بریده‌هایی از کتاب دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

از دید دوپامین، داشتن مهم نیست، به دست آوردن مهم است. اگر مثل یک آواره زیر یک پل زندگی می‌کنید دوپامین کاری می‌کند که هوس داشتن یک خیمه به سرتان بزند. اما اگر در گران‌ترین عمارت جهان زندگی می‌کنید، دوپامین کاری می‌کند آرزو کنید که قصری روی ماه داشته باشید. دوپامین استانداردی برای خوب ندارد و دنبال رسیدن به هیچ خط پایانی نیست. مدارهای دوپامینی مغز را فقط با احتمال بروز پیشامدهای جدید و دلپذیر می‌توان تحریک کرد. حتی اگر اوضاع فعلی خوب و بر وفق مراد باشد دوپامین شعار «بیشتر» را سر می‌دهد.

اولین شعار دوپامین این است: «بیشتر».

ضرب‌المثلی هست که می‌گوید «ما چیزی را که می‌شنویم باور نمی‌کنیم، چیزی را باور می‌کنیم که بر زبان خودمان جاری شود.» مثلا اگر برای کسی درباره اهمیت صداقت سخنرانی کنیم و بعد به او بگوییم که می‌تواند با تقلب در فلان بازی به پاداش برسد، می‌بینیم سخنرانی ما پشیزی ارزش نداشته است. اما اگر به کسی بگوییم درباره اهمیت صداقت برای ما حرف بزند، احتمال کمتری دارد وقتی پای بازی می‌نشیند تقلب کند.

افراد متأهل از مجردان و افراد مذهبی از غیرمذهبی‌ها شادتر بودند.

بیشتر ما در برهه‌ای از عمر خود سرانجام به این نکته پی می‌بریم که دوپامین دارد ما را سرکار می‌گذارد. برخلاف جورج و مایک ما درک می‌کنیم که فلان زن زیبا یا آن مرد خوش‌تیپ بعدی هم نمی‌تواند دردی از ما دوا کند!

ذهن خلاق تواناترین نیروی موجود در کره زمین است. هیچ چاه نفت یا معدن طلا یا مزرعه پهناوری نمی‌تواند از نظر تولید ثروت به پای یک ایده خلاقانه برسد. خلاقیت بهترین حالت فعالیت مغز و بیماری روانی درست نقطه مقابل آن است.

معمولا در رؤیاهایم در پی خدمت به نوع بشر هستم ... اما حتی دو روز هم نمی‌توانم با یک نفر دیگر در یک اتاق سر کنم ... به محض آنکه دیگران به من نزدیک می‌شوند از آن‌ها بدم می‌آید. فئودور داستایوسکی

خلاقیت یعنی مربوط دانستن چیزهای به ظاهر نامربوط

دوپامین در واقع نه در پاسخ به پاداش بلکه در پاسخ به خطای پیش‌بینی پاداش ترشح می‌شود: یعنی پاسخ واقعی منهای پاسخ مورد انتظار. به همین دلیل است که عشق تا ابد دوام ندارد.

در قلمرو علم همیشه باید به یافته‌ها شک کرد

از دید دوپامین، داشتن مهم نیست، به دست آوردن مهم است

میگساری در ابتدا احساس خوبی در فرد ایجاد می‌کند. وقتی سطح الکل در خون به تدریج بالا می‌رود احساس سرخوشی خاصی به فرد دست می‌دهد که ناشی از فعال شدن سیستم ترشح دوپامین است و به طور مستقیم با سرعت ورود دوپامین به مغز ارتباط دارد. اما با گذشت زمان سطح الکل خون کاهش می‌یابد و ترشح دوپامین متوقف می‌شود. اینجاست که سرخوشی به مستی تبدیل می‌شود. مشخصه مراحل اولیه افزایش سطح الکل، افزایش انرژی، هیجان و لذت است. از طرفی مستی در حد مسمومیت با خواب‌آلودگی، جهت‌یابی ضعیف، تکلم شل و گسسته و اختلال در قضاوت مشخص می‌شود. سرعت ورود الکل به خون تعیین‌کننده شدت احساسی است که به فرد دست می‌دهد. اما میزان الکل مصرف شده (اعم از اینکه سریع یا آهسته مصرف شده باشد) سطح مسمومیت را تعیین می‌کند.

اگر بتوانی در زمانه‌ای که همه سرافکنده‌اند و تو را مقصر می‌دانند سربلند بمانی ... اگر بتوانی زمانی که همه تو را ترک کرده‌اند از دل و جسم و جانت مدد بگیری و به راهت ادامه دهی و چنان شوی که جز اراده هیچ از تو برجا نماند و اراده ات فریاد برآورد «استوار و پایدار بمان!» زمین و هرچه در آن است به تو تعلق خواهد یافت.

درمانگران با این شیوه فرد معتاد را ترغیب می‌کنند تا درباره آرزوهای سالم خود بیشتر حرف بزند و به این ترتیب انگیزه او را در ترک افزایش می‌دهند. ضرب‌المثلی هست که می‌گوید «ما چیزی را که می‌شنویم باور نمی‌کنیم، چیزی را باور می‌کنیم که بر زبان خودمان جاری شود.» مثلا اگر برای کسی درباره اهمیت صداقت سخنرانی کنیم و بعد به او بگوییم که می‌تواند با تقلب در فلان بازی به پاداش برسد، می‌بینیم سخنرانی ما پشیزی ارزش نداشته است. اما اگر به کسی بگوییم درباره اهمیت صداقت برای ما حرف بزند، احتمال کمتری دارد وقتی پای بازی می‌نشیند تقلب کند.

«چیزی که کار را دشوار می‌کند نزاع و تعارض درونی است. باید با خودم مبارزه کنم.»

انگیزه بدون دلیل کافی نیست و دلیل نیز بدون انگیزه ره به جایی نمی‌برد. ‫ ویلیام جیمز

وقتی لازم باشد در برابر تحریک‌ها و تمناهای زیان بار مقاومت کنیم، اراده در صف نخست قرار می‌گیرد. البته می‌دانیم که شاید خیلی هم مؤثر نباشد. مثلا اراده می‌تواند به یک آدم الکلی کمک کند که یکبار به الکل نه بگوید. اما اگر قرار باشد ماه‌ها و سال‌ها به نه گفتن ادامه دهد، کارآیی خود را از دست می‌دهد. اراده مثل عضله است، اگر زیاد از آن استفاده کنیم خسته و پس از مدتی کوتاه تسلیم می‌شود

هر اندازه که به انسانیت به طور کلی علاقه‌مند می‌شوم کمتر می‌توانم با تک‌تک افراد مهربان باشم. معمولا در رؤیاهایم در پی خدمت به نوع بشر هستم ... اما حتی دو روز هم نمی‌توانم با یک نفر دیگر در یک اتاق سر کنم ... به محض آنکه دیگران به من نزدیک می‌شوند از آن‌ها بدم می‌آید. فئودور داستایوسکی

یک وعده غذا با طعم گوشت می‌تواند موش را بسیار تحریک کند، اما انسان‌ها به مراتب پیچیده‌ترند. انسان برای تحقق پیشرفت نیاز دارد که نخست به پیشرفت اعتقاد داشته باشد.

کار سیستم دوپامین انگیزه دادن به فرد برای بقا و تولید مثل است. برای بیشتر افراد چیزی مهم‌تر از زنده ماندن و تأمین امنیت فرزندان وجود ندارد. این فعالیت‌ها با بیشترین میزان ترشح دوپامین همراهند. به زبان ساده، ترشح مقادیر بالای دوپامین، نشانه قرار گرفتن در موقعیت مرگ و زندگی است. دوپامین به فرد فرمان می‌دهد: سرپناهی تهیه کن. در جستجوی غذا باش. از فرزندان خود حمایت کن.