بریده‌هایی از کتاب ولتر؛ نوشته‌های سیاسی

«فکر من بیشتر از بیماری و سلامتم ربطی به حاکمیت پیدا نمی‌کند».

حاکم حق اعمال خشونت بر رعایا را برای پیروی از این یا آن مذهب را ندارد؛ ایمان راستین «بدون انتخاب و آزادی» وجود ندارد

دکترین‌های مذهبی به‌رغم تفاوت‌های‌شان به‌طور منحصربه‌فردی مشابه‌اند؛

ولتر در سراسر زندگی‌اش لحظه‌ای از مبارزه علیه بی‌عدالتی، جمود و جدال‌های فکری دست‌نکشید.

فرانسوا_ماری آروئه (۱۶۹۴_‌۱۷۷۸)، ملقب به ولتر، بی‌شک یکی از برجسته‌ترین اندیشمندان عصر روشنگری فرانسه است. شهرت او به‌خاطر ذکاوت خارق‌العاده‌اش، مخالفت‌هایش با کلیسای کاتولیک، حمایتش از آزادی مذهب، آزادی بیان، و جدایی دین از سیاست و شجاعتش در بیان نظریات بی‌پرده است. تمام شور زندگی او جست‌وجوی عدالت بود.

تفکر نباید مطیع هیچ حکمرانی شود؛

بسیاری از مفسرین، هابز را بزرگ‌ترین طراح یا پایه‌گذار فلسفهٔ سیاسی مدرن معرفی کرده‌اند. به بیان دقیق‌تر، کل فلسفهٔ سیاسی مدرن (اعم از اندیشه‌های روسو، مونتسکیو، ولتر، لاک، بنتام، میل، کانت، هگل و...) عملاً واکنشی است به فلسفه سیاسی هابز و اعلام موضع له یا علیه آن. از سویی هابز را پدر محافظه‌کاری و حامی سلطنت مطلقه معرفی کرده‌اند که با تصویری که وی از دولت به‌منزلهٔ لویاتان ارائه می‌دهد، همخوانی دارد. اما از سوی دیگر نباید فراموش کرد تعریف مدرنی که هابز از آزادی (به‌مثابهٔ آزادی منفی، در مقابل آزادی ایجابی سنت کلاسیک یونان) به‌دست‌می‌دهد، تأثیری عمیق بر مخالفان سلطنت و دولت مطلقه گذاشت، به‌نحوی که لئو اشتراوس حتی هابز را «بنیانگذار لیبرالیسم» می‌داند.

محاسبه می‌کنند که این مالیات تقریباً چه‌قدر می‌تواند (ثروت)‌ تولید کند؛

جنگی رخ می‌دهد؛ باید حکومت پول نقد قرض کند، زیرا کشتی‌ها و ارتش را نمی‌توان با وعده تأمین کرد.

مالیات‌های بیش‌ازحد فقر را به اوج می‌رساند.

تاریخ صحنهٔ دادگاه بزرگی است که قضاوت‌هایش همواره بازبینی می‌شود.

مشغله‌های اصلی نوع ما مسکن، خوراک و پوشاک است؛ بقیه همه فرعی‌اند و همین چیزهای فرعی چه‌قدر آدم‌کشی و خشونت به‌بارآورده‌است!

دادرسی‌ای که به‌طور معمول رواج دارد، دادگاه تفتیش عقاید است.

دنبال حاکمیت نروید، مگر آنجا که عقل حضور داشته‌باشد، وگرنه باید به سخره‌شدن در تمام اعصار به‌عنوان گستاخ‌ترین انسان‌ها تن دهید و به‌عنوان ظالم‌ترین مردمان آماج تنفر عموم باشید

تفکر نباید مطیع هیچ حکمرانی شود؛ علم باید از هر قیدی بگسلد.

نخست اینکه جداکردن حاکمیت معنوی از حاکمیت زمانمند سودمنداست. دوم اینکه دین به‌طور مستقیم بر شیوهٔ زندگی تأثیر نمی‌گذارد و در نتیجه اخلاق باید از دین جدا شود. او هم‌چنین موفق می‌شود، باصلابت، مفهوم رواداری را تبیین کند؛ از آنجا که ادیان اثبات‌گرا نمی‌توانند به امر مطلق یقین پیدا کنند، رواداری ضروری است؛ تفتیش عقاید برای او کریه است و افراط‌های تمام ادیان را، پروتستان و کاتولیک، نکوهش می‌کند. او به این نتیجه می‌رسد که ادیان اثبات‌گرا چیزی جز اشکال تغییریافتهٔ دین طبیعی نیستند. این است تمام ایده‌هایی که ولتر دائماً و با همان واژگان به تبیین آن‌ها می‌پردازد.

بدترینِ حکومت‌ها، حکومت مردمی است.

حماقت هرگز توحش را توجیه‌نمی‌کند.

مشغله‌های اصلی نوع ما مسکن، خوراک و پوشاک است؛ بقیه همه فرعی‌اند و همین چیزهای فرعی چه‌قدر آدم‌کشی و خشونت به‌بارآورده‌است!

دغدغهٔ روشن‌شدن ذهن کارگران و زحمت‌کشان را نداریم، بلکه می‌خواهیم افراد بالادست آگاه شوند و خواهندشد...