بریده‌هایی از کتاب فارسی عمومی؛ دریچه‌ای بر شاهکارهای ادبیات فارسی

تا تو هستی و غزل هست دلم تنها نیست محرمی چون تو هنوزم به چنین دنیا نیست از تو تا ما سخن عشق همان است که رفت که در این وصف زبان دگری گویا نیست بعد تو قول و غزل‌هاست جهان را اما غزل توست که در قولی از آن ما نیست تو چه رازی که به هر شیوه تو را می‌جویم تازه می‌یابم و بازت اثری پیدا نیست شب که آرام‌تر از پلک تو را می‌بندم در دلم طاقت دیدار تو تا فردا نیست این که پیوست به هر رود که دریا باشد از تو گر موج نگیرد، به خدا دریا نیست من نه آنم که به توصیف خطا بنشینم این تو هستی که سزاوار تو باز این‌ها نیست

زبان و ادبیات فارسی آشنای مهجور این روزهای ایران و ایرانی است

دوباره می‌سازمت وطن اگرچه با خشت جان خویش ستون به سقف تو می‌زنم اگرچه با استخوان خویش

امروز اگر خلق به ما لطف ندارد روزی به سر مقبره‌مان گل بگذارد زیرا که از آنجا که خلایق همه مستند این مردم نادان همه‌شان مرده‌پرستند

برادرم شفای باغچه را در انهدام باغچه می‌داند بسیار دردمند و خسته و مأیوس است او ناامیدی‌اش را هم مثل شناسنامه و تقویم و دستمال و فندک و خودکارش همراه خود به کوچه و بازار می‌برد و ناامیدیش آنقدر کوچک است که هر شب در ازدحام میکده گم می‌شود

شعر فروغ شعری زنانه،‌ سرکش، و نوآورانه است. وی به‌ویژه در مجموعه‌شعر تولدی دیگر نگاه منتقدانه و اجتماعی خویش را به تصویر می‌کشد و از نمایش صرف احساسات شخصی و عاشقانهٔ خود فاصله می‌گیرد. از این شاعر می‌توان به‌عنوان اولین شاعر زن ایرانی یاد کرد که جنسیت او در نوع کلام و احساساتش تأثیرگذار بوده است و شعر او شعر مردانه‌ای نیست.

سلامت را نمی‌خواهند پاسخ گفت هوا دلگیر، درها بسته، سرها در گریبان، دست‌ها پنهان نفس‌ها ابر، دل‌ها خسته و غمگین درختان اسکلت‌های بلورآجین زمین دل‌مرده، سقف آسمان کوتاه غبارآلوده مهر و ماه زمستان است

او با بهره‌گیری از شعر شاعران کهن، اشعار خود را با زبانی ساده در قالب شعر نو ریخت و موضوعات انسانی و جهانی را در آن‌ها بیان کرد. موفقیت اخوان در بیان دقیق‌ترین احساس‌های درونی و آرمان‌های اجتماعی در صورت و لفظی استوار، موجب شده است که در ردیف بهترین شعرای معاصر قرار گیرد و از پیشروان شعر زمان خویش شمرده شود.

معشوق عشقی ای وطن، ای عشق پاک من! ای آن که ذکر عشق تو شام و سحر کنم عشقت نه سرسری‌ست که از سر به‌در شود مهرت نه عارضی است که جای دگر کنم عشق تو در وجودم و مهر تو در دلم با شیر اندرون شد و با جان به‌در کنم

با وجوداینکه در دورهٔ سعدی لغات بسیاری از عربی و مغول وارد زبان فارسی شده بود، در گلستان هیچ‌یک از این الفاظ و ترکیبات وارد نشده است و بسیاری از ویژگی‌های سبک خراسانی در این اثر مشاهده می‌شود. بدون اغراق و تردید، گلستان سعدی شاهکار نثر فارسی کهن است که زبانی بسیار شیرین و روان دارد و نسبت به بوستان، دنیایی نزدیک‌تر به واقعیت را به نمایش می‌گذارد.

کلیله و دمنه از کتب مهم و محبوب پادشاهان و بزرگان ایران و عرب بود که در زمان پادشاهی انوشیروان ساسانی از هند به ایران آورده شد و طبیب فرزانه‌ای به نام برزویهٔ طبیب آن را از سنسکریت به پهلوی ترجمه کرد. سپس عبدالله‌بن‌مقفع آن را از پهلوی به عربی درآورد. محبوب‌ترین و موفق‌ترین برگردان این کتاب در ایران، از ابوالمعالی منشی است که به فارسی صورت گرفته است.

از لحاظ زمانی سبک خراسانی دورهٔ طاهریان، صفاریان، و به‌ویژه سامانیان را دربرمی‌گیرد. با روی کار آمدن این سه حکومت، فصل جدیدی در ادبیات فارسی آغاز می‌گردد.

ایرانی در این ادبیاتْ شاد، خردورز، برون‌گرا، عاشق طبیعت، و دارای عشق‌ورزی‌های خوش‌فرجام و بدون جدایی‌های طاقت‌سوز است.

از لحاظ زمانی سبک خراسانی دورهٔ طاهریان، صفاریان، و به‌ویژه سامانیان را دربرمی‌گیرد.

وضوعات گوناگونی مانند داستان، تغزل، مدح، وعظ و رثا به‌کار برد.

رودکی پدر شعر فارسی

واژگان فارسی بی‌شماری وجود دارد که شاهنامهٔ فردوسی سرآمد آن‌ها است؛

شعر در ایران بعد از اسلام شعر سبک خراسانی (نیمهٔ دوم قرن سوم تا پایان قرن پنجم هجری)

صادق چوبک متولد تیرماه ۱۲۹۵ در بوشهر است. از آثار مشهور وی می‌توان از مجموعه داستان "انتری که لوطی‌اش مرده بود" و رمان‌های "سنگ صبور" و "تنگسیر" نام برد. اکثر داستان‌های وی حکایت تیره‌روزی مردمی است که اسیر خرافه و نادانی هستند.

داستان‌های هدایت، حتی آن‌هایی که در زمینهٔ رئالیسم اجتماعی نوشته شده‌اند، از مرز انتقاد سطحی، که معمول زمانه بود، فراتر می‌روند و به لایه‌هایی می‌رسند که به جای سخنوری و توصیف، به تجسم و تصویرسازی ناب ارتقا می‌یابند.