصی و ایجاد حس تعادل، راه‌های مختلفی را در پیش می‌گیریم. باید با بچه‌ها درباره این مسائل صحبت کنیم و همراه با هم این راهکارهای مقابله با استرس را تمرین کنیم. این روش‌ها ممکن است همیشه مفید نباشند؛ اما ما را در مسیر صحیح قرار می‌دهند.

به یک پروژه ساختمانی هر روز نگاه کنید. سعی کنید تشخیص بدهید، هر روز چه تغییری نسبت به روز قبل به‌وجود آمده است.

با تعیین اهداف زندگی، توانایی قابل‌توجهی در متمرکز شدن و پیوستگی افکار ایجاد می‌شود. وقتی برای هدفی تلاش می‌کنیم و پیشرفت خود را در طول مسیر بررسی می‌کنیم، از «مهارت‌های زندگی» استفاده می‌کنیم و احساس می‌کنیم مفید و مؤثر هستیم.

امروزه، در زمانه‌ای که بسیاری از ما از جمله بچه‌ها، احساس می‌کنیم که گرفتار گردبادی از انتخاب‌های متعدد و کارهای زیادی برای انجام دادن شده‌ایم، نیاز به تمرکز داشتن در مدرسه و در محل کار بیش از پیش شنیده می‌شود.

اگر به بچه‌ها می‌گویید: «تصمیم‌گیری در این مورد با توست» واقعآ باید به آن عمل کنید.

بچه‌ها را تشویق کنید که برنامه‌ریز باشند: اگر معلم بودند چه می‌کردند؟ اگر پدر بودند چطور؟ اگر مادر بودند؟ نقشتان را با هم عوض کنید تا آنکه دیدگاه‌های معلمان و والدین را درک کنند.

برای تصمیم‌گیری‌ها معمولا نکته‌های مثبت و منفی یک شرایط در نظر گفته می‌شود. با هم به سود و زیان‌های ترک تحصیل، پرخوری و ولخرجی فکر کنید. چه چیزی به‌دست می‌آورید؟ چه چیزی را از دست می‌دهید؟ هر وقت که امکان دارد بگذارید فرزندتان با پیامدهای تصمیم‌های خودش برخورد کند. چه خوب و چه بد! درباره اینکه دفعه بعد چه کاری می‌توان انجام داد، صحبت کنید.

موارد زیر، به فرزندانتان کمک می‌کند تا درکی از فشاری که با آن مواجهند ـ فشاری که حتی ممکن است از آن آگاه نباشند ـ داشته باشند: - چه کسی مدل‌ها را پایه‌گذاری می‌کند؟ چه کسی به ما می‌گوید چه چیزی بخریم؟ - وقتی تبلیغات محصولی را در تلویزیون می‌بینیم، آیا این تبلیغ همیشه درست است؟ - آیا کسی را می‌شناسیم که محصولی را با مارک معروفی خریده و از آن ناراضی بوده است؟

قبل از آنکه به خرید بروید، کابینت‌ها و یخچال را بررسی کنید. ببینید چه چیزهایی در خانه دارید. در صورت امکان، همراه با فرزندانتان به خرید بروید. دو نکته را به خاطر داشته باشید: ۱. زمانی به خرید بروید که گرسنه نیستید. اگر در هنگام خرید شکمتان خالی باشد، بیش از آنچه نیاز دارید می‌خرید. ۲. برای آنکه خرید درستی کنید، به قیمت هر چیز توجه کنید. بدین‌ترتیب فرزندتان قیمت یک نوع ماده غذایی را که محصول دو شرکت مختلف و در بسته‌ها و قوطی‌های مختلف است، با هم مقایسه می‌کند.

تمرین دادن به بچه‌ها در مورد پول مهم است؛ چرا که باعث می‌شود توانایی و شایستگی‌هایی به‌دست آورند که در کارهایشان در مدرسه و در خارج از آن نیز به کار می‌آید.

امروزه ما توجه روزافزونی به این مسئله داریم که اوقات فرزندانمان را کاملا پر کنیم و از آن‌ها می‌خواهیم که همیشه مشغول انجام کاری باشند. ما «عجله داریم» که قبل از آنکه فرصتی برای بچه بودن داشته باشند، آن‌ها را به بزرگسالی برسانیم. من فکر نمی‌کنم بچه‌ها باید همیشه مشغول باشند یا به نظر مشغول بیایند، این مسئله درباره بزرگ‌ترها نیز صادق است. هم بچه‌ها و هم بزرگ‌ترها نیاز دارند که اوقاتی را به تماشای ابرها بنشینند؛ در حمام با حباب‌های صابون بازی کنند؛ مطالبِ پیش‌پاافتاده را بخوانند؛

به دایره‌های زمان خود نگاه کنید و ببینید اگر می‌توانستید چه چیزی را تغییر می‌دادید. روزهای ایدئال شما چه روزهایی است؟ در این روزها، آیا اوقات کمتری در رفت و آمد بوده‌اید و بیشتر خوابیده‌اید؟ آیا وقت کمتری صرف غذا خوردن کرده‌اید و بیشتر به سرگرمی‌ها پرداخته‌اید؟ آیا وقت کمتری را به تنهایی گذرانده‌اید و بیشتر سعی کرده‌اید با هم باشید؟ با همدیگر درباره این روزهای ایدئال صحبت کنید. ببینید چه تغییرات کوچکی می‌توانید انجام دهید تا روزهای جاری را هرچه بیشتر در مسیر روزهای ایدئال خود قرار دهید.