بریده‌هایی از کتاب اندیشه من

قانع کسی است که برای همه می‌کوشد و به اندازهٔ خودش برمی‌دارد. و این است که قناعت عزّت می‌آورد و ثروت می‌آورد. کوشش زیاد و برداشت کم، ثروت و مساوات می‌آورد.

اما طاغوت بی‌کار نیست. او برای خود دستاویزی می‌تراشد و مذهب‌هایی سنتی و عاطفی می‌آفریند. این مذاهب دستوری همان طور که نوشتم، بی در و پنجره هستند و حدّ و مرزی ندارند و سازشگر و بی‌تفاوت هستند

این مذهب است که هستی گسترده و استعدادهای عظیم انسان را پیش چشم می‌آورد و این استعدادها را شکوفا می‌کند و قانون‌های هستی را در نظر می‌گیرد و انسان را رهبری می‌نماید و او را از اسارت‌ها و بت‌هایش جدا می‌کند تا قدرت و علم و صنعت او به مرگ و نیستی دست ندهند.

نبود رهبری و ضعف و جهل و تجمّل و استعمار، این‌ها از عواملی هستند که ما را عقب نگه داشته‌اند، در حالی که به خاطر جدا ماندن و جدا کردن از مذهب اصیل، جرم این عقب افتادگی را به مذهب بسته‌اند. و همین، یک شگرد استعماری و یک برون فکنی روانی است که قدرت‌های بزرگ به آن دست زده‌اند تا خود را تبرئه کنند و سرچشمه‌ها را بپوشانند.

ما همیشه هدف داشته‌ایم اما راه و طرح و پایش از دیگران بوده و در نتیجه برداشت و منافعش هم از همان‌ها. ما به راه، طرح و به پا فکر نکرده بودیم. به هدف بسیار، اما به نقشه‌ای که ما را برساند، هیچ گاه.

مذهب هستی را از بن‌بست نجات می‌دهد و انسان را از محدوده‌ها و اسارت‌ها.

نقش مذهب این است که در درون انسان عشقی بزرگ‌تر از عشق به مال و به خود و به خانواده می‌سازد و با این انگیزه درونی، نه با شعارها، انسان را به ایثار می‌رساند.

هنگامی که دنیا را یک راه دید، در آن نمی‌ایستد و هنگامی که آن را کلاس دید، از آن درس می‌گیرد و هنگامی که آن را کوره دید، از دردهایش عقده نمی‌آورد. و هنگامی که کارش را شناخت، بی‌کار نمی‌نشیند. و هنگامی که جهتش را شناخت دیگر مثل الاغ عصاری، گرد نمی‌چرخد و کند نمی‌رود و درنگ نمی‌کند؛ چون در کاروانِ متحرک هستی، رکود و درنگ، کمتر از عقب گرد نیست و عقب گرد جز تنهایی نیست و تنهایی در راه و در کویر هستی جز هلاکت نیست.

قناعت اسلام به معنای کم به دست آوردن نیست، که کم برداشتن و به همراهان رسیدن است. قانع آن نیست که روزی ۵ تومان به دست می‌آورد؛ چون این فقر است. قانع کسی است که با تمام استعدادش کار می‌کند، وگرنه احتکار کرده و تمام داراییش را برای او خرج می‌کند، وگرنه اسراف کرده است. قانع کسی است که برای همه می‌کوشد و به اندازهٔ خودش برمی‌دارد.

که حتی مذاهب دستوری و عاطفی را دارند و توحید دارند و رسالت دارند و اخلاق دارند و عبادت دارند، اما خدایش آفریدهٔ دل توست و توحیدش پدر شرک و رسالتش گنگ و اخلاقش سطحی و شعاری و عبادتش، خالی از عبودیت الله و خالی از عشق به او و آزادی از غیر او.

حق هنگامی حق است که از راه حق و به خاطر هدف حق، دنبالش رفته باشند و تازه این کافی نیست، باید حق مسلط باشد و طعمهٔ باطل نگردد.

این مذهب حق را می‌خواهد و از حق می‌خواهد و برای حق می‌خواهد و هیچ گاه با پای باطل حرکت نمی‌کند و حقش طعمهٔ باطل نمی‌گردد.

این جان از تن می‌رود و این خون در رگ‌ها می‌خشکد، پس چرا از این جان بهره نگیرند و از این خون استفاده نبرند. هنگامی که مرگ در پیش است چرا مرگ این‌ها را بگیرد، بگذار که مرگ را هم انتخاب کنند و آن هم مرگی که آبستن زندگی باشد.

اندیشه مثل چشم است و علم و دانش انسان همانند نور؛ چشم می‌بیند، اما تا اندازه‌ای که نور جلوی آن را روشن کرده باشد.

ما همیشه هدف داشته‌ایم اما راه و طرح و پایش از دیگران بوده و در نتیجه برداشت و منافعش هم از همان‌ها. ما به راه، طرح و به پا فکر نکرده بودیم. به هدف بسیار، اما به نقشه‌ای که ما را برساند، هیچ گاه.

زیر بنا و آفریدگار جامعه اسلامی، توحیدی است که در یک بعدش جامعه اسلامی را می‌سازد و در بعد دیگرش حکومت اسلامی را.

گلاویز شده بود و با دربار هماغوش و از جواب و حل سؤال‌ها عاجز، در نتیجه، این تحلیل‌ها که در این زمینه و با این جبهه گیری، متولد شده‌اند، از نظر علمی ارزشی ندارند،

هنگامی که استعدادهای عظیم انسان به کار گل گماشته می‌شود و جامعهٔ انسانی به یک دامپروری بزرگ تبدیل می‌شود، که با آب و علوفه گولش زده‌اند و با رفاه فریبش داده‌اند و به خاطر دوشیدنش پروارش کرده‌اند، آیا انسان می‌تواند آرام بگیرد و سر به زیر بماند؟ آیا این نیروی بزرگ می‌تواند در این ظرف محدود جا خوش کند و دم نزند؟ ناچار عصیان است و انفجار و یا مرگ و انتحار. و این انتحار نه به خاطر جنون است، که از روی آگاهی است و حتی از روی علاقه به نفس و عشق به خویشتن، که نمی‌خواهد همچون دام باشد و گرفتار حقارت‌ها و تکرارها و اسیر زندگی و دست بستهٔ مرگ.

آن‌ها که دین ندارند چه ضرر کردند و این‌ها که به دین چسبیده‌اند چه پیشرفتی به دست آورده‌اند؟

توحید در درون افراد، خدا را به حکومت می‌رساند و در نتیجه جهاد با نفس شروع می‌شود و در جامعه، الله را حاکم می‌گیرد و در نتیجه جهاد با طاغوت شروع می‌شود. شکل اول، جامعهٔ اسلامی را می‌سازد و در شکل دوم، حکومت اسلامی را.