بریده‌هایی از کتاب همیشه شوهر

کدام دختر؟ آیا شما و ناتالیا و... مرحوم ناتالیا واسیلیونا بچه‌دار هم شدید؟ ــ چه‌طور نشدیم! آه! خدایا! راستی چه‌طور ممکن بود شما را از این موضوع مطلع کرد؟ چرا حواسم پرت است! بعد از رفتن شما خداوند او را به ما عطا کرد.

ولچانینف در مدت اقامتش در شهر (ت)، بارها از خودش پرسیده بود، آیا این شوهر حتی به اندازه‌ی یک خردل روابطی را که او با زنش دارد حدس می‌زند یا نه، چندین بار، جدا این موضوع را از ناتالیا واسیلیوانا پرسیده بود و او همیشه با یک‌نوع اندوه آمیخته به خشم جواب می‌داد: شوهرم هیچ چیز نمی‌داند و هرگز هم نمی‌تواند بداند، و اصلاً: «این‌کارها، کار او نیست.» صفت برجسته‌ی دیگری که این زن را از دیگران ممتاز می‌کرد این بود که او هرگز پاول پاولوویچ را ریشخند نمی‌کرد

شهر (ت) پاول پاولوویچ چیز دیگری جز یک «شوهر» نبود.

«نظریات بزرگ بیش‌تر از قلب‌های بزرگ تراوش می‌کند تا از هوش و فراست‌های بزرگ»

طبیعت، برای زشت‌ها مادر مهربانی نیست، بلکه زن پدر است. زشت را خلق می‌کند، اما به جای این‌که از او دلسوزی کند، عذابش می‌دهد!

طبیعت اشخاص زشت را دوست نمی‌دارد و برای این‌که آن‌ها را از میان بردارد، به «راه‌حل‌های طبیعی» متوسل می‌شود.

گاهی که در اطراف خود و در همه روسیه چیزهایی خارق‌العاده و باور نکردنی را که پیوسته روبه تکامل بود، می‌دید، می‌اندیشید: «برای من چه اهمیتی دارد اگر بنای اجتماعی مردم فرو ریزد! بگذار آن‌ها هر قدر که می‌خواهند زیر گوش ما وزوز کنند، بگذار آن‌ها مردم و افکار را از بیخ عوض کنند! اما من این ناهار گوارا و لذیذ را که الان جلوی رویم است، همیشه خواهم داشت، پس من برای همه چیز آماده‌ام!»

بهتر است که آدم یک فرد عادی اجتماع باشد نه از طبقات بالای آن! از این جهت این را می‌گویم، که در زمان ما در روسیه، دیگر ارزش اشخاص معلوم نمی‌شود. و، تصدیق کنید که بدترین بیماری عصر ما این است که دیگر نمی‌توان فهمید از که باید قدردانی کرد!

بله، طبیعت اشخاص زشت را دوست نمی‌دارد و برای این‌که آن‌ها را از میان بردارد، به «راه‌حل‌های طبیعی» متوسل می‌شود. زشت‌ترین زشت‌ها کسی است که احساسات عالی دارد. تجربه‌ی شخص خودم این موضوع را برایم ثابت کرده است، پاول پاولوویچ. طبیعت، برای زشت‌ها مادر مهربانی نیست، بلکه زن پدر است. زشت را خلق می‌کند، اما به جای این‌که از او دلسوزی کند، عذابش می‌دهد! و این کار شایسته است.

این آدم‌هایی که یک دقیقه قبل هنوز نمی‌دانند آدم خواهند کشت یا نه، وقتی یک‌بار چاقویی را در دست‌های لرزانشان گرفتند و روی انگشتانشان اولین جهش خون گرم را حس کردند، نه تنها آدم را حتما خواهند کشت، بلکه به اصطلاح محکومین به اعمال شاقه، سر شما را با یک ضربت جدا کرده به دور پرتاب خواهند کرد. این‌طور نیست!