بریده‌هایی از کتاب جامعه‌شناسی روسپی‌گری؛ بررسی آسیب‌های اجتماعی

روسپی‌گری در صور مختلف سابقهٔ دیرینه دارد، تاریخ ظهور آن به عنوان حرفه و وسیلهٔ کسب منفعت و سود اقتصادی به زمان پیدایش مدنیت و مالکیت خصوصی و از بین رفتن آزادی عمل جنسی پیش از زناشویی بر می‌گردد.

روند رشد آمار افراد اچ‌آی‌وی مثبت که از سوی ادارهٔ ایدز وزارت بهداشت اعلام می‌شد تا اول دی ماه ۸۴ ادامه یافت و به ۵۵۶‌۱۲ نفر رسید. این تعداد نسبت به مهر ماه همان سال ۵.۲ درصد و نسبت به تیر همان سال ۱۱.۸ درصد افزایش داشت (روزنامهٔ شرق، ۸۴/۱۰/۱۸). بنابر این از اولین مورد انتقال اچ‌آی‌وی از راه مصرف تزریقی مواد در سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۷۴، هر ساله فقط حدود ۵ تا ۱۰ درصد مورد جدید انتقال از این راه شناسایی شدند. اما با شناسایی همه‌گیری ایدز در زندان‌ها، انتقال از راه مصرف تزریقی مواد طی سال ۱۳۷۵ نسبت به سال قبل از آن ۲۳ برابر افزایش یافت و برای اولین‌بار تزریق با استفاده از سرنگ مشترک به عنوان شایع‌ترین راه انتقال ایدز شناخته شد. پس از سال ۱۳۷۵ و تا سال ۱۳۸۴ نیز تعداد موارد شناسایی‌شدهٔ انتقال از راه تزریق به طور مداوم افزایش یافت (ادارهٔ کنترل ایدز، مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بی‌تا). از سوی دیگر در گزارش‌ها آمده که بر اساس نتایج محاسبات نرم‌افزار مشترک سازمان جهانی بهداشت و مدیریت کنترل ایدز سازمان ملل متحد (UNAIDS) تعداد تخمینی افراد آلوده به اچ‌آی‌وی که شناسایی نشده بودند حدود ۷۰ هزار نفر برآورد شد (شرق ۸۴/۱۰/۱۹).

تا مدت‌ها سیاست انکار قاچاق زنان و دختران ایرانی نه تنها از سوی نهادهای اجتماعی مسئول آسیب‌های اجتماعی، بلکه حتی از سوی نیروی انتظامی نیز دنبال می‌شد.

بهمن کشاورز نیز در پایان بحثی حقوقی می‌گوید: «کسی که زنی را به قصد واداشتن به فحشا به طور غیر قانونی با فریب و نیرنگ یا به زور از کشور خارج کند از یک سو طبق ضوابط مربوط به آدم‌ربایی قابل تعقیب و مجازات است و از دیگر سو بر مبنای قوانین مربوط به جرایم جنسی، قابل مجازات خواهد بود» (روزنامهٔ ایران، ۸۲/۸/۹).

یک کارشناس مسائل جنایی نیز گفت: «اگر گروه‌های قاچاق انسان پس از ورود فرد مورد نظر به دوبی از او بخواهند که تمکین کند و او امتناع کند، بلافاصله تهدید می‌شود که گذرنامه و مدارکش به او باز گردانده نخواهد شد؛ تا پلیس او را دستگیر و اخراج کند. این کار برای شب اول ورود برنامه‌ریزی شده است و در صورت هرگونه مخالفت، اعضای این باند سعی در تحت فشار قرار دادن آنان می‌کنند تا بتوانند به راحتی او را برای اجرای مقصد شومشان همراه سازند» (روزنامهٔ ایران، ۸۲/۸/۹).

شاردن می‌گوید: «در آیین اسلام زنا را معصیت می‌شمارند و نزدیکی به زنان فاحشه در این مذهب حرام و یک عمل بسیار شرم‌آوری است و دست‌کم در میان طبقات محترم، کار خلاف شرافتی شمرده می‌شود. مع‌هذا کلیهٔ شهرها سرتاپا مشحون از فحشا است. فی‌المثل همیشه شامگاهان هنگام گردش در محوطهٔ مدارس و مساجد بزرگ مشاهده می‌شود که زنان روسپی چادر به سر به همراهی یک نفر کلفت و بعضیشان تک و تنها وارد حجرات می‌شوند و گاهی در منزل یکی هستند و گاه در حجرهٔ دیگری. معمولاً تا سپیده‌دم صبح در حجره بسته می‌شود و به محض طلوع آفتاب، زنان عمومی مرخص می‌گردند ... همین شیوه در کاروان‌سراهای بزرگ تجارتی، در حجرات بازرگانان بیگانه نیز مشهود و متداول است»

در اقوام ابتدایی، روسپی‌گری، موضوعیت نداشت و زن به رسم میهمان‌نوازی به میهمان رهگذر به دلایل مختلف از جمله دور نگاه داشتن چشم حسد و بلا پیش‌کش می‌شد. روسپی‌گری با شأن و کارکرد قدسی که مختص قدرت مرموز باروری به نفع اجتماع بود در دوران باستان کلاسیک وجودداشت. بنابر نظر ویل دورانت، هر زن بابلی حداقل یک‌بار در طی عمر خود در معبد «میلیتا» تسلیم مردی بیگانه می‌شد، و پول یا سکهٔ دریافتی از هم‌خوابگی با او را به خزانهٔ معبد تحویل می‌داد.

سازمان بهزیستی از دستگاه‌های زیر مجموعهٔ وزارت رفاه و تأمین اجتماعی است که وظیفه دارد گروه‌های آسیب‌دیده و یا در معرض آسیب از جمله زنان روسپی بازداشت شده توسط نیروی انتظامی را تحت حمایت قرار دهد و بازپروری کند. پس از ادغام وزارت رفاه در وزارتخانه‌های کار و تعاون، سازمان بهزیستی تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت.

نظام حقوقی الغاگرا سومین نظام حقوقی است که در پی الغای نظام حقوقی است که روسپیگری را قانونمند می‌سازد. در این رویکرد روسپی مجرم نیست اما واسطه‌ها، مشتریان و هر آنچه موجب تقویت و تثبیت این بازار می‌شود غیرقانونی و مجرمانه قلمداد می‌گردد.

در دو دهه اخیر مجازات‌های سنگینی نظیر سنگسار به ندرت صادر و اجرا می‌شده و اغلب زنان روسپی به زنای غیر محصنه یا اعمال منافی عفت به غیر از زنا محکوم می‌شوند (وروایی، ۱۳۸۴).