بریده‌هایی از کتاب این راهش نیست

یکی از اساتید دانشگاه هاروارد به نام ترزا آمابیل می‌گفت: «تحقیقات انجام‌شده در شرکت‌ها نشان می‌دهند که بهترین راه برای هر روز انگیزه‌دادن به افراد، تسهیل در پیشرفت است-حتی اگر این پیشرفت یک پیروزی بسیار کوچک باشد.» درواقع، داده‌ها نشان می‌دهند پیروزی‌های کوچک و مستمر حتی از دستاوردهای بسیار بزرگ هم احساس شادی بیشتری تولید می‌کنند.

کارکردن در یک مرکز تماس ممکن است کاری خسته‌کننده و طاقت‌فرسا باشد. مردم تلفن را روی شما قطع می‌کنند و به شما بی‌ادبی می‌کنند و شما علی‌رغم مخالفت آنها مجبورید بارها و بارها از روی یک متن تکراری بخوانید؛ ولی آدام گرانت (که در فصل دو با او آشنا شدید) راه ساده‌ای برای انرژی‌دادن به کارمندان مرکز تماسِ یکی از دانشگاه‌ها یافت. او یکی از دانشجویان که بورسیۀ خود را به‌خاطر تلاش‌های کارمندان مرکز تماس به‌دست آورده بود به ملاقات آنها برد. آن دانشجو به کارمندان گفت که کارشان چقدر ارزش دارد و از آنها تشکر و قدردانی کرد. کارمندان بازخورد کار خود را دیدند و متوجه شدند کاری که انجام می‌دهند کاری تأثیرگذار است. نتیجه چه شد؟ میزان درآمد آن مرکز پس از آن ملاقات پنج برابر افزایش پیدا کرد.

طبق تحقیقات انجام‌شده آنچه که بیشتر از هر چیز دیگر به شما انگیزه می‌دهد پیشرفت در کاری است که هدف مشخصی دارد.

اگر در یک بازی کار درستی انجام دهید به شما امتیازات یا مهارت‌های خاصی به‌عنوان جایزه تعلق می‌گیرد. اگر هم کار اشتباهی انجام دهید باید تاوان آن را پس دهید؛ و هر دوی این موارد خیلی زود اتفاق می‌افتند. نویسنده‌ای به نام آرون دیگنان به این موضوع اشاره می‌کند که در یک بازی شما همیشه می‌دانید کجا قرار دارید، عملکردتان چگونه است و برای بهتر‌شدن عملکردتان چه کاری باید انجام دهید.

ما دلمان نمی‌خواهد شکست بخوریم به‌همین‌خاطر هم اصلاً هدفی برای خود مشخص نمی‌کنیم؛ ولی اگر بازی خود را به‌گونه‌ای بسازید که قابلیت پیروزی در آن وجود داشته باشد آنگاه احساس ترس از مشخص‌کردن هدف برایتان کمتر می‌شود. شکست در یک بازی امری طبیعی‌ست. طبق کشفیات نیکل لازارو شکست در یک بازی باعث جذابیت بیشتر آن می‌شود.

شرکت پیلزبری از سال ۱۹۴۰ شروع کرد به تولید پودر کیک آمادۀ فوری ولی مورداستقبال قرار نگرفت و فروش خوبی نداشت؛ این امر اصلاً معقولانه نبود چون پودر کیک به راحت‌تر‌شدن کارها کمک می‌کرد. پس از مدتی شرکت متوجه شد درست‌کردن کیک صرفاً یک کار پرزحمت نیست؛ کیک‌ها در خود معنای خاصی دارند: آنها نشانی از عشق هستند. به‌همین‌خاطر از وقتی شرکت پیلزبری سادگی تهیۀ کیک با آن پودر کیک‌ها را کمتر کرد و خریداران باید خودشان تخم‌مرغ‌ها را به مواد کیک اضافه می‌کردند فروش شرکت سیر صعودی پیدا کرد. بنابراین برای جذابیت کار باید به آن کمی چالش اضافه کنید.

تحقیقات نشان می‌دهند ما کارهایی که خوشحال‌ترمان می‌کنند را انجام نمی‌دهیم؛ کارهایی را انجام می‌دهیم که آسان‌ترند. مثلاً اگر حوصلۀ بیرون‌رفتن با دوستانمان را نداریم ممکن است خودمان را مجبور به انجام آن کنیم و بعد ببینیم که به ما خوش گذشته. ما فکر می‌کنیم دلمان می‌خواهد استراحت کنیم ولی آنچه واقعاً دلمان می‌خواهد یک چالش متفاوت است. ما عاشق کارهای ساده‌ایم ولی چیزی که خوشحالمان می‌کند همان عامل محرک و انگیزه است. در محل کارمان سعی می‌کنیم از کارمان بزنیم، کار کمتری انجام دهیم و در پایان ماه هم مقداری حقوق دریافت کنیم؛ همۀ اینها علائم فرسودگی هستند. ما نیازی به کار کمتر نداریم؛ ما به اضافه‌کردن چالش‌های جدیدی نیاز داریم که ما را سرگرم کنند.

به اولین روز کاری خود فکر کنید. قطعاً روز کسل‌کننده‌ای نبود؛ چیزهای زیادی برای یادگرفتن وجود داشت و مسائل متفاوت و جدیدی بودند که باید در آنها مهارت پیدا می‌کردید. شاید کمی سخت بود ولی اتفاقی جدید و چالش‌برانگیز بود. حدس می‌زنم شش ماه بعد همه‌چیز متوقف شد. حالا کارتان شبیه بازی‌کردن در یک مرحلۀ تکراری از یک بازی شده که سال‌هاست به مدت پنج روز در هفته و ده ساعت در روز آن را انجام می‌دهید. این بازی اصلاً سرگرم‌کننده نیست. در محل کارتان از شما می‌خواهند کار خود را خوب انجام دهید-و این امر معقولی‌ست-اما شبیه یک بازی است که شما آن را خیلی خوب انجام می‌دهید. این خیلی خسته‌کننده است. احتمال شکست در بازی‌هایی که خوب طراحی شده‌اند ۸۰% است، به این خاطر که به شما برای ادامۀ کار انگیزه بدهند؛ ولی رئیس شما از شکست خوشش نمی‌آید. اگر هیچ شکستی در کار نباشد هیچ سرگرمی‌ای هم در کار نخواهد بود.

تحقیقات چیکسنتمیهای نشان دادند که سیالی قابل‌اعتمادترین و کارآمدترین نتیجۀ ترکیب چند عامل است؛ این عوامل عبارتند از: اهدافی که خودتان انتخاب کرده‌اید، موانعی که شخصاً آنها را ساخته‌اید و بازخوردهای پیاپی که ساختار اصلی بازی را می‌سازند. وی نوشت: «بازی‌ها منبع کاملی از سیالی هستند و بازی‌کردن یک تجربۀ سیالی تمام عیار است.»

بازی‌ها ما را به چالش می‌کشند. آنها طراحی شده‌اند تا جریانی به نام «سیالی» ایجاد کنند. «سیالی»، که یکی از محققین به نام میهالی چیکسنتمیهای آن را با این عنوان نامگذاری کرده، درواقع به زمانی گفته می‌شود که ما غرق انجام کاری می‌شویم و گذر زمان را فراموش می‌کنیم.

در بازی‌‌های خوب همیشه مراحل جدید، دشمنان جدید و دستاوردهای جدید وجود دارند. مغز ما عاشق مسائل جدید است و بازی‌های خوب به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که همیشه ما را با چیزی که کمی با قبلی‌ها متفاوت است تحریک کنند و از اینکه آن بازی توجه ما را جلب کرده اطمینان یابند.

تحقیقات دن اریلی نشان دادند وقتی ما احساس کنیم کاری که انجام می‌دهیم عبث و بیهوده است اشتیاق و شادی در ما از بین می‌رود

تحقیقات نشان می‌دهند داشتن احساس کنترل‌ باعث ازبین‌رفتن استرس می‌شود. حتی وقتی که فقط احساس کنید روی اوضاع کنترل دارید هم استرس شما کمتر می‌شود. از طرفی، محل کار معمولاً این حس را به شما می‌دهد که در بازی امکان پیروزی وجود ندارد. در آنجا احساس نمی‌کنید کنترل اوضاع در دست شماست و یا اگر کاری انجام دهید تفاوت خاصی در نتیجه ایجاد می‌کند. چه کسی دلش می‌خواهد چنین بازی‌ای را انجام دهد؟

آیا بازیکنان واقعاً از شکست لذت می‌برند؟ این‌طور که پیداست، بله... وقتی ما در بازی‌ای که به‌خوبی طراحی شده بازی کنیم شکست ناامیدمان نمی‌کند. این بازی هر بار به طریقی ما را خوشحال می‌کند: با هیجان‌زده‌کردن، دلبسته کردن و یا اکثراوقات با خوش‌بینی.

بازی‌های خوب به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که امکان پیروزی در آنها وجود دارد. آنها بازی‌هایی نمی‌سازند که شما نتوانید در آن برنده شوید. هر بازی قوانین مشخصی دارد. ما به‌صورت حسی آن قوانین را بلدیم و همین مسئله هم باعث می‌شود اگر کار خود را ادامه دهیم احتمال برد بیشتر و دلیل خوبی برای خوش‌بین‌بودن داشته باشیم. بازی‌ها ما را به کسی مثل جیمز واترز که توانست دورۀ تخریب زیرآبی را پشت سر بگذارد تبدیل می‌کنند. این «خوش‌بینی قابل‌توجیه» باعث می‌شود هر کار سختی سرگرم‌کننده شود. بازی‌ها اغلب از زندگی واقعی سخت‌تر هستند ولی در صورتی که سخت باشند جذاب هستند و وقتی ساده‌اند کسالت‌آورند. طبق تحقیقات نیکل لازارو ما ۸۰% مواقع در بازی‌ها شکست می‌خوریم.

وجه اشتراکی که همۀ بازی‌های خوب دارند را یاد گرفتید: پ‌ج‌ه‌ب؛ امکان پیروزی در این بازی‌ها وجود دارد، شما در این بازی‌ها با چالش‌های جدید روبه‌رو می‌شوید، این بازی‌ها هدفی را دنبال می‌کنند و شما می‌توانید از آنها بازخورد بگیرید. هروقت چیزی خسته‌کننده به‌نظر برسد احتمالاً یکی از این چهار گزینه را کم دارد.

دیوید فاستر والاس می‌گفت: «اگر نسبت به حس خستگی مصون باشید درواقع هیچ چیزی وجود ندارد که شما قادر به انجام آن نباشید.»

همین داستان درمورد یک استیک آبدار هم صدق می‌کند؟ مخصوصاً اگر گرسنه هم باشید؟ فرض کنید از آن دسته افرادی هستید که عاشق استیک هستند. حالا چه اتفاقی می‌افتد؟ کشمکش. تحلیل قدرت اراده؛ مگر اینکه شما گیاهخوار باشید... بوم-یک داستان دیگر؛ دست رد به استیک خواهید زد و از هیچ نیروی اراده‌ای هم استفاده نمی‌کنید. شما هیچ مشکلی با نادیده‌گرفتن استیک ندارید. داستان را تغییر دهید تا رفتارتان تغییر کند. بازی‌ها هم نوع دیگری از داستان‌ها هستند: یک داستان جذاب و سرگرم‌کننده.

برخی تحقیقات نشان داده‌اند اراده مثل یک ماهیچه است که وقتی زیاد از آن استفاده کنیم خسته می‌شود و در صورت وجود یک چالش کاملاً از بین می‌رود. بازی‌ها چالش را به چیز دیگری تبدیل می‌کنند. آنها چالش را به کاری سرگرم‌کننده تبدیل می‌کنند؛ و همان‌طور که تحقیقات میشل نشان داد ما می‌توانیم برای مدتی طولانی‌تر و بدون اینکه قدرت اراده‌مان تحلیل برود دوام بیاوریم.

میشل می‌گوید: «من دیده‌ام که وقتی بچه‌ها به‌جای اینکه کلوچه‌ها را خوراکی‌هایی خوشمزه تصور کنند آنها را برای خود به شکل ابرهای پفکی‌ای تصور می‌کنند که در آسمان وجود دارند آن‌قدر روی صندلی خود می‌نشینند و درحالی‌که خوراکی‌ و زنگ جلوی آنها قرار دارد منتظر می‌مانند که من و دانشجویانم نمی‌توانیم تحمل کنیم.»