بریده‌هایی از کتاب در باب اعتماد به نفس

باخویسن می‌خواست به ما بگوید از انعطافی که انسان‌ها در مواجهه با چالش‌های هولناک دارند احساس غرور کنیم. نقاشی‌هایی که وی کشیده است، حاوی این پیام است که همهٔ ما می‌توانیم بهتر ازآنچه تصور می‌کنیم با شرایط سازگار شویم؛ آثار وی به ما روحیه می‌دهند که باور داشته باشیم هر چیزی که در ابتدا تهدیدکننده به نظر می‌رسد، ممکن است به‌راحتی پشت سر گذاشته شود.

افراد دارای اعتمادبه‌نفس پایین هنگام مواجهه با هرکسی پیش‌فرضشان این است که آن‌ها همه انسان‌هایی عاقل، منطقی، هوشمند، دارای قضاوت صحیح و مسلط بر خودشان هستند. اگر علی‌رغم این ویژگی‌ها، افراد خاصی همچنان در اینترنت علیه ما منفی‌بافی می‌کنند یا مایهٔ رنجش ما می‌شوند، قطعاً این حملات صحیح هستند.

نقش این والدین این است که اعتمادبه‌نفس را در کودکان تقویت کنند و درعین‌حال به شکلی منطقی در امور شک کنند: «تو به خاطر خودت و وجودت و آنچه هستی دوست‌داشتنی هستی، نه به خاطر کارهایی که انجام می‌دهی؛ چه‌بسا همیشه قابل‌تحسین و یا حتی دوست‌داشتنی نباشی، اما همیشه لیاقت مهربانی و تفسیر مثبت را داری. برای من مهم نیست که درنهایت رئیس‌جمهور یا رفتگر شوی. تو همیشه نقش مهمی خواهی داشت. فرزندم، اگر آن‌ها درایت لازم برای مهربان بودن ندارند، لعنت بر آن‌ها!»

تعجب‌آور نیست که وقتی دشمنان وارد افق ذهنی ما می‌شوند، سریعاً دچار مشکلات زیادی می‌شویم، چون در ذهن نمی‌توانیم تصور کنیم که ممکن است آن‌ها اشتباه کنند و حق با ما باشد. دستاوردهای ما ربطی به شخصیت ما ندارد و اگر در کارهایمان شکست هم بخوریم به این معنی نیست که کل شخصیت ما شکست‌خورده است. چون تربیت دوران کودکی ما را بی‌دفاع بار آورده است، مرزی بین درون و بیرون نداریم. در برابر احساسات هرکسی که از ما متنفر باشد، آسیب‌پذیر هستیم.

برای کسانی که اعتمادبه‌نفس پایینی دارند، وجود دشمن فاجعهٔ بزرگی است. ساختار روانی ما طوری است که پذیرش از سوی دیگران (نسبت به عملکرد خود) تأثیر زیادی بر عزت‌نفسمان دارد. درنتیجه، وقتی دشمنان باعث ناراحتی ما می‌شوند، نه‌تنها اعتمادمان را به آن‌ها از دست می‌دهیم (درحالی‌که نفوذ افسونگرشان در ما کماکان تداوم دارد)، بلکه خطرناک‌تر از آن این است که اعتمادبه‌نفس خود را نیز از دست می‌دهیم.

منفعل بودن هم بدون هزینه نیست. چون هنگامی‌که برحسب نوعی ذهنیت متعارف به انفعال تن بدهیم، با مسئله‌ای مواجه می‌شویم که حتی از شکست ترسناک‌تر است: یعنی مواجهه با این تراژدی که زندگی‌مان را هدر داده‌ایم.

اعتمادبه‌نفس این نیست که باور داشته باشیم هیچ‌گاه با موانع روبرو نخواهیم شد: بلکه درک این واقعیت که مشکلات جزئی اجتناب‌ناپذیر از اهدافی است که ارزش تلاش دارند. بنابراین باید داستان‌ها و روایت‌های متعددی در ذهن داشته باشیم که نقش درد، اضطراب و نومیدی را حتی در بهترین و موفق‌ترین زندگی‌ها عادی بدانند.

بهتر است تجربیات آتی خود را در بستر مجموعه‌ای از انتظارات واقعی قرار دهیم. در این صورت شکست‌های ما معنای متفاوتی خواهند داشت. در این صورت به‌جای اینکه دلیلی بر عدم توانایی ما باشند و اعتمادبه‌نفس ما را از بین ببرند، بیشتر نشان‌دهندهٔ این خواهند بود که در مسیر استانداردی قرار داریم که به ایده‌آل‌های مورد تحسینمان خواهد انجامید. در این صورت نگرانی‌ها، پسرفت‌ها و مشکلاتمان را مسائلی اجتناب‌ناپذیر خواهیم دانست و نه نوعی خطا یا زنگ خطر.

هنرمندانی که اعتمادبه‌نفس را بالا می‌برند، با صراحت و بدون هیچ‌گونه کمرویی به ما نشان می‌دهند که الزامات حقیقیِ زندگی موفق چیست. آن‌ها دشواری‌های پیش روی ما را پیشاپیش برایمان مرور می‌کنند: اشک‌هایی که در اتاق‌های محل کار خواهیم ریخت، جلساتی که در آن‌ها ایده‌های ما رد خواهند شد و چشم‌اندازهایی که بی‌نتیجه خواهند ماند، مقالات تمسخرآمیزی که در روزنامه‌ها دربارهٔ خود می‌خوانیم، ساعاتی که به‌تنهایی در اتاق‌های هتلی در خارج از کشور می‌گذرانیم، درحالی‌که بازی فرزندانمان را در مدرسه از دست می‌دهیم؛ این حس که بینش‌های عالی ما بسیار دیر به ذهنمان خطور می‌کنند؛ و بی‌خوابی‌هایی که به دلیل نگرانی و آشفتگی ذهنی دچارشان می‌شویم.

برای افزایش اعتمادبه‌نفس خود، لازم است به‌طور منظم با معادل‌های مدرنِ مجسمه‌های کلاسیک مواجه شویم: فیلم‌ها، اشعار، ترانه‌ها و رمان‌هایی که به بازنمایی رنج‌هایی می‌پردازند که در گسترهٔ ملالت‌بارِ سرمایه‌داری مدرن انتظار ما را می‌کشند؛ مراکز پخش عمدهٔ جهان، دفاتر مالیاتی، استراحتگاه‌های فرودگاه، کنفرانس‌های منابع انسانی و نشست‌های مدیریتی.