بریده‌هایی از کتاب این راهش نیست

طبق نظرسنجی مؤسسۀ گالوپ در سال ۲۰۱۴، ۳۹% از مردم آمریکا در طول یک هفته بیش از پنجاه ساعت و ۱۸% آنها بیش از شصت ساعت کار می‌کنند. مزایای بیشترِ حاصل از این‌همه کار اضافی چیست؟ طبق تحقیقات دانشگاه استنفورد تقریباً هیچ‌چیز. کارایی افراد بعد از ۵۵ ساعت کار به‌شدت کاهش می‌یابد و این یعنی «کسی که ۷۰ ساعت برای کار خود زمان بگذارد هیچ چیز بیشتری از آن ۱۵ ساعت اضافه کارکردن به‌دست نمی‌آورد.» تنها چیزی که این افراد به‌دست می‌آورند استرس بیشتر است.

آن دسته از مشاورینی که مرخصی از‌پیش‌تعیین‌شده گرفته بودند نسبت به افرادی که طبق سیستم قدیمی کار کرده بودند ۲۳% بیشتر احتمال داشت که بگویند از کار خود راضی هستند و ۲۴% هم بیشتر احتمال داشت بگویند برای اینکه صبح به سر کار بروند اشتیاق دارند. بر اساس برخی معیارها آنها حس بهتری نسبت به کار و زندگی خود داشتند و بیشتر هم دلشان می‌خواست در آن شرکت بمانند. بله درست است؛ تعطیلات حس خوبی در افراد ایجاد می‌کند. ولی این تنها نتیجه‌ای نبود که به‌دست آمد؛ احتمال اینکه مشاورین بگویند می‌خواهند خدمات بهتری به مشتریان خود ارائه دهند هم ۱۱% بیشتر شد. مشتری‌ها هم این موضوع را تأیید کردند: ضریب عملکرد افرادی که مرخصی از‌پیش‌تعیین‌شده گرفته بودند در بدترین حالت مشابه افرادی بود که مرخصی باحقوق نداشتند و در بهترین حالت هم بسیار بیشتر از آنها بود.

آن دسته از مشاورینی که مرخصی از‌پیش‌تعیین‌شده گرفته بودند نسبت به افرادی که طبق سیستم قدیمی کار کرده بودند ۲۳% بیشتر احتمال داشت که بگویند از کار خود راضی هستند و ۲۴% هم بیشتر احتمال داشت بگویند برای اینکه صبح به سر کار بروند اشتیاق دارند. بر اساس برخی معیارها آنها حس بهتری نسبت به کار و زندگی خود داشتند و بیشتر هم دلشان می‌خواست در آن شرکت بمانند. بله درست است؛ تعطیلات حس خوبی در افراد ایجاد می‌کند. ولی این تنها نتیجه‌ای نبود که به‌دست آمد؛ احتمال اینکه مشاورین بگویند می‌خواهند خدمات بهتری به مشتریان خود ارائه دهند هم ۱۱% بیشتر شد. مشتری‌ها هم این موضوع را تأیید کردند: ضریب عملکرد افرادی که مرخصی از‌پیش‌تعیین‌شده گرفته بودند در بدترین حالت مشابه افرادی بود که مرخصی باحقوق نداشتند و در بهترین حالت هم بسیار بیشتر از آنها بود.

ویلیام همپز پس از بررسی ۹۸ دانش‌آموز رابطۀ تنگاتنگی میان شوخی و حس اعتماد پیدا کرد. احتمال بیشتری وجود دارد که ما به افرادی که با آنها شوخی و تفریح می‌کنیم اعتماد کنیم. ولی اگر شما رئیس باشید نمی‌توانید روی خوش‌گذرانی و تفریح خیلی تمرکز کنید، درست است؟ خیر اشتباه است. اگر به‌دنبال استخدام بااستعدادترین افراد هستید بهتر است به فکر این باشید که همه اوقات خوشی را بگذرانند. در یکی از مطالعات انجام‌شده در مجلۀ مقالات رهبری و سازمانی به این نتیجه رسیدند که «سرگرمی و شوخی در محیط کار برای جلب‌توجه متقاضی از پاداش و ایجاد فرصت برای ارتقا عامل قوی‌تری است.» بله درست فکر کرده‌اید: اهمیت کارکردن در محیطی سرگرم‌کننده برای افراد بسیار بیشتر از پول و ارتقای شغلی بود.

رکورد کازوشی ساکاروبا شامل پیروزی‌هایی است که در طول هفت سال رقابت‌های یو‌اف‌سی کسب کرده است. کشتی‌گیر حرفه‌ای سابق را اکنون با عنوان «بزرگ‌ترین رزمی‌کار ترکیبی ژاپن» می‌شناسند. و من بعید می‌دانم هیچ مبارز دیگری تابه‌حال به‌اندازۀ او در میدان مبارزه از کار خود لذت برده باشد. این شکارچی قدرتمند هنرهای رزمی ترکیبی کسی نبود که جوجیتسوی گریسی را بهتر از خانوادۀ گریسی انجام دهد؛ او یک دیوانه بود که موهای خود را به رنگ قرمز رنگ کرده بود و در میدان مبارزه به دور خود می‌چرخید. ساکورابا فقط با کار بیشتر و سخت‌تر به این پیروزی دست پیدا نکرد. گاهی پاسخ درست کار بیشتر نیست. گاهی حتی کار بیشتر امکان‌پذیر نیست. گاهی ما برای اینکه بتوانیم بهترینِ خودمان باشیم نیاز به استراحت و خوش‌گذرانی داریم-و یا شاید کمی مسخره‌بازی.

بسیاری از افراد معتقدند دست‌یافتن به یک موفقیت بزرگ ارزشش را دارد، ولی کاملاً در اشتباهند. یکی از مطالعات تحت‌ عنوان «چگونه موفقیت در کار عملی و ذهنی در گذر زمان به هم مربوط می‌شوند؟» نشان داد میزان درآمد موجب افزایش رضایت شغلی نمی‌شود. پول بیشتر باعث نمی‌شود یک شغل برای شما مناسب‌تر باشد؛ بنابراین تأثیری در کاهش فرسودگی روانی هم ندارد. اگر در شغلی بیش‌ازحد کار می‌کنید که برای شما مناسب نیست زمان آن رسیده که یک تغییر ایجاد کنید. اگر با وسواس کامل حرفه‌ای را دنبال می‌کنید که عاشق آن هستید راه‌حل آن هم خیلی برای شما عجیب نخواهد بود. شما باید برای روابط خود زمان بگذارید. وقتی انجمن پزشکی آمریکا بهترین پرشکان را موردبررسی قرار داد تا بفهمد آنها چگونه دچار فرسودگی روانی نمی‌شوند یکی از مسائل کلیدی‌ای که به آن اشاره شد «درمیان‌گذاشتن مسائل با خانواده و دوستان» بود.

طبق گفتۀ جولیا بُم و سونیا لایبِمِسکی در مجلۀ ارزیابی شغلی: به آن اندازه‌ای که شادی منجر به موفقیت افراد می‌شود، موفقیت منجر به ایجاد حس شادی نمی‌شود. درست همان‌طور که خوش‌بینی به شما کمک می‌کند به مسیر خود ادامه دهید، وقتی انجام وظایفی که به عهدۀ شماست برایتان سخت است فرسودگی روانی شما را به‌سمت بدبینی سوق می‌دهد چون همه‌چیز به‌نظر پوچ و بی‌معنی می‌آید.

تاب‌آوری در نتیجۀ خوش‌بینی حاصل می‌شود. فرسودگی روانی در نتیجۀ داشتن نگرش منفی نسبت به کارتان به وجود می‌آید. من با این کار به جایی نمی‌رسم. من نمی‌توانم آن را انجام دهم. هرگز قرار نیست اوضاع بهتر شود.

فرسودگی روانی یک روی دیگر از ثبات قدم است.

کریستینا ماسلاچ، یکی از محققین پیشرو در این زمینه، می‌گوید فرسودگی روانی واقعی زمانی رخ می‌دهد که ما برای کاری که انجام می‌دهیم مناسب نباشیم؛ به همین دلیل هم هست که افراد پرشور‌ و مشتاق روابط خود را خراب می‌کنند و از لحاظ جسمی به‌شدت خسته می‌شوند ولی به آن شدتی که کارگران معمولی دچار فرسودگی روانی می‌شوند به این مشکل دچار نمی‌شوند. دو محقق به نام کَری چِرنیس و دیوید کرانز به این نتیجه رسیدند که «در صومعه‌ها، مدارسی که به روش مونته‌سوری آموزش می‌دهند و مراکز مذهبی که مردم در آنجا کار خود را یک رسالت می‌دانند و نه‌فقط یک شغل» فرسودگی روانی عملاً وجود ندارد. ولی اگر شما با شغلتان تناسبی نداشته باشید، بیش‌ازحد کار کنید و یا وظایفی که به عهدۀ شماست با انتظارات و ارزش‌های شما متناسب نباشد آنگاه فقط دچار استرس نمی‌شوید بلکه در واقع یک تغییر دیدگاه را تجربه خواهید کرد. احساس می‌کنید که قادر به پیشرفت نیستید، کارتان را رها می‌کنید و درنهایت به فردی منفی‌باف و بدبین تبدیل می‌شوید.

اکثر ما هرگز تا حدی کار نمی‌کنیم که دچار سکتۀ قلبی شویم یا خودکشی کنیم؛ درست است... ولی فقط تا حدی از خودمان کار می‌کشیم که دیگر توانی برایمان نماند. ما معمولاً با عنوان «فرسودگی روانی» به این مشکل اشاره می‌کنیم؛ ولی جالب اینجاست که روان‌‌شناسان متوجه شده‌اند فرسودگی روانی فقط شدت زیاد و بحرانی استرس نیست بلکه بیشتر نوعی افسردگی بالینی حاد است. در مقالۀ «نشانه‌شناسی تطبیقی فرسودگی روانی و افسردگی» نوشته شده بود: «یافته‌های ما این فرضیه را که بر اساس آن فرسودگی روانی و افسردگی دو پدیدۀ متفاوت هستند تأیید نمی‌کنند.»

طبق بررسی‌های انجام‌شده ۹۰% کارگران ژاپنی حتی نمی‌دانند تعادل میان کار و زندگی یعنی چه. درحال‌حاضر برای حل این مشکل در برخی از دفاتر کار در پایان یک روز کاری پیغامی پخش می‌شود که در آن به کارکنان گفته می‌شود : «به خانه‌هایتان بروید.»

دیوانه‌وار کارکردن در حرفه‌ای که به‌شدت به آن علاقه‌ای نداشته باشید هم اثرات منفی جدی‌ای خواهد داشت. در ژاپن کنترل این مسئله از دست همه خارج شده است. شنیدن اینکه مردم از شدت کار زیاد جان خود را از دست داده‌اند اصلاً عجیب نیست. این مشکل تا حدی جدی شده که ژاپنی‌ها نام خاصی به آن اختصاص داده‌اند: Karoshi. این اصطلاح در سال ۲۰۰۲ به فرهنگ لغت اضافه شد. این مشکل به حدی بزرگ شده که از نظر قانونی به رسمیت شناخته شده و دولت در سال ۱۹۸۷ پیگیر این موضوع شده است. تعداد افرادی که در ژاپن به‌خاطر Karoshi جان خود را از دست داده‌اند با مرگ‌ومیر حاصل از تصادفات جاده‌ای برابری می‌کند. معمولاً این افراد به‌خاطر سکتۀ قلبی یا مغزی جان خود را از دست می‌دهند؛ ولی خودکشی هم بین آنها امری بسیار طبیعی‌ست و نام خاصی هم به آن اختصاص داده شده است: karojisatsu. شرکت‌های بیمه مرتب هزینه‌های زیادی بابت این مشکل متحمل شده‌اند و به خانواده‌های آنها بیش از یک میلیون دلار خسارت پرداخت کرده‌اند.

اسطورۀ شطرنج، بابی فیشِر، در مصاحبه‌ای تقریباً عین حرف‌هایی که گارنر گفته را زده بود. وقتی گزارشگر از او پرسیده بود اگر تا این حد به شطرنج علاقه نداشت زندگی‌اش چگونه بود فیشر در جواب گفته بود: «راستش را بخواهید در این ‌صورت بهتر بود؛ کمی تعادل بیشتری در زندگی برقرار می‌کردم و مهارت‌های بیشتری کسب می‌کردم.» فرانتس کافکا حتی از او هم فراتر رفته: «دانستن اینکه سرنوشت من به‌عنوان یک نویسنده چه خواهد شد بسیار ساده است. استعداد من برای به‌تصویر‌کشیدن زندگی رؤیاگونۀ درونی‌ام تمام مسائل دیگر را به حاشیه کشانده است؛ زندگی من به‌شدت در حال تحلیل‌رفتن بوده و این تحلیل هرگز متوقف نخواهد شد. دیگر هیچ‌چیزی مرا راضی نمی‌کند.»

هُوارد گارنر، استاد مدرسۀ عالی هاروارد، افراد برجسته‌ای مثل پیکاسو و فروید را موردبررسی قرار داد: طبق مطالعاتی که انجام دادم هریک از افرادی که خالق اثری بوده‌اند به طریقی برای اطمینان از حفظ موهبت غیرطبیعی خود وارد یک معامله، دادوستد، یا توافق با شیطان شده‌ بودند. در مجموع، این افراد آن‌قدر سرگرم کار خود می‌شدند که همه‌چیز را قربانی می‌کردند، مخصوصاً افرادی که در اطرافشان بودند را.

شان اَکر، یکی از محققین دانشگاه هاروارد، می‌گفت: «افرادی که به بهترین شکل از استرس نجات پیدا می‌کنند آنهایی هستند که درست در بدترین شرایطی که در آن قرار دارند سرمایه‌گذاری‌های اجتماعی خود را افزایش می‌دهند؛ کاری که اکثر ما خلاف آن را انجام می‌دهیم. طبق نتایج به‌دست‌آمده از مطالعاتی که انجام دادم مشخص شد روابط اجتماعی مهم‌ترین عامل شادی در زندگی ما هستند.» می‌خواهید بدانید چهارمین حسرتی که افراد در بستر مرگ درمورد زندگی خود داشتند چه بود؟ «ای‌کاش بیشتر با دوستانم بودم.»

یکی از مجلات معتبر علمی به نام طبیعت به‌صورت غیررسمی از ۱۴۰۰ نفر از خوانندگان خود نظرخواهی کرد؛ ۲۰% از آنها برای بالا‌بردن تمرکز و توجه خود دارو مصرف می‌کردند؛ که معروف‌ترینِ آن داروها داروی محرک ریتالین بود.

یکی از روان‌‌شناسان به نام ریچارد رایان می‌گوید: «یکی از دلایل استرس و افسردگی در افراد بسیار موفق این است که این افراد روابط خوبی ندارند. آنها آن‌قدر مشغول پول‌درآوردن و امور شخصی خود هستند که دیگر در زندگی‌شان جایی برای عشق، توجه، علاقه، همدردی و چیزهایی که واقعاً برای هر فردی لازم است وجود ندارد.»

آیا به این موضوع اشاره کردم که وسواس کاری و کمال‌گرایی تد ویلیامز در روابط او چه تأثیری گذاشت؟ نه؟ خوب باید بگویم که او هم داستانی مشابه انیشتین داشت. مهارت باورنکردنی تد ویلیامز در نتیجۀ این واقعیت بود که او تمام زمان خود را صرف بیسبال می‌کرد؛ ولی درعین‌حال نقطه‌ضعف او هم همین بود که تمام وقت خود را صرف بیسبال می‌کرد. راب کائوفمن، پسر لوئیز کائوفمن، شریک دوران پیری ویلیامز، می‌گفت: «او کاملاً در مهارت‌های اجتماعی ضعف داشت و بیشتر وقت خود را در اتاق رختکن می‌گذراند. او فرد باهوشی بود ولی هیچ‌یک از مهارت‌هایی را که هم‌‌سن‌وسال‌های او یاد گرفته بودند یاد نگرفته بود.» زندگی ویلیامز سه بار به طلاق کشیده شد. خانمی به نام اِوِلین تِرنر بارها پیشنهاد ازدواج او را رد کرد. او می‌گفت در صورتی می‌پذیرد با ویلیامز ازدواج کند که اولویت اول زندگیِ او باشد. تد در جواب می‌گفت: «در زندگی من اول بیسبال اهمیت دارد، بعد ماهیگیری و بعد تو.»

آلبرت انیشتین و چارلی‌چاپلین باهم در مراسم افتتاحیۀ فیلم روشنایی‌های شهر شرکت کردند. جمعیت حاضر در سالن با شور و اشتیاق این دو سوپراستار را تشویق می‌کردند. چاپلین به دانشمند بزرگ رو کرد و گفت: «آنها مرا تشویق می‌کنند چون همه‌شان مرا می‌فهمند و شما را تشویق می‌کنند چون هیچ‌کدامشان شما را نمی‌فهمند.»