بریده‌هایی از کتاب هفت عادت خانواد‌ه های موفق

● میان محرک‌ها و پاسخ‌ها فاصله‌ای وجود دارد. ● در این فاصله آزادی و قدرت انتخاب برای پاسخ وجود دارد. ● رشد و بلوغ شخصیت و سعادت ما در انتخاب این پاسخ نهفته است.

روزی را به یاد می‌آورم که وقتی پسرمان، استفان، خیلی کوچک بود، در مغازه‌ی لبنیاتی برای خرید بستنی ایستاده بودیم. زنی سراسیمه وارد مغازه شد. او شتاب‌زده حرف می‌زد. دو بطری شیر برداشت و به طرف صندوق پرداخت رفت. عجله‌ی او سبب شد بطری‌های شیر به هم بخورند و منفجر شوند و شیر در تمام مغازه پخش شود. سکوت مطلقی حکم‌فرما شد و همه به چهره‌ی شرمنده و عرق‌کرده‌ی او خیره شدند. هیچ کس نمی‌دانست چه باید بگوید. ناگهان استفان خندید و گفت: «بخند خانم! بخند!» ناگهان تمام افرادی که آنجا بودند شروع به خندیدن کردند. از آن پس هر گاه در موقعیتی کوچک واکنش شدیدی نشان می‌دادیم، یکی از ما می‌گفت: «بخند!»

استفن اغلب شنونده‌ای خوب، یادگیرنده و دانش‌آموزی ابدی و دائم در حالی سؤال کردن بود و تا آخرین لحظه از دیگران سؤال می‌کرد و می‌خواست نظرات مخالف را بشنود.

انسان دارای استعداد‌ پنجمی نیز هست که شوخ‌طبعی است. ما می‌توانیم شوخ‌طبعی را در کنار چهار استعداد‌ دیگرمان قرار دهیم، زیرا این استعداد‌ بشتر استعداد‌ی ثانویه است و از ترکیب چهار استعداد‌ دیگر ایجاد می‌شود. دستیابی به حس شوخ‌طبعی، مستلزم خودآگاهی، توانایی دیدن چیزهای ضد و نقیض و اثبات چیزی است که در حقیقت در آنها نهفته است. طنز و شوخ‌طبعی از تجسم خلاق نشأت می‌گیرد. طنز حقیقی از وجدان نشأت می‌گیرد که موجب سربلندی می‌شود

این اولین استعداد‌ بی‌همتای انسانی است: خودآگاهی. ما می‌توانیم افکار خود را مشاهده کنیم و تغییر و تحولاتی را در خود ایجاد نماییم. اما حیوانات قادر به چنین کاری نیستند.

خوش بودن با هم بسیار آرامش‌بخش است. شاد بودن میزان آندروفین مغز را افزایش می‌دهد و سبب ایجاد احساس لذت و آسودگی می‌شود. شوخی کردن سبب می‌شود که همه چیز را کوچک ببینیم و ما را از جدی بودن بیش‌از حد و سخت‌گیری و کمال‌طلبی دور می‌کند. افرادی که می‌توانند به حماقت‌ها و اشتباهات خود بخندند، سریع‌تر از افرادی که روحیه‌ی کمال‌طلبی دارند، به مسیر اصلی زندگی خود بازمی‌گردند.

سرانجام باید توصیه کنم که برای هر کاری که در خانواده‌تان انجام می‌دهید،‌ اعجاز درخت بامبوی چینی را فراموش نکنید. پس از کاشت دانه‌ی این درخت عجیب، مدت چهار سال به جز جوانه‌ی کوچکی که از پیاز آن بیرون می‌زند، چیز دیگری دیده نمی‌شود. طی آن چهار سال همه‌ی رشد درخت در زیر زمین صورت می‌گیرد،‌ ریشه‌ می‌دواند و ناگهان درخت بامبو در سال پنجم تا طول هشت پا رشد می‌کند. بعضی چیزها در زندگی خانوادگی شبیه درخت بامبوی چینی است. شما رشد می‌کنید و نیرو و وقت خود را صرف می‌کنید و سرانجام زمان ثمردهی فرا می‌رسد و از رشد و تغییرتان شگفت‌زده خواهید شد. صبوری ایمان به عمل است. خویشتنداری و تمایل به رشد، نمایانگر عشق است. صبوری به درک و شعور، تولدی دوباره می‌بخشد.

انسان بودن از رفتار حق‌به‌جانب داشتن مهم‌تر است. پیروزی در مشاجرات فقط سبب جدایی بیشتر می‌شود.

حلقه‌ی نگرانی، حلقه‌ی بسیار بزرگی است و شامل تمام چیزهایی می‌شود که در زندگی‌ خود نگرانشان هستید. حلقه‌ی نفوذ حلقه‌ی کوچک‌تری است و درون حلقه‌ی نگرانی قرار دارد و شامل تمام اموری است که می‌توانید در موردشان کاری انجام دهید. تمایلات واکنشی فرد در حلقه‌ی نگرانی قرار دارد و حلقه‌ی درونی، یعنی حلقه‌ی نفوذ را از بین می‌برد. افرادِ عامل بر حلقه‌ی نفوذ خود تمرکز دارند؛ در نتیجه این حلقه در آنها رشد می‌کند و فاصله‌ی میان حلقه‌ی نفوذ و نگرانی کم می‌شود و این یعنی تسلط بر خود.

حلقه‌ی نگرانی، حلقه‌ی بسیار بزرگی است و شامل تمام چیزهایی می‌شود که در زندگی‌ خود نگرانشان هستید. حلقه‌ی نفوذ حلقه‌ی کوچک‌تری است و درون حلقه‌ی نگرانی قرار دارد و شامل تمام اموری است که می‌توانید در موردشان کاری انجام دهید.

وجدان باعث می‌شود که بتوانیم آنچه در زندگی‌مان می‌بینیم، ارزیابی کنیم. وجدان نه تنها به ما حس معنوی، بلکه قدرت معنوی می‌بخشد. وجدان منبع انرژی است که ما را با عمیق‌ترین اصول انسانی پیوند می‌دهد.

دیگر می‌توانستم خودم را کنترل کنم و راه بهتری را انتخاب کنم. من مسئول خودم بودم و می‌خواستم رفتارهایم را انتخاب کنم، نه آنکه واکنشی رفتار کنم. اکنون وقتی در موقعیت ناامیدکننده‌ای قرار می‌گیرم، تأمل می‌کنم، انتظارات درونی‌ام را می‌سنجم، از صحبت کردن خشونت‌آمیز اجتناب می‌کنم و دائم سعی می‌کنم صبورتر باشم. چون تضاهای درونی‌ام همچنان ادامه داشت، به درون خود پناه بردم تا جنگ و دعواهای خود را به شکلی حل کنم.»

وقتی در مورد فرهنگ غنی خانوادگی صحبت می‌کنم، می‌دانم که کلمه‌ی غنی در افراد مختلف معانی متفاوتی دارد. اما من این تعبیر را برای فرهنگی پرورش‌یافته به کار می‌برم. به این معنا که افراد خانواده صادقانه یکدیگر را دوست داشته باشند، در ارزش‌ها و عقاید هم مشارکت کنند و اعمالشان مبتنی بر واقعیت‌ها باشد. من درباره‌ی فرهنگی که از «من» به سوی «ما» حرکت کرده است، صحبت می‌کنم.