بریده‌هایی از کتاب این راهش نیست

اگر کل زندگی فقط برای خوشی و شادی باشد آنگاه هر وقت سرگرمی‌های آن تمام شود یا دیگر برایمان سودی نداشته باشد ما تسلیم می‌شویم. اگر پا را فراتر از چیزی مثل خواستن آرامش بگذاریم، وقتی برای چیزی بزرگ‌تر از خودمان زندگی کنیم دیگر نیازی نیست با دردها بجنگیم؛ دردها را به‌منزلۀ فداکاری می‌بینیم.

اگر کل زندگی فقط برای خوشی و شادی باشد آنگاه هر وقت سرگرمی‌های آن تمام شود یا دیگر برایمان سودی نداشته باشد ما تسلیم می‌شویم. اگر پا را فراتر از چیزی مثل خواستن آرامش بگذاریم، وقتی برای چیزی بزرگ‌تر از خودمان زندگی کنیم دیگر نیازی نیست با دردها بجنگیم؛ دردها را به‌منزلۀ فداکاری می‌بینیم. فرانکل می‌گفت: «آنچه قرار است نوری از خود داشته باشد باید تحمل سوختن را هم داشته باشد.» و این‌گونه است که ما تسلیم نمی‌شویم.

برخلاف دورۀ تخریب زیرآبی، این یک شبیه‌سازی نبود. برخی افراد زنده می‌ماندند و برخی می‌مردند. چه کسانی زنده می‌ماندند؟ کسانی که بیشتر زنده می‌ماندند افرادی نبودند که از لحاظ جسمی قوی باشند؛ افراد جوان، شجاع یا فرمان‌بردار هم نبودند. ویکتور فرانکل متوجه شده بود افرادی که علی‌رغم شرایط بدشان در بدترین جای دنیا هم دوام می‌آوردند همان‌هایی بودند که در زندگی خود هدف و دلیلی داشتند: کسی که اهمیت مسئولیت را بفهمد به‌خاطر انسانی که با عشق در انتظار اوست و یا حتی به‌خاطر یک کار ناتمام شرایط را تحمل می‌کند و هرگز زندگی خود را هدر نمی‌دهد. او «چرایی» زندگی خود را می‌داند و توانایی تحمل تقریباً هر «چگونه»ای را دارد. آن دسته از افراد که دلیلی بزرگ‌تر از خودشان برای زندگی داشتند دوام می‌آوردند درحالی‌که برخی دیگر قبل‌از‌اینکه برای آخرین‌بار به‌سمت سیم‌های خاردار بروند تمام سیگارهایشان را دود می‌کردند.

آیا ثبات قدم صرفاً همان داستان‌های خوش‌بینانه‌ای است که شما درمورد آینده در ذهنتان می‌سازید؟ خیر، گاهی داستان‌ها بسیار فراتر از این هم می‌روند. آنها گاهی چیزهایی از گذشته را به ذهنتان می‌آورند تا به موفقیت شما کمک کنند؛ این داستان‌ها می‌توانند به شما کمک کنند در نفرت‌انگیزترین جای دنیا هم زنده بمانید.

سلیگمن سخنان بازیکنان لیگ برتر بیسبال آمریکا را که در روزنامه‌ها به چاپ رسیده بودند موردتجزیه‌وتحلیل قرار داد. آیا نگرش افراد در یک سال می‌تواند عملکرد سال آیندۀ آنها را تعیین کند؟ با استفاده از سخنان آنها ما سبک تفسیری سال ۱۹۸۵ را در ۱۲ تیم لیگ ملی بررسی کردیم. از لحاظ آماری، تیم‌هایی که خوش‌بین‌تر بودند نتایج برد و باخت خود را در سال ۱۹۸۶ نسبت به سال ۱۹۸۵ بهبود بخشیده بودند و عملکرد تیم‌هایی که بدبین بودند نسبت به سال قبل بدتر شده بود. در مقایسه بااینکه ضربات هر دو دسته تیم در حالت عادی چقدر خوب بوده مشخص شد تیم‌هایی که در سال ۱۹۸۵ خوش‌بین بودند در سال ۱۹۸۶ در شرایط سخت هم ضربات خوبی می‌زدند ولی تیم‌هایی که در سال ۱۹۸۵ بد‌بین بودند در سال ۱۹۸۶ در شرایط سخت ضربه‌ها را خراب می‌کردند.

اگر سبک تفسیری خود را از بدبینانه به خوش‌بینانه تغییر دهید این کار باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید و به فردی با ثبات قدم بیشتر تبدیل شوید.

سلیگمن نام آن را «سبک تفسیری» نامیده است. این سبک از سه قسمت تشکیل شده: ماندگاری، فراگیری، شخصی‌سازی. افراد بدبین به خودشان می‌گویند اتفاقات بد: - برای مدتی طولانی و یا برای همیشه ادامه خواهند داشت. (من هرگز موفق به انجام این کار نخواهم شد.) - فراگیر و کلی هستند. (من نمی‌توانم به هیچ‌یک از این افراد اعتماد کنم.) و - تقصیر خودشان است. (من هیچ استعدادی برای انجام این کار ندارم.) افراد خوش‌بین به خودشان می‌گویند اتفاقات بد: - موقت و زودگذرند. (گاهی پیش می‌آید ولی چیز مهمی نیست.) - علت خاصی دارند و فراگیر و کلی نیستند. (وقتی هوا بهتر شود مشکلی حل می‌شود.) - تقصیر خودشان نیست. (من توانایی انجام این کار را دارم، فقط امروز روز شانس من نبود.)

سلیگمن نام آن را «سبک تفسیری» نامیده است. این سبک از سه قسمت تشکیل شده: ماندگاری، فراگیری، شخصی‌سازی. افراد بدبین به خودشان می‌گویند اتفاقات بد: - برای مدتی طولانی و یا برای همیشه ادامه خواهند داشت. (من هرگز موفق به انجام این کار نخواهم شد.) - فراگیر و کلی هستند. (من نمی‌توانم به هیچ‌یک از این افراد اعتماد کنم.) و - تقصیر خودشان است. (من هیچ استعدادی برای انجام این کار ندارم.)

اگر شما فرد بدبینی هستید چه؟ اگر همیشه بدبین بوده‌اید و احساس می‌کنید محکوم به بدبینی هستید چطور؟ پس بهتر است به ادامۀ بحث گوش کنی ایور؛ چون تحقیقات سلیگمن نشان دادند این نوع نگرش ژنتیکی نیست و فقط از داستان‌هایی که شما درمورد دنیا برای خودتان تعریف می‌کنید ایجاد می‌شود؛ مهم‌تر از همه اینکه شما می‌توانید این نگرش را تغییر دهید. افراد خوش‌بین و بدبین داستان‌های کاملاً متفاوتی درمورد دنیا می‌سازند. سلیگمن نام آن را «سبک تفسیری» نامیده است. این سبک از سه قسمت تشکیل شده: ماندگاری، فراگیری، شخصی‌سازی.

افراد خوش‌بین خوش‌شانس‌تر هستند. مطالعات نشان می‌دهند این افراد با فکر مثبتی که دارند روحیۀ خود را حفظ می‌کنند و درنهایت فرصت‌های بیشتری هم برای خود ایجاد می‌کنند.

انتظار نتیجۀ خوب گرفتن از یک مذاکره این احتمال را بالا می‌برد که افراد، موفق به انجام معامله‌ای شوند و از انجام آن خوشحال باشند.

خوش‌بینی با سلامتی و عمر ‌بیشتر ارتباط مستقیم دارد. حتی با توجه به میزان خوش‌بینی افراد می‌توان تشخیص داد کدام‌یک از بیماران قلبی‌ای که جان سالم به‌در برده‌اند احتمال دارد برای بار دوم هم سکته کنند.

«افسردگی یکی از پیامدهای بزرگ بدبینی است.» وقتی شما بارها و بارها در مسیر خود احساس درماندگی کنید درنهایت به فردی افسرده تبدیل می‌شوید؛ در زندگی احساس درماندگی می‌کنید، به‌طور کامل دست از کار می‌کشید و هیچ کاری انجام نمی‌دهید. خیلی عجیب است که وقتی از افراد خواسته می‌شود مسئله‌ای را پیش‌بینی کنند افراد افسرده دقیق‌تر از افراد خوش‌بین این کار را انجام می‌دهند. این موضوع واقع‌گرایی افسردگی نامیده می‌شود. دنیا ممکن است جای ناخوشایند و بی‌رحمی باشد. افراد خوش‌بین به خودشان دروغ می‌گویند؛ ولی اگر ما دیگر به این مسئله اعتقاد نداشته باشیم که امکان تغییر در هر چیزی وجود دارد آنگاه هرگز چیزی تغییر نخواهد کرد. ما برای ادامۀ مسیرمان به کمی تخیل نیاز داریم.

سلیگمن به این نتیجه رسید که موضوع اصلی خوش‌بینی و بدبینی است: این احساس که شما می‌توانید شرایط را تغییر دهید یا نمی‌توانید. احساس درماندگی در نتیجۀ یک نگرش بدبینانه ایجاد شده بود. وقتی شما معتقد باشید اوضاع بهتر نخواهد شد ادامۀ تلاش امری غیرمعقولانه است. پس فقط شانه‌ای بالا می‌اندازید و به خانه برمی‌گردید. در شرایطی که شما واقعاً نمی‌توانید پیروز شوید این یک انتخاب درست است؛ ولی در شرایطی که انجام کاری فقط دشوار است و نه غیرممکن-زمان‌هایی که فقط به ایستادگی بیشتری نیاز دارید-بدبینی موجب از‌بین‌رفتن ثبات قدم می‌شود. او به‌جای اینکه به شما بگوید «یک شانس دیگر به من بده؛ می‌توانم انجامش دهم» می‌گوید «تسلیم شو و به خانه برو».

اگرچه شما ممکن است فکر کنید راز یک فروشندۀ خوب بودن مهارت‌های فردی و برون‌گرا‌بودن است ولی تحقیقات نشان می‌دهند فروشندگان ممکن است فقط به‌خاطر خوش‌بینی‌شان استخدام شوند. محققین به این نتیجه رسیده‌اند که «نمایندگانی که جزو ۱۰% اول افراد خوش‌بین قرار داشتند نسبت به بدبین‌ترین ‌همکاران خود ۸۸% فروش بیشتری داشتند.» درنتیجه خوش‌بینی به ما کمک می‌کند مسیرمان را ادامه دهیم؛ ولی باور اینکه خوش‌بینی چنین تأثیر زیادی دارد کار سختی است.

در هر دقیقه در ذهن شما چیزی حدود ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ کلمه وجود دارد که شما به خودتان می‌گویید؛ این کلمات می‌توانند مثبت باشند (من می‌توانم انجامش دهم.) یا منفی (آه خدای من... دیگر نمی‌توانم این وضع را تحمل کنم.) طبق نتایج به‌دست‌آمده وقتی این کلمات مثبت هستند تأثیر بسیار زیادی روی مقاومت ذهنی و توانایی شما برای ادامۀ مسیر خواهند داشت.

پس از فاجعۀ ۱۱ سپتامبر ارتش به تکاوران بیشتری نیاز داشت ولی پایین‌آوردن استانداردها باعث می‌شد نتوانند به اهداف خود برسند. آنها سؤالاتی داشتند که باید برایشان پاسخی پیدا می‌کردند: باید چه کسانی را به خدمت می‌گرفتند؟ باید به افراد چه چیزی را آموزش می‌دادند که به آنها کمک کند مبارزات را با موفقیت پشت سر بگذارند؟ درنهایت پاسخی که یافتند کاملاً بر خلاف انتظارشان بود. نیروی دریایی به افراد قوی‌تر و شجاع‌تر نیازی نداشت؛ بلکه روش هوشمندانه‌تر این بود که فروشندگان بیمۀ بیشتری را به خدمت بگیرند؛ بله، درست شنیدید: فروشندگان بیمه.

اگرچه ثبات قدم می‌تواند موجب موفقیت ‌شود ولی این داستان یک روی دیگر هم دارد که هیچ‌یک از والدین به فرزندان خود و هیچ‌یک از معلم‌ها به دانش‌آموزان خود درمورد آن چیزی نمی‌گویند: گاهی‌اوقات دست‌کشیدن از یک کار بهترین انتخاب است. تسلیم‌شدن، اگر در شرایط درستی انجام شود، می‌‌تواند برای شما موفقیت‌های بسیار بزرگی به‌همراه داشته باشد.

هاوارد گاردنر در کتاب خود تحت ‌عنوان ذهن‌های خلاق موفق‌ترین هنرمندان را مورد‌بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده که: افراد خلاق تجربیات خاص خود را دارند. این افراد بسیار بلندپرواز هستند و همیشه هم در کار خود موفق نیستند؛ ولی وقتی شکست می‌خورند زمان زیادی را صرف غصه‌خوردن نمی‌کنند بلکه سعی می‌کنند از آن شکست برای تلاش‌های بعدی خود درس بگیرند. کار آنها هم به‌نظر چیزی شبیه داشتن ثبات قدم است.

یکی از دلایل اصلی تفاوت در‌ میزان دستاوردهای افرادی که هوش و استعداد یکسانی دارند ثبات قدم آنهاست. آیا معدل میانگین میلیونرها (۲.۹) که در فصل اول به آن اشاره کردیم را به‌ خاطر دارید؟ جالب است بدانید که این افراد علی‌رغم نداشتن موفقیت‌های چشمگیر در زمینۀ تحصیلی در تمام مصاحبه‌های خود می‌گویند معلم‌های مدرسه به‌عنوان قابل‌اعتمادترین دانش‌آموزان از آنها یاد می‌کرده‌اند. این افراد ثبات ‌قدم داشته‌اند.