بریده‌هایی از کتاب دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

مردم فکر می‌کنند معتاد مواد می‌زند و نشئه می‌شود. اما تنها کاری که معتاد می‌کند خلاص شدن از خماری است.

شاعر آمریکایی رالف والدو امرسون می‌نویسد: «می‌خواهید راز دانش واقعی را بر شما فاش کنم؟ این است: «از هر انسانی که چیزی فرا می‌گیرم، او استاد من می‌شود و من شاگرد او.»

تستوسترون نمی‌تواند افراد را به انجام قتل یا خودکشی وادار کند، اما ترشح دوپامین در عشق می‌تواند عامل قتل یا خودکشی باشد.

چه بسا ما چیزهایی را می‌خواهیم که علاقه‌ای به آن‌ها نداریم. گاهی آرزوها ما را به سویی می‌برند که نتیجه‌ای جز نابودی ما ندارد،

از برخی جهات مطالعه موش‌ها نسبت به انسان‌ها آسان‌تر است. دانشمندان می‌توانند بدون نگرانی بابت مسایل اخلاق پزشکی درباره موش‌ها تحقیق کنند. آن‌ها برای بررسی این نکته که آیا غذا نیز می‌تواند مانند دارو سبب تحریک ترشح دوپامین شود یا نه، برای تحریک نورون‌های ترشح‌کننده دوپامین الکترودهایی را در مغز موش‌ها جاسازی کردند. موش‌ها را در قفس‌هایی مجهز به کانال‌هایی برای پرتاب گلوله‌های غذا جای دادند. با پرتاب اولین گلوله مواد غذایی دیدند که سیستم دوپامین مغز موش‌های فعال شد. پس نتیجه مثبت بود! یعنی پاداش‌های طبیعی نیز می‌توانستند مانند کوکائین و داروهای اعتیادآور مشابه آن فعالیت دوپامین را تحریک کنند.

هر اندازه که به انسانیت به طور کلی علاقه‌مند می‌شوم کمتر می‌توانم با تک‌تک افراد مهربان باشم. معمولا در رؤیاهایم در پی خدمت به نوع بشر هستم ... اما حتی دو روز هم نمی‌توانم با یک نفر دیگر در یک اتاق سر کنم ... به محض آنکه دیگران به من نزدیک می‌شوند از آن‌ها بدم می‌آید. فئودور داستایوسکی

فروید کنش ذهنی رؤیا را «پردازش اولیه» می‌نامد که کنشی است سازمان نیافته و بی‌منطق که بدون ارتباط با محدودیت‌های واقعیت به وجود می‌آید و پیشرانه آن آرزوهای بدوی هستند. همچنین پردازش اولیه برای توصیف فرایند فکری افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به کار می‌رود. آرتور شوپنهاور فیلسوف آلمانی می‌نویسد: «رؤیا جنونی کوتاه مدت و جنون رؤیایی درازمدت است.»

بین خواست یک چیز و دوست داشتن آن چیز، تفاوت بسیاری وجود دارد.

از دید دوپامین، داشتن مهم نیست، به دست آوردن مهم است.

از دید دوپامین، داشتن مهم نیست، به دست آوردن مهم است.

دوپامین در سال ۱۹۵۷ توسط کاتلین مونتاگو یکی از محققان بیمارستان رانول در نزدیکی لندن در مغز کشف شد. در ابتدا آن را صرفا پیش‌نیاز تولید اپی‌نفرین یا آدرنالین در مغز می‌پنداشتند. اما خواص شگفت‌انگیز آن به زودی آشکار شد. فقط ۰.۰۰۰۵ درصد سلول‌های مغز دوپامین تولید می‌کنند (یعنی یک سلول در میان دومیلیون سلول مغز). ولی این سلول‌ها تأثیر مهمی بر رفتار انسان دارند. داوطلبان تحقیق، به هنگام ترشح دوپامین دچار احساس لذت می‌شوند و سعی می‌کنند از هر راهی شده دوباره سلول‌های ترشح‌کننده دوپامین را فعال کنند. در واقع در شرایط مطلوب هر کسی با وسوسه‌ای غیرقابل مقاومت در پی یافتن راهی برای تحریک ترشح دوپامین است تا سرحال شود. برخی از دانشمندان دوپامین را مولکول لذت و مسیری را که سلول‌های تولیدکننده دوپامین در آن فعالند، مدار پاداش نامیده‌اند.

لذت قابل پیش‌بینی آینده که مربوط به دوپامین است

دوپامین در نهایت مولکول لذت نیست، مولکول پیش‌بینی است.

اولین شعار دوپامین این است: «بیشتر».

دوپامین در مسیر تکامل محرک و انگیزه‌ای برای تداوم بقا و تولید مثل بود.

دوپامین آرزو برعکس آن مثل کودکی است که روی صندلی عقب خودرو نشسته و با دیدن چیزهای جذاب مثل مک دونالد، اسباب بازی یا سگی در پیاده رو به پدر و مادر خود می‌گوید «نگاه کنید!» دوپامین کنترل مثل والدی است که پشت فرمان نشسته و این حرف‌ها را می‌شنود و فکر می‌کند بایستد یا برود و تصمیم می‌گیرد که اگر بایستد چه کند.

افرادی که حامل تعداد زیادی ژن مولد دوپامین باشند شریک‌های جنسی بیشتری اختیار می‌کنند و سن شروع رابطه جنسی نیز در آن‌ها پایین‌تر است.

من شکست نخوردم، فقط ده هزار راه را که به مقصد نمی‌رسیدند امتحان کردم. توماس ادیسون

دوپامین زمینه ساز اعتیاد است. چون با هر بار نشئه شدن مقدار کمتری دوپامین در بدن فرد معتاد ترشح می‌شود و او ناگزیر است بر مقدار مصرف مواد اضافه کند. بعضی از آدم‌ها به همین دلیل است که به موفقیت اعتیاد پیدا می‌کنند و به طور خستگی‌ناپذیر به کار کردن ادامه می‌دهند تا به هدف خود برسند، البته حتی پس از رسیدن به هدف هم از کار کردن دست بر نمی‌دارند و لختی به خود استراحت نمی‌دهند که از ثمرات موفقیت خود بهره‌مند شوند. حتی بابت موفقیت‌های خود لاف هم نمی‌زنند. فقط به محض اتمام یک کار، برنامه و کار جدیدی را آغاز می‌کنند.

لمس آخرین جبهه‌ای است که در واقعیت مجازی باید فتح شود. سازندگان اینگونه وسایل مجازی می‌توانند با تقلید رابطه جنسی خوراک مناسبی برای رسانه‌ها فراهم کنند. وقتی می‌شود در عالم خیال با هر دلبر فتانی نرد عشق باخت دیگر چه نیازی به شریکی پرتوقع و ملال‌آور و درمانده داریم؟