بریده‌هایی از کتاب آرامش

زندگیِ ما شدیداً تحت‌تأثیر یکی از خصلت‌های عجیب ذهن انسان است که کمتر به آن توجه می‌کنیم؛ ما موجوداتی هستیم عمیقاً تحت‌تأثیر انتظارات و توقعات. ما در مورد اینکه اوضاع باید چگونه باشد تصوراتی ذهنی داریم که در مغزمان لانه کرده‌اند و هرجا می‌رویم، با ما هستند. چه بسا اصلاً متوجه نباشیم که اوهام و تصورات خامی در ذهن داریم. اما انتظاراتمان تأثیر شدیدی بر عکس‌العمل ما نسبت به اتفاقات دارند. همواره در چارچوب این انتظارات است که رویدادهای زندگی‌مان را تفسیر می‌کنیم. بر اساس محتوای انتظاراتمان است که برخی لحظات زندگی را لذت‌بخش و برخی را بسیار پیش‌پاافتاده یا نامنصفانه می‌دانیم. چیزی که ما را خشمگین می‌کند اهانت به انتظاراتمان است. چیزهای زیادی هستند که آن‌طور که دوست داریم از آب درنمی‌آیند، اما ما را عصبانی نمی‌کنند

هر بار که در رسیدن به آرامش شکست می‌خوریم، می‌توانیم به تحلیل آن بپردازیم تا چیزهایی مفید و ارزشمند در مورد خود کشف کنیم. هرگونه نگرانی، ناکامی، بی‌تابی یا خشمِ ناگهانی، بصیرت‌های مهمی در بطن خویش دارد که در اختیار ما بگذارد؛ به این شرط که زحمت رمزگشایی آن‌ها را به جان بخریم. راه مطلوب برای رسیدن به آرامش این نیست که ذهن خود را خالی کنیم، بلکه باید به شکلی دقیق‌تر و آهسته‌تر به تجارب ناراحت‌کنندهٔ خود بنگریم، با این هدف که نگرانی‌های بنیادین را کشف و روشن کنیم.

اولویت‌های زندگی‌مان، تصویرمان از موفقیت و اهداف بلندپروازی‌هایمان را از سایرین می‌آموزیم.

زندگی آرام به‌معنای نشیب زندگی نیست ــ بلکه معنای دقیق‌ترش این است که باید چگونه زندگی کنیم تا به شکوفایی برسیم.

مهم‌ترین حرکت مفید، پذیرش شرایط است. نیازی نیست که ــ گذشته از هر چیز دیگر ــ دچار اضطراب باشیم که چرا اضطراب داریم. احساس اضطراب به‌هیچ‌وجه نشانهٔ غلط بودن زندگی‌مان نیست، بلکه صرفاً نشانهٔ زنده بودنِ ماست.

عصبانیت صرفاً ناشی از ناتوانیِ شخصی ما نیست؛ این جنبه‌ای عام و اجتناب‌ناپذیر از وضع بشر است. هرگز نباید در پی حذف مطلق اضطراب باشیم.

آغوش تجسمی محسوس از ایده‌هایی مهم است، نشانه‌ای بیرونی از خوش‌قلبیِ درونی. هرچند ممکن است هرگز هیچ‌یک از این ایده‌ها را به زبان نیاوریم، اما آغوش یکی از سرچشمه‌های حکمت کاربردی است.

اتفاقات زندگیِ ما در گسترهٔ عظیم هستی چندان هم مهم نیستند. ولی عجیب است که این احساس به‌جای تشدید پریشان‌حالی، می‌تواند بسیار آرامش‌بخش و تسکین‌دهنده باشد. امر والا به این دلیل آرامش‌بخش است که یکی از سرچشمه‌های همیشگی و بسیار عادیِ پریشان‌حالی را خنثی می‌کند.

وقتی بدین حد از خودمان منزجر باشیم و بیرونِ از قلمرو هشیاریِ آگاهانه قرار داشته باشیم، مدام در پی یافتن تأیید از جهان پیرامونمان هستیم تا ثابت کنیم واقعاً همان فرد بی‌ارزشی هستیم که تصور می‌کنیم. چنین تصورات و انتظاراتی اغلب در کودکی شکل می‌گیرند، که مثلاً یکی از نزدیکانمان باعث شده دچار احساس زشتی شویم و تصور کنیم حقمان است سرزنش شویم؛ در نتیجه وقتی وارد جامعه می‌شویم انتظار بدترین چیزها را داریم، نه به خاطر اینکه این انتظار لزوماً صحیح (یا لذت‌بخش) است، بلکه چون برایمان آشنا به‌نظر می‌رسد. چون در بندِ الگوهای متعلق به گذشته هستیم که هنوز آن‌ها را به‌درستی درک نکرده‌ایم.

عجیب است که حتی وقتی تجارب کاملاً نومیدکننده‌ای داشته‌ایم، اعتقاد به انتظاراتمان را رها نمی‌کنیم. امید بر تمام تجربیاتمان عمیقاً سایه افکنده است. همیشه به این وسوسه تن می‌دهیم که خود را با فکری ظاهراً منطقی تسکین دهیم. به خودمان می‌گوییم: «دلیل این که این بار درست از آب درنیامد این نبود که انتظاراتمان خیلی بالا بود، بلکه دلیلش این بود که سعی داشتیم با شخص نابجایی رابطه داشته باشیم. به اندازهٔ کافی جور نبودیم.» بنابراین به جای اینکه انتظاراتمان را از رابطه تعدیل کنیم، امیدمان را به هدفی جدید تغییر می‌دهیم؛ یعنی همان امیدهای بی‌اندازه جنون‌آور را به شخص دیگری هدایت می‌کنیم.