بریده‌هایی از کتاب دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

از دید دوپامین، داشتن مهم نیست، به دست آوردن مهم است.

سه راه‌حل ممکن رفع پشیمانی پس از خرید عبارتند از: ۱) با خرید بیشتر همچنان سطح ترشح دوپامین را بالا نگاه داریم، ۲) با خرید کمتر از افت ناگهانی ترشح دوپامین به دنبال خرید جلوگیری کنیم و ۳) توانایی گذار از مرحله آرزوهای دوپامینی به علاقه‌های «اینجا و اکنون» را در خود تقویت کنیم

اکنون دیگر سایر زن‌ها نیز می‌توانستند توجه «شان» را به خود جلب کنند. البته او قصد نداشت همسرش را فریب دهد. سامانتا نیز گاهی به خود اجازه می‌داد در حد لبخند زدن به روی صندوقدار مغازه دانشکده، کمی بی‌پروا باشد.

شان می‌دانست که عاشق شده است. احساس ناامنی و بی‌پناهی او از میان رفت. هر روز آینده‌ای درخشان را پیش روی خود می‌دید. هر چه بیشتروقت خود را با سامانتا می‌گذرانید عواطفش نسبت به او عمیق‌تر می‌شد. هر چه بیشتر به او فکر می‌کرد فرصت‌های بیشتری در نظرش مجسم می‌شد. انگیزه‌هایش بیش از پیش نیرومند شده بودند. اما فقط به سامانتا فکر می‌کرد و زن‌های دیگر گویی برایش وجود خارجی نداشتند. وقتی این نکته را به سامانتا گفت او نیز اعتراف کرد که احساس مشابهی دارد.

دوپامین می‌تواند منطق انسان را فلج کند و آرزوهای مخربی را در وجوش بیدار کند و سبب بروز شدیدترین رفتارهای آسیب‌زایی شود که در تصور می‌گنجد. شخصی از کنار رستورانی عبور می‌کند و بوی همبرگر به مشامش می‌رسد. در عالم خیال به همبرگر گاز می‌زند و حتی مزه آن را حس می‌کند. او رژیم غذایی دارد. اما به این نقطه که می‌رسد وسوسه می‌شود. به داخل رستوران می‌رود و یک همبرگر سفارش می‌دهد. لقمه اول خیلی لذت‌بخش است، اما لقمه دوم مثل اولی نیست. به هر گاز که به همبرگر می‌زند لذت کمتری نصیبش می‌شود و تصور آن «همبرگر رؤیایی» در ذهن‌اش رنگ می‌بازد. بدون آنکه دلیلش را بداند همبرگر را تا ته می‌خورد. بعد کمی احساس تهوع می‌کند و از اینکه رژیمش را زیر پا گذاشته ناراحت می‌شود.

دوپامین، مولکول آرزوهای وسواس‌گونه است. اما اکسی‌توسین و وازوپرسین مربوط به رابطه درازمدت هستند. اکسی‌توسین بیشتر در زنان و وازوپرسین بیشتر در مردان فعال است.

طبق نظر هلن فیشر مردم‌شناس، عشق نخستین یا «سودایی» حدود ۱۲ الی ۱۸ ماه طول می‌کشد. پس از این مرحله برای آنکه دو طرف به یکدیگر وابسته بمانند به نوع دیگری از عشق نیاز دارند که آن را عشق صمیمانه می‌نامند. واسطه بروز عشق صمیمانه مکانیسم‌ها و تجربه‌های «اینجا و اکنون» مغزهستند، زیرا با مسایلی که مربوط به اینجا و اکنون هستند ارتباط دارند و می‌خواهند به فرد القا کنند که تو در کنار کسی هستی که دوستش داری، پس دم را غنیمت دان و از زندگی خود لذت ببر.

عشق‌های نخستین مانند سوار شدن بر چرخ و فلکی هستند که کنار پلی قرار دارد. آدم می‌تواند هر چند بار که دلش می‌خواهد سوار این چرخ و فلک شود و سفر کند. اما در پایان به جایی می‌رسد که سفرش را از آن شروع کرده بود.

چرا عشق با گذشت زمان رنگ می‌بازد و سستی می‌گیرد؟ مغز انسان طوری طراحی شده که شیفته امور غیرمنتظره و چشم به راه امور آینده باشد. آینده‌ای که آبستن رویدادهای هیجان‌انگیز بسیار است. اما وقتی همه چیز عادی و روزمره شود و از هیجان عاری باشد، مغز به مسایل جدیدتر گرایش می‌یابد.

«دوست دارم هر چه زودتر بروم اوشن سیتی چون بهترین گل‌های مارگریت دنیا آنجاست. باید تعمیرگاه مناسبی پیدا کنم و امروز عصر ماشینم را تعمیر کنم. نهار را کجا می‌خواهی بخوری؟» معمولا وقتی کسی دچار هیجان باشد اینطورحرف می‌زند. در این حالت دوپامین آرزو که بسیار فعال شده دوپامین کنترل را که رویکرد منطقی‌تری به مسئله دارد به حاشیه می‌راند.

با این همه جنون و نبوغ یا بهترین و بدترین حالت‌های کارکرد مغز هر دو وابسته به دوپامین هستند. به همین دلیل اساس شیمیایی جنون و نبوغ بیش از فعالیت‌های عادی مغز به هم نزدیکند.

حتی برعکس، دوپامین سرچشمه مکر و فریب به منظور تحقق آرزوست

عواطف ما وقتی به اوج می‌رسند که به دنیایی سرشار از احتمال‌های دلخواه فکر کنیم و زمانی دستخوش افول می‌شوند که با واقعیت مواجه شویم.

وقتی خیال آینده در زمان حال محقق شود چه پیش می‌آید؟ - وقتی اوضاع روبه‌راه باشد حس هیجان، شوق و انرژی فرو می‌نشیند. ترشح دوپامین کم می‌شود. مدار دوپامین به تجربه‌های دنیای واقعیت کاری ندارد. فقط فرصت‌های خیالی آینده نزدش اهمیت دارد. برای بسیاری از افراد این حالت مایه اندوه و ملال است. اینگونه افراد به حدی به تحریک دوپامین وابسته هستند که از دنیای حال فرار

اینکه صرفا به آینده فکر کنیم کافی نیست. باید با دشواری‌ها مبارزه کنیم تا ایده‌ای را به ثمر بنشانیم. علاوه بر علم به سرسختی و سماجت نیز نیاز داریم. دوپامین ماده شیمیایی ضامن موفقیت‌های آینده ماست.

عشق باید از مسئله‌ای پیراشخصی به مسئله‌ای فراشخصی تبدیل شود و از مرحله جستجو و تعقیب به مرحله تملک برسد و از حالت قابل پیش‌بینی به چیزی تبدیل شود که دوست داشته باشیم از آن حفاظت کنیم.

لازمه حرکت از یک مکان به مکان دیگر صرف زمان است، هر برهمکنشی مربوط به فضای فراشخصی باید در آینده انجام شود. یا به بیان دیگر مسافت و زمان به هم متصل‌اند

وقتی در عمل با موردی روبرو شویم که از پیش‌بینی ما بهتر است دچار نوعی خطای پیش‌بینی پاداش می‌شویم

ما همیشه در حال پیش‌بینی آینده هستیم،

عشق نوعی نیاز، وسوسه یا انگیزه برای جستجوی بزرگترین موهبت‌های زندگی است.