بریده‌هایی از کتاب مصاحبه های برادران کوئن

وقتی از اتان می‌پرسم اعتماد به نفس ساختن فیلم از کجا می‌آید، می‌گوید «اگر هر گام کوچکی را جداگانه در نظر بگیریم ماجرا آن قدرها هم ترسناک نیست.»

جوئل: فیلم‌های ما ارزان‌اند چون ما به همان دقتی که هیچکاک کار می‌کرد، برای آن‌ها استوری بورد می‌کشیم. در نتیجه کارِ فی‌البداهه اندکی انجام می‌شود. مرحله پیش‌تولید در مقایسه با حالتی که بخواهید همه چیز را سر صحنه، در حالی که کلی آدم در دور و بر بیکار ایستاده‌اند در بیاورید، ارزان تمام می‌شود.

تاثیر فاکنر بر کوئن‌ها همه جا هست: از نامگذاری دو محکوم فراری فیلم بزرگ کردن آریزونا از روی باند سفیدپوست‌های آشغال اسنوپس افسانه‌ای فاکنر، تا زبان ارتقا یافته‌ای که به طور نچسب توسط همه دهاتی‌ها به کار می‌رود، تا تصویر کردن آشکار فاکنر در قالب یکی از شخصیت‌های بارتون فینک، کوئن‌ها نشانه‌های آشکاری از تاثیرپذیری از او را به نمایش می‌گذارند.

پرسش: حالا فیلم‌های خودتان به کنار، هرگز شده نسبت به خشونت در فیلم‌های دیگر مشکل داشته باشید؟ خشونت در سینما حدّش کجاست؟ جوئل: من هیچ حدّی قائل نیستم. من فیلمی مثل چهره‌های مرگ یا تصویر خشونت‌های واقعی و فیلم‌های خبری از کسانی که خودشان را می‌کشند را تماشا نمی‌کنم، چون دوست ندارم روانم با این گونه چیزها پُر شود. اما به طور کلی فیلم‌های اشک‌برانگیز، فیلم‌های زیادی احساساتی، برایم دافعه بیشتری دارند تا فیلم‌های خشن.

جوئل: ستاره‌های بزرگی که ما باهاشان کار کرده‌ایم فاقد آن نوع تکبر و ادا اطوارهایی بوده‌اند که آدم راجع بهشان این طرف و آن طرف می‌خواند و وحشت می‌کند. مثلاً کلونی برعکس این چیزها بود. او هیچ اطرافیانی ندارد. او ستاره بزرگ سینماست اما بچه خیلی خوبی هم هست. اتان: پل نیومن هم همین طور. تا حدودی انتخابی است که خودشان می‌کنند. ما دستمزد خیلی پایینی می‌پردازیم. کسانی که بخواهند عادت‌های ستاره‌ای خود را خرج کنند، اصلاً با ما کار نمی‌کنند. جوئل: ما نمی‌توانیم تسهیلاتی را که آن‌ها بهش عادت دارند در اختیارشان بگذاریم.

جوئل: «فکر کنم چیزی که به آن اشاره می‌کنید این باشد که ما غالباً در برابر کوشش‌های کسانی که با ما مصاحبه می‌کنند و می‌خواهند خودمان را هم درگیر این کار [نوشتن درباره فیلم‌های‌مان] بکنند، مقاومت می‌کنیم. بله، مقاومت می‌کنیم. اما نه به این خاطر که اعتراضی به این کار داریم، بلکه به این خاطر که این چیزی نیست که شخصاً علاقه خاصی به آن داشته باشیم.»

اتان و جوئل کوئن قهرمانان سنگین‌وزن فیلمسازی مستقل هستند. در زمانه‌ای که استودیوهای هالیوود میلیون‌ها دلار صرف بازسازی‌های بی‌محتوا می‌کنند، این تیم دونفره تهیه‌کننده-کارگردان-نویسنده یک رشته فیلم‌های هوشمندانه، اُریژینال و نسبتاً ارزان به بازار آورده‌اند

«اگر اسکار می‌بردید و می‌خواستید موقع گرفتن جایزه نطقی بکنید چی؟... این لحظه عاطفی مهم را از بر باد می‌دادید؟» جوئل می‌گوید: «از تصور سخنرانی کردن روی صحنه آن قدر وحشتزده می‌شدیم که گمان نمی‌کنم اصلاً چیزی می‌نوشتیم.» و می‌خندد. «احتمالاً ما خرابش می‌کردیم. من حقیقتاً خیلی تحت تاثیر نطق‌های پذیرش جایزه خوب قرار می‌گیرم.» یک مکث طولانی. «امّا فکر می‌کنم این جور چیزها خارج از توانایی‌های من است.»

جوئل: ما با هم می‌نویسیم، بدون این که از هم جدا شویم. خودمان را در اتاقی حبس می‌کنیم و فیلمنامه را از اوّل تا آخر می‌نویسیم. نوشتن بزرگ کردن آریزونا سه ماه و نیم وقت گرفت. کاری که سر صحنه می‌کنیم ادامه نوشتن است. همیشه سر صحنه حاضریم، هر دو تامان، و مرتب با هم مشورت می‌کنیم. در عنوانبندی معمولاً به تقسیم کار دقیقی اشاره می‌شود که در واقعیت وجود ندارد. برای تاثیرگذاری بیشتر، و برای این که مردم را گیج نکنیم، من با بازیگرها حرف می‌زنم و بیشتر اوقات رابط با کادر فنی هم من هستم. امّا مسئولیت تصمیم‌هایی که در زمینه کارگردانی می‌گیریم با هر دو مان است. اتان هم به نوبه خود وقتی بیشتری را صرف رتق و فتق امور تولید می‌کند. اتان: در مرحله تدوین و میکس هم همه کارها همین طور مشترکاً پیش می‌رود.

اگر بگوییم کوئن‌ها آماده فیلمبرداری سر صحنه می‌آیند، هنوز حق مطلب را ادا نکرده‌ایم. فیلمنامه تا تهش صیقل خورده و همه نماها استوری بورد شده‌اند. سر صحنه به ندرت فی‌البداهه کار می‌کنند. جوئل اصرار دارد که وقتی فیلمی با این بودجه اندک می‌سازی اجازه ریخت و پاش نداری.

پرسش: خودتان وقتی فیلمنامه می‌نویسید چطور با هم کار می‌کنید؟ جوئل: همه کار تایپ را او می‌کند. ما کنار هم می‌نشینیم و از اوّل تا آخر با هم کار می‌کنیم. تقسیم کار نمی‌کنیم به این ترتیب که هریک تعدادی از صحنه‌ها را بنویسیم. موقع نوشتن مرتب با هم درباره هر صحنه صحبت می‌کنیم.

چشمگیرترین نکتهٔ سودای خون این است که هم به عنوان کمدی و هم به عنوان تریلر رضایتبخش است. این چیزی است که کوئن‌ها از هیچکاک آموخته‌اند، کسی که روحش بر فراز فیلم در پرواز است، همان طور که بالای فیلم‌های برایان دی پالما در پرواز است، این که جنایت می‌تواند به طور همزمان تراژیک و کمیک باشد.

عادت نگریستن به واقعیت از دید فیلم‌های ژانر پیشین، بعدها به یکی از خصوصیات «آن حس برادران کوئنی» تبدیل شد. به همین نحو، در سودای خون (بلافاصله بعد از نخستین تصویر بدبینانه کارنامه سینمایی‌شان ــ لاستیک ترکیده‌ای که در جاده‌ای در برهوت تکزاس می‌رود)، گفتاری از زبان بازیگر ام. اِمِت والش آغازگر الگویی بود که می‌توان گفت به امضای فیلم‌های برادران کوئن بدل شد. و این نخستین گفتار روی تصویرها با این جمله اگزیستانسیالیستی و بدبینانه پایان می‌یابد که «امّا این جا در تکزاس، خودتان هستید و خودتان»