بریده‌هایی از کتاب خاکستر گرم

شاهد همدلی افراد بوده‌ام، اما این همدلی همیشه در منجلاب خودخواهی و خودپسندی غرق شده. گاهی رفاقت و اخوت شباهت به دوستی پیدا می‌کنند؛ منافع مشترک روابطی ایجاد می‌کنند که مثل دوستی‌اند، و برای فرار از تنهایی، انسان‌ها با کمال میل درددل‌هایی با هم می‌کنند که بعدها متأسف می‌شوند، اما برای مدتی این ظاهرا می‌تواند نوعی دوستی باشد. اما هیچ‌کدام دوستی حقیقی نیست.

گاهی فکر می‌کنم دوستی نیرومندترین پیوند در زندگی است و در نتیجه نادرترین. پایه‌اش چیست؟ همدلی؟ این واژه توخالی و بی‌محتوا و خیلی ضعیف که اصلاً تداعی‌گر آن نیست که دوتَن در بدترین شرایط پشتیبان یکدیگرند. شاید هم چیز دیگری باشد... شاید در عمق هر رابطه‌ای جرقه‌ای کوچک از شیفتگی شهوانی پنهان باشد.

انتظار انسان را زنده نگه می‌دارد.

«گاهی جزئیات فوق‌العاده اهمیت دارند. چیزها را به هم ربط می‌دهند و یکپارچه می‌کنند، و تمام اجزای حافظه را به هم گره می‌زنند

عهد و پیمان آن‌ها که همانند تمام روابط مهم انسانی شکننده و پیچیده بود، باید از مادیات، حسد، و رفتار فاقد ظرافت حفظ شود.

بیست‌ودو سال است سفر نرفته، لباس نو نخریده، تعطیلات تابستانی نداشته. چرا؟ چون من قرار است شاهکاری بشوم که آن‌ها به خاطر ضعف‌هایشان نتوانستند در زندگی شخصیشان بشوند.

امواجی که از دوستی آن‌ها برمی‌خواست ــ مهربانی، جدیت، سخاوت بدون قید و شرط ــ بدخواهان را به سکوت وادار می‌کرد. تمام جوامع این‌گونه روابط را به‌طور غریزی درک می‌کنند و به آن رشک می‌ورزند؛ انسان‌ها آرزوی دوستی بدون حسابگری دارند، معمولاً هم به عبث.

زیرا این همان نیروی قدرتمند پنهانی است که هم در دوستی وجود دارد هم در عشق. دوستی آن‌ها عمیق و بی‌کلام بود، مانند تمام احساس‌هایی که یک عمر دوام می‌آورند. دوستی آن‌ها نیز مانند تمام عواطف مهم در بطن خود هم شرم داشت و هم احساس گناه؛ چون هیچ‌کس نمی‌تواند همنوعی را از جامعه انسانی مجزا کند و بی‌کیفر بماند.

به‌ناگاه احساس خستگی کرد. آدم یک عمر آماده چیزی می‌شود. نخست رنج می‌کشد و زخم می‌خورد. سپس نقشه انتقام می‌کشد. آن‌گاه انتظار می‌کشد. او مدت‌های مدید بود که انتظار می‌کشید.

این‌ها همه عمیق‌تر از آنند که در قالب واژه در آیند. نه خواهر و برادر بودند و نه عاشق و معشوق. اما پیوندهای دیگری هم در دنیا هست که کم هم نیستند، و آن‌ها این پیوندها را می‌شناختند. نوعی همخونی هست که از همخونی دوقلوها در شکم مادر نزدیک‌تر و قوی‌تر است. زندگانی شب و روزشان را به هم آمیخته بود، و تن و جان و رؤیاهای هم را می‌شناختند.