بریده‌هایی از کتاب خاطرات خانه مردگان

حق تنبیه فردی توسط فرد دیگر، یکی از زخم‌های جامعه است، وسیله‌ایست مطمئن برای خفه کردن نطفهٔ مدنیت و کمک به نابود ساختن آن.

قدرت و خون‌ریزی، شخص را سرمست می‌کند، خشونت و فساد را برمی‌انگیزد، به طرزی که روح به غیرطبیعی‌ترین لذت‌ها گرایش پیدا می‌کند.

کسی که توانسته موجود دیگری را به پست‌ترین درجهٔ فساد بکشاند، دیگر قادر به مهار کردن حس‌ها و غرایزش نیست. ظلم و بیداد عادتی است که دامنه‌اش بی‌انتهاست، می‌تواند گسترش یابد و سرانجام به یک بیماری تبدیل شود.

حقیقت اثری کاملا متفاوت با آن‌چه آدم یاد می‌گیرد و یا می‌شنود دارد

رنج‌های روحی و اخلاقی خیلی طاقت‌فرساتر از رنج‌های جسمانی هستند.

هر زندانی همان اندازه عاشق پول است که عاشق آزادی.

زندگی میان جمع طبعا در جاهای دیگر هم وجود دارد، اما در زندان آدم مجبور می‌شود با کسانی سر کند که دلش نمی‌خواهد با آن‌ها سروکار داشته باشد

یک نفر بعدها به من گفت به این نتیجه رسیده است که تحصیل باعث گمراه‌شدن ملت‌ها می‌شود. به‌نظر من این حرف اشتباه است. علت این انحطاط اخلاقی را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد. در حقیقت تحصیل می‌تواند باعث غرور و خودبینی فرد شود، ولی به‌نظر من نمی‌تواند شخص را به چنین کارهایی وادارد.

خیلی‌ها هم دست به ارتکاب جنایت می‌زنند تا به زندان با اعمال شاقه محکوم شوند و خود را از شر زندگی بس رنج‌آورتر و طاقت‌فرساتری که می‌گذرانند رهایی بخشند. چنین افراد فلکزده‌ای، در آزادی شاید دشوارترین ناراحتی‌ها را تحمل می‌کرده‌اند، هرگز غذای خوب یا کافی برای خوردن پیدا نمی‌کرده‌اند، یا از صبح تا شب برای اربابی سنگدل جان می‌کنده‌اند. در زندان کار آسان‌تر است، نان فراوان‌تر و با کیفیت بهتر، روزهای یکشنبه و ایام عید گوشت نصیب زندانی می‌شود، صدقه دریافت می‌کند، حتی می‌تواند چند پشیزی هم به‌دست بیاورد.