بریده‌هایی از کتاب تاریخ قرن هجدهم (انقلاب کبیر فرانسه)

دختر بزرگ لوی شانزدهم که او را شاه خانم می‌گفتند و بعدها دوشس دانگولم شد در سن دو سالگی ۸۰ نفر خدمه داشت. مرسی آرژان تو سفیر دولت اتریش در این باب می‌نویسد:‌ «ملازمان دختر شاه خیلی قلیلند و مخصوصاً شاه منع کرده است از این‌که عده کثیری به خدمت دخترش بپذیرند تا غرور در وی راه نیابد و به قناعت و سادگی عادت کند».

سلاطین مستبد فرانسه مدعی بودند که بر عقاید مردم نیز حاکمیت دارند، هم مال رعیت و هم عقدیه رعیت تابع اراده پادشاه است، هیچ کتابی یا جریده‌ای بی‌رخصتِ سانسور انتشار نمی‌یافت.

این شورشهای بی‌ثمر در واقع نتایج عمده بخشید، زیرا که خانواده سلاطین جدید از این وقایع درس عبرت گرفتند و دانستند که نباید با افکار و عواطف ملت مصادمه نمود و لازم است که سیاست خود را با آمال و مقاصد ملی وفق بدهند

علاوه‌براین حوادث، اساساً ملت فرانسه احساس خستگی می‌کرد و احوال روحی مردم در نهایت بدی بود، از هر چیز سیر و بیزار شده بودند، شش سال انقلاب داخلی و جنگ خارجی فرانسویان را چنان فرسوده ساخته بود که حتی از افتخار غلبه بر دشمن هم بیزار بودند و جز آرامش و نان و خورش یومیه چیزی مسألت نداشتند.

کثرت اجساد به درجه‌ای بود که امواج رودخانه عده کثیری را به ساحل افکند و آب به کلی مسموم شد، به نحوی که بلدیه از خوردن ماهی آن رودخانه مردم را ممنوع داشت.

اگر مودی مالیاتی را می‌دیدند که قدری فربه‌تر شده یا پر مرغ مقابل منزل او افتاده حکم بر تمول و رفاهیت او کرده، مالیات شخصی او را بالا می‌بردند.

این عبارت لوی شانزدهم که به دوک دورلئان گفت: «این مطلب قانونی است، زیرا که من چنین خواسته‌ام»

کاریه نام به استعانت گروهی قاتل و جلاد و سارق، بدون محاکمه و بازپرس، قریب ۰۰۰/۵ نفر را در ظرف هفت ماه در آب لوار غرق کرد که ۸۰۰ تن از آن‌ها در یک شب غرق شدند، این شخص بر اطفال هم رحم نیاورد، یک روز ۳۰۰ بچه را به آب انداخت

کاریه نام به استعانت گروهی قاتل و جلاد و سارق، بدون محاکمه و بازپرس، قریب ۰۰۰/۵ نفر را در ظرف هفت ماه در آب لوار غرق کرد که ۸۰۰ تن از آن‌ها در یک شب غرق شدند، این شخص بر اطفال هم رحم نیاورد، یک روز ۳۰۰ بچه را به آب انداخت

اشخاصی که برخلاف آزادی اقدامی نکرده‌اند لکن به نفع آزادی هم قدمی برنداشته‌اند در ردیف خائنان درجه اولی محسوب خواهند شد»، تفتیش منازل و توقیف مردم شروع شد و محکمه انقلابی هر روز جمعی را به پای سیاستگاه روانه می‌داشت.

قانون مظنونان مقرر داشت که: «اشخاصی که برخلاف آزادی اقدامی نکرده‌اند لکن به نفع آزادی هم قدمی برنداشته‌اند در ردیف خائنان درجه اولی محسوب خواهند شد»، تفتیش منازل و توقیف مردم شروع شد و محکمه انقلابی هر روز جمعی را به پای سیاستگاه روانه می‌داشت.

بزرگ‌ترین وسایل حفظ اوضاع، ترور و خونریزی بود، کمیته نجات ملی و کنوانسیون برای این‌که تمام اهالی را از راه رعب و وحشت وادار به جنگ با خارجیان کنند متوسل به ترور شدند، یکی از وکلا بیووارن714 نام می‌گفت: «باید مِن‌بعد شمشیر داموکلس715 در فضای فرانسه حرکت کند» و شومت می‌گفت: «باید ترور را جزو دستور روزانه قرار داد».

به این ترتیب حکومتی در فرانسه قایم شد که از سلطنت سلاطین متمرکز استبدادی‌تر و مطلق‌العنان‌تر به‌شمار می‌آمد، حتی از سلطنت لوی چهاردهم و صدارت ریشلیو هم مستبدتر بود.

به مردم در هر مورد حق داد که اگر دولت حقوق ملت را نقض نماید دست به انقلاب بزنند، به این ترتیب قوانین موضوعۀ مجلس مقنن را هم به تصویب عمومی ملت موکول ساخت که این را رفراندوم می‌گویند.

دو ماه از اجرای قانون اساسی نگذشت که میان شاه و مجلس و اهل پاریس عداوت بالا گرفت و روز به روز شدیدتر شد تا در سال ۱۷۹۲ منجر به شورش ۱۰ اوت و عزل لوی شانزدهم و واژگون گردیدن اساس سلطنت شد.

۶ـ قانون مظهر ارادۀ عمومی است، تمام افراد حق دارند که مستقیماً یا به واسطۀ مبعوثان خود در وضع آن شرکت جویند، قانون باید بدون استثنا و تبعیض چه در سیاست و چه در صیانت برای کلیۀ افراد یکسان باشد. چون تمام مردم مملکت در برابر قانون مساویند

‫۳ـ اصل هر قدرتی از ملت است، هیچ هیأت و هیچ فردی نمی‌تواند اعمال قدرت و حاکمیتی در مملکت بکند مگر آنکه مخصوصاً از جانب ملت مجاز باشد.

: «برای درک میزان تنفری که فرانسویان نسبت به شاه خود پیدا کرده‌اند باید وارد مجامع آنان شد و گوش داد، اگر کسی نامی از لوی شانزدهم ببرد از اطراف فریاد بی‌غیرت، احمق و غیره به گوشش می‌رسد. عنوان پادشاه را دیگر محترم و مقدس نمی‌شمارند،

روز دوشنبۀ پنجم اکتبر هفت الی هشت هزار زن مسلح توپی چند را حرکت داده رو به جانب ورسای گذاشتند و می‌گفتند به جستجوی نان می‌رویم

در ۱۷۹۱ نخستین قانون اساسی فرانسه نوشته شد.