بریده‌هایی از کتاب این راهش نیست

میهای چیکسنتمیهای قصد داشت مطالعاتی روی تعدادی از خلاق‌ترین افراد موفق انجام دهد؛ افرادی از جمله: ۲۷۵ نفر از برندگان جایزۀ نوبل، برندگان جایزۀ کتاب ملی و افراد دیگری که در زمینۀ کاری خود بهترین بوده‌اند. این تحقیق تحقیق بزرگی بود که توسط محققی مشهور انجام می‌شد و قطعاً موردتوجه افراد بسیار زیادی قرار می‌گرفت. حتی دعوت‌شدن به آن هم باعث افتخار بود. به نظر شما چه اتفاقی افتاد؟ بیش از یک‌سوم این افراد به دعوت چیکسنتمیهای جواب رد دادند. افراد زیادی هم اصلاً پاسخ دعوت او را ندادند؛ آنها خودشان کارهای زیادی داشتند که باید انجام می‌دادند.

چیکسنتمیهای پیتر دراکر را دعوت کرد و این پاسخ را از او دریافت کرد: امیدوارم این را حمل بر گستاخی و بی‌ادبی ندانی اگر بگویم یکی از رموز موفقیت... داشتن یک سطل زبالۀ بزرگ است که جای تمام دعوت‌نامه‌هایی مثل دعوت‌نامۀ شماست. چیکسنتمیهای باید احتمال چنین اتفاقی را می‌داد. دلیلی که دراکر دعوت شده بود تا به آن تحقیق بپیوندد این بود که او متخصصی معروف در امر تأثیرگذاری و انجام کارها بود و در کل دنیا او را می‌شناختند. دراکر فکر می‌کرد زمان ارزشمندترین دارایی‌ست؛ اولین چیزی که او به دیگران پیشنهاد می‌داد انجام یک برنامه‌ریزی بهتر نبود بلکه رهاکردن هرآن‌چیزی بود که در جهت رسیدن به اهدافشان به آنها کمکی نمی‌کند.

همۀ ما در طول روز فقط بیست‌و‌چهار ساعت زمان داریم؛ هر روز همین‌طور است. اگر ما یک ساعت را صرف انجام کاری کنیم دیگر نمی‌توانیم از آن برای کار دیگری استفاده کنیم؛ ولی ما جوری رفتار می‌کنیم که انگار هیچ محدودیتی نداریم. وقتی انتخاب می‌کنیم یک ساعت بیشتر سر کار بمانیم عملاً انتخاب کرده‌ایم که یک ساعت کمتر در کنار فرزندانمان باشیم. نمی‌توانیم همۀ کارها را باهم انجام دهیم و انتظار داشته باشیم که همۀ آنها را هم خوب انجام دهیم. در آینده هم زمان بیشتری وجود ندارد. زمان و پول باهم برابر نیستند چون ما می‌توانیم پول بیشتری به‌دست بیاوریم ولی زمان بیشتر نه.

می‌گویند زمان و پول باهم برابرند، ولی در اشتباهند. دو نفر از محققین به نام‌های گال زائوبرمن و جان لینچ از مردم خواستند که فکر کنند در آینده چقدر زمان و چقدر پول خواهند داشت؛ نتایج به‌دست‌آمده اصلاً معقولانه نبود. ما همواره در پیش‌بینی میزان پولی که قرار است به‌دست بیاوریم محتاطانه عمل می‌کنیم ولی وقتی نوبت به زمان می‌رسد همیشه فکر می‌کنیم روزها، هفته‌ها و یا سال‌های زیادی پیش رو داریم.

ما از اینکه فرصت‌ها را از دست بدهیم می‌ترسیم ولی واقعیت این است که اگر در سریع‌ترین زمان ممکن دست از انجام کارهای بی‌حاصل نکشیم فرصت انجام بیشتر کارهایی که برایمان مهم هستند و یا آزمودن بیشتر کارهایی که ممکن است در آینده برایمان در اولویت قرار بگیرند را از دست می‌دهیم.

رهاسازی و دست‌کشیدن از انجام یک کار لزوماً به‌معنی نداشتن ثبات قدم و پشتکار نیست. اینجاست که مبحث «رهاسازی استراتژیک» به میان می‌آید. وقتی شما چیزی را پیدا کنید که نسبت به آن اشتیاقی سوزان دارید دست‌کشیدن از کارهای دیگر می‌تواند به شما کمک کند، چون با این کار زمان لازم را برای کاری که به آن علاقه دارید خالی می‌کنید. هروقت آرزوی داشتن زمان بیشتر، پول بیشتر و... را داشتید رهاسازی استراتژیک می‌تواند به شما کمک کند؛ و اگر سرتان خیلی شلوغ است احتمالاً این کار تنها کاری است که می‌تواند به شما کمک کند.

ما دوست نداریم درمورد محدودیت‌ها فکر کنیم، ولی همۀ ما محدودیت‌هایی داریم. درست است که ثبات قدم به داستان‌های ما بستگی دارد ولی دست‌کشیدن از یک کار مسئله‌ای است که به محدودیت‌های ما مربوط می‌شود-به پیشبرد آنها، حداکثر استفاده از آنها و مهم‌تر از همه شناخت آنها.

او مجبور بود بسیاری از فعالیت‌ها را کنار بگذارد ولی هنوز هم می‌توانست یک کار را به‌طور کامل انجام دهد. آن روز یک کار را انجام می‌داد، روز بعد یک کار دیگر و روز بعد از آن هم کاری دیگر را. درحال‌حاضر هم وقتی در بدترین شرایط جسمی قرار می‌گیرد هنوز هم خودش شام درست می‌کند. (اسپنسر با همین کار به یک آشپز فوق‌العاده تبدیل شده است.) کنار‌آمدن با شرایط بیماری به اسپنسر چیزی را آموخت که تقریباً همۀ ما آن را نادیده می‌گیریم. هرکاری که ما در طول زندگی انجام می‌دهیم به‌نوعی در ازای فدای یک چیز دیگر انجام می‌شود. انجام یک کار به معنی انجام‌ندادن کار دیگر است. امکان نداشت اسپنسر بگوید: «من می‌خواهم این کار را انجام دهم» ولی در ادامه نگوید «و برای انجام آن حاضرم آن یکی را انجام ندهم.»

اسپنسر آن‌زمان که در دبیرستان درس می‌خواند و بیماری‌اش بسیار شدید شده بود نزد پزشک رفت. او دلش می‌خواست کارهایی را انجام دهد که همۀ مردم در سنین جوانی انجام می‌دهند، کارهایی مثل: مهمانی‌رفتن، قرار‌گذاشتن، ورزش‌کردن. ولی هیچ‌یک از آنها نمی‌توانست به واقعیت بپیوندد و این بسیار سخت و ناراحت‌کننده بود. پزشک او نمی‌توانست به او دروغ بگوید. اسپنسر نمی‌توانست مثل دیگر هم‌سن‌و‌سالان خود زندگی کند ولی این به این معنا نبود که باید احساس بدبختی کند. دکتر به او گفت هر روز روی انجام یک کار تمرکز کند. اگر او می‌توانست فقط همان یک کار را درست انجام دهد می‌توانست نسبت به خودش احساس بهتری داشته باشد. انرژی او بسیار محدود بود ولی اگر فقط روی یک کار متمرکز می‌شد می‌توانست برخی از کارهایی را که دلش می‌خواست انجام دهد. اسپنسر همین کار را انجام داد. بعضی وقت‌ها آن یک کار فقط در حد درست‌کردن شام بود.

اسپنسر گلِندُن انسانی بزرگ و قابل‌تحسین است. او یک محقق برجسته بود که مدرک دکترای خود را در رشتۀ اقتصاد از دانشگاه هاروارد گرفت، به خیریه‌های نواحی جنوبی شیکاگو کمک کرد و درحال‌حاضر هم شریک یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌های مدیریت مالی ماساچوست است. ولی اینها تحسین‌برانگیزترین خصوصیات او نیستند. آنچه واقعاً او را به فردی شگفت‌انگیز تبدیل کرده این است که او در زمان انجام همۀ این کارها به‌شدت مریض بود. اسپنسر در دوران دبیرستان از بیماری مزمن التهاب زخمی‌شوندۀ روده رنج می‌برد و همین مسئله باعث شد دچار مشکلات جدی پیش‌روندۀ کبدی هم بشود. او درنهایت به پیوند کبد نیاز پیدا کرد که از کبد یکی از دوستان خوب خود برای این کار کمک گرفت. اما پس از پیوند اعضا و در روند درمانی سیستم ایمنی فرد از کار می‌افتد.

«هزینۀ هر چیزی همان مقدار زندگی‌ای است که شما در ازای آن می‌دهید.»

«اگر بار اول در کاری موفق نشدید تلاش کنید؛ سپس یک بار دیگر هم تلاش کنید... و درنهایت آن را رها کنید. اینکه مثل یک احمق به انجام آن کار ادامه دهید هیچ فایده‌ای ندارد.»

همیشه داستانی که در ذهن شماست-چه داستانی خوش‌بینانه باشد، چه یک هدف و چه یک بازی ساده-همان دلیلی است که به‌خاطر آن تمام سختی‌ها را تحمل می‌کنید.

بازی‌ها اعتیادآور هستند. اگر بتوانید کار خود را به یک بازی تبدیل کنید می‌توانید موفقیت، شادی و جریانی از بازخوردهای مثبت را هم‌زمان به‌دست آورید. همان‌طور که ام‌سی گونیگال می‌گوید: «قطعاً این بازی بازی‌ای است که حتی اگر در آن شکست هم بخورید باز هم برنده‌اید.» شما می‌توانید برای پیشرفت در دیگر زمینه‌های زندگی خود با دید یک بازی به مسائل بنگرید. در هر نقشی که هستید-همسر، پدر یا مادر، دوست و یا همسایه-می‌توانید از مزایای پ‌ج‌ه‌ب استفاده کنید؛ کاری را انجام دهید که قابلیت پیروزی در آن وجود داشته باشد، چالش‌ها و اهداف جدیدی داشته باشد و بتوانید از آن بازخورد بگیرید.

تبدیل کار به بازی خیلی ساده است؛ شما مجبور نیستید در کاری که دارید انجام می‌دهید تغییر زیادی ایجاد کنید؛ شما فقط باید دیدگاه خود را تغییر دهید. ولی در اینجا دلیلی نهفته است که بسیاری از ما به‌خاطر آن این کار را انجام نمی‌دهیم: احساس می‌کنیم کاری احمقانه و مسخره است. بازی‌ها ممکن است بچگانه و بی‌اهمیت به نظر برسند ولی وقتی کمی وقت بگذارید و ببینید که درحال‌حاضر-بدون اینکه بدانید-در کارهایی که با شور و اشتیاق انجام می‌دهید چند بازی وجود دارد دیگر قدرت این دیدگاه کمتر مسخره به‌نظر می‌آید.

شما به راه بهتری برای امتیازدادن به بازیِ کاری خود نیاز دارید. آمابیل توصیه می‌کند در پایان هر روز چند دقیقه‌ای وقت بگذارید و از خودتان بپرسید: «کاری که فردا می‌توانم برای ایجاد پیشرفت در عملکرد شغلی خود انجام دهم چیست؟» این سؤال به شما کمک می‌کند هدفی داشته باشید که به‌سوی آن حرکت کنید. شما باید از نحوۀ دستیابی به هدف خود و چگونگی سنجش پیشرفت در آن ایده‌ای روشن و واضح داشته باشید

بازی‌های خوب با دادن بازخوردهای سریع و مکرر شما را به ادامۀ بازی تشویق می‌کنند؛ ولی در شغلتان چطور؟ کار شما سالی یک بار مورد‌بررسی قرار می‌گیرد. طبق گزارش جین ام‌سی گونیگال در کتاب وی مطالعات نشان می‌دهند بسیاری از مدیران ارشد در محل کار خود بازی کامپیوتری انجام می‌دهند. چرا؟ برای اینکه بیشتر احساس موفقیت و تأثیرگذاری داشته باشند.

ناپلئون می‌گفت: «یک سرباز برای تکه‌ای روبان رنگی مدتی طولانی و با جدیت خواهد جنگید.» جایزه‌ای که در یک بازی به افراد داده می‌شود معمولاً چیزی بیش از یک نشان زیبا یا یک انیمیشن ساده نیست ولی همان چیزهای کوچک و مسخره باعث می‌شوند شما بازی را ادامه دهید.

«رضایت از زندگی در افرادی که موفقیت‌های کوچک و مستمر دارند نسبت به کسانی که دوست دارند فقط کارهای بزرگی انجام دهند ۲۲% بیشتر است.»

داده‌ها نشان می‌دهند پیروزی‌های کوچک و مستمر حتی از دستاوردهای بسیار بزرگ هم احساس شادی بیشتری تولید می‌کنند. «رضایت از زندگی در افرادی که موفقیت‌های کوچک و مستمر دارند نسبت به کسانی که دوست دارند فقط کارهای بزرگی انجام دهند ۲۲% بیشتر است.»