بریده‌هایی از کتاب تقیه؛ مبارزه پنهانی و نفوذ در دشمن

راه‌های پرپیچ و خم، نرمش و انعطاف و ظرافت می‌خواهد. نه توقّف و نه انحراف که سرنگونی به دنبال می‌آورد. و این نرمش در اصل تقیه نهفته و با این قانون تفسیر می‌شود.

معلی می‌گوید و در برابر حاکم مدینه می‌گوید اگر آن‌هایی که تو می‌خواهی در زیر پای من بودند، پایم را بلند نمی‌کردم که آن‌ها را بشناسی. و پایداری می‌نماید تا آنجا که خودش را نابود می‌کنند. به این خاطر آن‌ها که توانایی ندارند و وِعاء و پایداری ندارند نباید اسرار را جمع آوری کنند و نباید در هر سوراخی سری فرو کنند و با یک مشت حدیث و سِرّ خود را به دشمن بسپارند. و در خون کسانی شرکت کنند و خون ولی را به عمد بریزند. و خیال کنند که خونی نریخته‌اند. و کاری نکرده‌اند. و راهی به دشمن نشان نداده‌اند.

اما در مرحلهٔ اختلاف و دو دستگی، مادام که دشمن تسلطی ندارد و یا در مقام قلع و قمع نیست و اکراه و خوفی نیست. جایی هم برای تقیه نیست که تقیه در هنگام خوب و در برابر اکراه است.

فخار بن سعد الموسوی در کتاب بنام الحجة علی الذاهب الی تکفیر ابی‌طالب از امیر المؤمین نقل می‌کند: «کانَ وَاللهِ ابوطالب... مُؤْمِناً مُسْلِماً یکتُمُ ایمانَهُ فَخافَهُ عَلی بَنی‌هاشم اَنْ تُنابِذَها قُریش». و این روایت نشان می‌دهد که ابوطالب به خاطر منزوی نشدن بنی هاشم و دور نیفتادن آن‌ها تقیه کرده و ایمانش را آشکار ننموده و با رسول نماز نگذاشته است.

اما نفاق در این است که تو شکل نگیری و بی‌شخصیت باشی تا بتوانی به منافع دست بیابی

صداقت تطابق کلام و عمل با نیت و تطابق این همه با خارج و تطابق این‌ها با شرایط و جایگاه‌هاست. این همه در مفهوم صدق دخالت دارد و اساس صداقت همین اصل آخر است و به همین خاطر در شرع هنگامی که مصلحت نباشد و جایگاهش نباشد می‌توانی و نه تنها می‌توانی که باید بگونه‌ای دیگر حرف بزنی و این خلاف صداقت نیست.

شک نیست که شهادت مؤمن و خون سرخ او بیداری‌هایی سبز می‌کند و دیده‌ها را می‌گشاید ولی دراین هم شک نیست که زندگی مؤمن از مرگ او سازنده‌تر است. و زبان و فکر و طرح و مدیریت او برای طاغوت کوبنده‌تر است و همین است که زود در فکر نابودی آن بر می‌آیند و یا مهجور می‌خواهندش.

برای ساختن یک حکومت هم لازم نیست که همه سلمان باشند و پایه‌های محکم باشند، اگر تو ستون‌های همراه و افراد مناسبی داشته باشی می‌توانی از هر تکه آجر استفاده کنی و آن‌ها را بکار بگیری ولی نمی‌توانی پست‌ها و سر نخها رابه آن‌ها بسپاری مگر وقتی که از بالا و پایین محاصره شده باشند و مسئول و مأمورشان کنترل شده باشد و چشم‌های تو بر آن‌ها نظارت داشته باشد و امتحان مستمر تو، همیشه گزارشگر شرایط و وضعیت باشد.