بریده‌هایی از کتاب دوپامین، مولکولی با خواص شگفت انگیز

عواطف ما وقتی به اوج می‌رسند که به دنیایی سرشار از احتمال‌های دلخواه فکر کنیم و زمانی دستخوش افول می‌شوند که با واقعیت مواجه شویم. وقتی الهه عشق که ما را به سوی حجله بخت فرامی خواند به عجوزه‌ای خواب‌آلود بدل شود که بینی چرکین خود را در دستمالی آلوده تخلیه می‌کند، ماهیت عشق - که دلیل ماندن بود - از رؤیاهای غوطه‌ور در دوپامین بیرون می‌آید و به چیزی دیگر تبدیل می‌شود... اما چه چیزی؟

سرانجام آینده به حال و راز هیجان آلود ناشناخته به آشنایی پرملال تبدیل می‌شود.

آمفتامین علاوه بر افزایش شادی و کارآیی زنان خانه‌دار باعث ایجاد لاغری هم می‌شد. طبق گزارش مجله لایف سالانه میلیاردها قرص آمفتامین برای ایجاد لاغری در آمریکا تجویز می‌شد. البته کاهش وزن ایجاد شده موقتی بود و به محض کنار گذاشتن دارو وزن فرد به حال نخست برمی‌گشت. اما اگر بیمار به مصرف دارو ادامه می‌داد نسبت به اثر آن تحمل ایجاد می‌شد و فرد مجبود بود مقدار بیشتری از دارو را مصرف کند تا همان تأثیر نخست در او به وجود آید. این پدیده خطرناک است. مصرف زیاد آمفتامین می‌تواند تغییرات شخصیتی ایجاد کند یا باعث پسیکوز (روان‌پریشی)، حمله‌های قلبی، سکته و مرگ شود.

باید به یاد داشته باشیم که سرشت بیولوژیک آدمی سرنوشت او نیست.

باید به یاد داشته باشیم که سرشت بیولوژیک آدمی سرنوشت او نیست.

محققان دانشگاه استانفورد در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر رفتار پنهان و غیرکلامی افراد بر درک دیگر افراد پرداختند. آن‌ها دریافتند وقتی افراد دایره حضور خود را گسترش می‌دهند و فضای بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند، دیگران هم آن‌ها را شخصی مسلط و قوی تلقی می‌کنند. برعکس وقتی افراد دست و پای خود را جمع می‌کنند و فضای کمتری را اشغال می‌کنند دیگران آن‌ها را تابع و فرودست به شمار می‌آورند.

آمفتامین علاوه بر افزایش شادی و کارآیی زنان خانه‌دار باعث ایجاد لاغری هم می‌شد. طبق گزارش مجله لایف سالانه میلیاردها قرص آمفتامین برای ایجاد لاغری در آمریکا تجویز می‌شد. البته کاهش وزن ایجاد شده موقتی بود و به محض کنار گذاشتن دارو وزن فرد به حال نخست برمی‌گشت. اما اگر بیمار به مصرف دارو ادامه می‌داد نسبت به اثر آن تحمل ایجاد می‌شد و فرد مجبود بود مقدار بیشتری از دارو را مصرف کند تا همان تأثیر نخست در او به وجود آید. این پدیده خطرناک است. مصرف زیاد آمفتامین می‌تواند تغییرات شخصیتی ایجاد کند یا باعث پسیکوز (روان‌پریشی)، حمله‌های قلبی، سکته و مرگ شود.

چرا عشق با گذشت زمان رنگ می‌بازد و سستی می‌گیرد؟ مغز انسان طوری طراحی شده که شیفته امور غیرمنتظره و چشم به راه امور آینده باشد. آینده‌ای که آبستن رویدادهای هیجان‌انگیز بسیار است. اما وقتی همه چیز عادی و روزمره شود و از هیجان عاری باشد، مغز به مسایل جدیدتر گرایش می‌یابد.

اگر بتوانی در زمانه‌ای که همه سرافکنده‌اند و تو را مقصر می‌دانند سربلند بمانی ... اگر بتوانی زمانی که همه تو را ترک کرده‌اند از دل و جسم و جانت مدد بگیری و به راهت ادامه دهی و چنان شوی که جز اراده هیچ از تو برجا نماند و اراده ات فریاد برآورد «استوار و پایدار بمان!» زمین و هرچه در آن است به تو تعلق خواهد یافت.

اگر در پی ایجاد رابطه‌ای عاطفی باشند ملاقات با فردی جذاب کنار میزی چوبی در کافه‌ای قدیمی (به خود می‌گویند بگذار ببینم چه می‌شود؟). اما وقتی این رویدادها تکرار می‌شوند و دیگر تازگی ندارند، نمی‌توانند موجب افزایش ترشح دوپامین شوند و دیگر یک پیام دلخواه یا نامه‌ای طولانی‌تر یا میزی جذاب‌تر نمی‌تواند آن حجم قبلی ترشح دوپامین را ایجاد کند. این ایده ساده می‌تواند پاسخ علمی مناسبی برای آن سوآل قدیمی باشد: چرا عشق با گذشت زمان رنگ می‌بازد و سستی می‌گیرد؟ مغز انسان طوری طراحی شده که شیفته امور غیرمنتظره و چشم به راه امور آینده باشد. آینده‌ای که آبستن رویدادهای هیجان‌انگیز بسیار است

چرا عشق با گذشت زمان رنگ می‌بازد و سستی می‌گیرد؟ مغز انسان طوری طراحی شده که شیفته امور غیرمنتظره و چشم به راه امور آینده باشد. آینده‌ای که آبستن رویدادهای هیجان‌انگیز بسیار است. اما وقتی همه چیز عادی و روزمره شود و از هیجان عاری باشد، مغز به مسایل جدیدتر گرایش می‌یابد.

زندگی در دنیای غیرواقعی و انتزاعی فرصت‌های آینده با اتکا بر دوپامین بهایی نیز دارد و آن فدا شدن سعادت است.

انسان وقتی در انجام کاری به مهارت می‌رسد که همه هوش و حواس خود را به آن اختصاص دهد.

تمرکز افراطی بر آینده و لذت‌گرایی بیش از حد در زمان حال هر دو می‌توانند فرد را درمانده و ناتوان کنند.

هر روز صبح در درون من کشاکشی برپاست: از یک سو دلم می‌خواهد اوضاع دنیا را بهتر کنم و از سوی دیگر دلم می‌خواهد از دنیا لذت ببرم. همین کشاکش است که برنامه‌ریزی برای زندگی روزمره را برایم سخت می‌کند.

امروزه دوپامین که همواره نظر به آینده دارد مردم کشورهای توسعه یافته را به فرزندآوری تشویق نمی‌کند، چون در این کشورها هیچ پدر و مادری نمی‌تواند امید داشته باشد که فرزندانش در سن پیری از او حمایت کنند.

آرماگدون هسته‌ای آشکارترین حالتی است که طی آن دوپامین می‌تواند کلک نوع بشر را بکند. دانشمندان با برخورداری از سیستم دوپامین فعال ابزارهای جنگی خطرناکی را برای فرمانروایان دوپامینی ساخته‌اند. آن‌ها هر روز سلاح‌های مرگبارتری می‌سازند و دیکتاتورها نیز هر روز بیشتر تشنه قدرت می‌شوند.

دوپامین انسان را به گونه برتر زمین تبدیل کرد. اما اینک در محیطی سرشار از امکانات که انسان بر آن تسلط یافته و فناوری پیچیده و دقیقی را بنیان نهاده و در زمانه‌ای که دیگر کسب «فزونی» نقشی در بقای گونه ندارد، دوپامین دارد به نوعی ما را به سوی نابودی می‌راند.

اگر دوستی را نادیده بگیریم احتمالا دیگر خودمان نیز نمی‌توانیم شاد باشیم و طول عمرمان کوتاه می‌شود. مطالعه‌ای در دانشگاه هاروارد که از ۷۴ سال قبل در حال انجام است نشان داده که انزوای اجتماعی (حتی در فقدان احساس تنهایی) به احتمال ۵۰ درصد خطر مرگ زودرس افراد را افزایش می‌دهد.

دوپامین ما را به افزایش منابع وادار می‌کند و زمانی که کاری را به نحو احسن انجام می‌دهیم یا آینده بهتری را برای خود تدارک می‌بینیم سطح آن باز هم مختصری افزایش می‌یابد و در ما احساس خوبی به وجود می‌آورد