بریده‌هایی از کتاب سیاست اقتصادی؛ شش گفتار درباره‌ی سوسیالیسم، کاپیتالسیم، اقتصاد و سیاست

به‌اصطلاح لیبرال‌های امروزی باور بسیار پرطرفداری دارند مبنی بر اینکه بدون آزادی اقتصادی می‌توان آزادی بیان و آزادی اندیشه و آزادی مطبوعات و آزادی مذهبی و آزادی زندانی نشدنِ بدون محاکمه، را حفظ کرد. چنین کسانی نمی‌فهمند که در نظامی که بازار ندارد و همه‌چیز در اختیار دولت است، همه آزادی‌های دیگر توهم است، حتی اگر چنین آزادی‌هایی به‌صورت قانون در آیند و مکتوب شوند و در قوانین اساسی گنجانده شوند.

تورم، سیاست‌گذاری است و سیاست‌گذاری تغییرپذیر است.

این وظیفه شهروندان است که از دولت حمایت کنند، نه اینکه دولت از شهروندان حمایت کند.

افزایش چاپ پول کاغذی توسط دولت‌ها، موجب کاهش قدرت خرید هر واحد پول و در نتیجه، افزایش قیمت‌ها می‌شود. تورم، همین است.

این سخن از بیخ و بن یاوه است که یک نظام اقتصادی نوع سوم هم وجود دارد که حدوسط سوسیالیسم و سرمایه‌داری قرار می‌گیرد و آن‌گونه که حامیان این سخن می‌گویند، مزیت‌های هر دو نظام را دارد و معایب آنها را ندارد. کسی که به چنین نظام جادویی باور داشته باشد، بدیهی است که در ستایش از مداخله‌های شکوهمند دولت، چکامه‌سرایی کند. تنها چیزی که درباره چنین باوری می‌توان گفت این است که خطاست. مداخله دولت که این افراد آن را می‌ستایند همان وضعی را ایجاد می‌کند که خودشان نمی‌خواهند.

نظام سوسیالیستی، آن‌گونه که مارکس و لنین و دیگر رهبران سوسیالیست می‌شناختند و مدافعش بودند، یعنی انتقال قواعد نظامی به سرتاپای نظام تولید. مارکس از "سپاهیان صنعتی" سخن می‌گفت و لنین از "سازماندهی همه‌چیز، از اداره پست گرفته تا کارخانه‌ها و همه صنایع مطابق الگوی ارتش." بنابراین، در نظام سوسیالیستی همه‌چیز به عقل و استعداد و قابلیت کسانی ختم می‌شود که قدرت فائقه‌اند. آن چیزهایی که دیکتاتور والامقام یا کمیته منصوب او، نمی‌داند، وارد برنامه‌ریزی‌ها نمی‌شود.

تفاوت بردگی و آزادی در این است که برده ناگزیر است هر آنچه سرورش فرمان می‌دهد عمل کند، اما شهروند آزاد -که معنای آزادی هم همین است- در وضعی قرار دارد که می‌تواند شیوه زندگی‌اش را انتخاب کند. قطعا از نظام سرمایه‌داری هم می‌توان سوءاستفاده کرد و برخی افراد سوءاستفاده می‌کنند. قطعا کارهایی می‌شود که نباید بشود. اما اگر هم اکثریت چنین کارهایی را تأیید کند، مخالف چنین کارهایی همواره راهی برای تغییر دادن ذهنیت همشهریانش دارد. این مخالف می‌تواند همشهریانش را ترغیب و متقاعد کند، اما نمی‌کوشد با استفاده از قدرت، یا قدرت پلیسی دولت، آنان را مجبور به ترک کاری یا انجام کاری کند.

به‌اصطلاح لیبرال‌های امروزی باور بسیار پرطرفداری دارند مبنی بر اینکه بدون آزادی اقتصادی می‌توان آزادی بیان و آزادی اندیشه و آزادی مطبوعات و آزادی مذهبی و آزادی زندانی نشدنِ بدون محاکمه، را حفظ کرد. چنین کسانی نمی‌فهمند که در نظامی که بازار ندارد و همه‌چیز در اختیار دولت است، همه آزادی‌های دیگر توهم است، حتی اگر چنین آزادی‌هایی به‌صورت قانون در آیند و مکتوب شوند و در قوانین اساسی گنجانده شوند.

تنها روشی که با آن می‌توان "اشتغال کامل" ایجاد کرد، بازارِ کاری است که از گزند دستکاری‌ها مصون باشد. این حکم درباره همه مشاغل و همه کالاها جاری است.

فقط حرف می‌زنند و کاری نمی‌کنند.

رژیم‌های سوسیالیستی، ادعای دموکراسی دارند. روس‌ها نام نظام خود را گذاشته‌اند دموکراسی خلق و لابد منظورشان این است که دیکتاتور آنها نماینده مردم است.

دولت‌ها پس از آنکه با عرضه پول، موجب تورم می‌شوند و داد مردم از افزایش قیمت‌ها در می‌آید، معمولا به سیاست مهار قیمت‌ها متوسل می‌شوند. نمونه‌های مشهور شکست‌خورده روش‌های مهار قیمت پرشمارند

دولت باید از افراد کشور در برابر تهاجم‌های خشونت‌بار و متقلبانه باندها محافظت و از کشور در برابر دشمنان خارجی دفاع کند.

اصل بنیادی سرمایه‌داری به‌شکلی که امروزه در همه کشورهای دارنده نظام‌های پیشرفته تولید انبوه جاری است، همین است: بنگاه‌های بزرگ، که این روزها آماج حملات متعصبانه به‌اصطلاح چپگرایان قرار دارند، تولیدکننده کالاهایی هستند که تقریبا همه‌اش صرف رفع حوائج توده‌های مردم می‌شود.

پیروان مارکس، تئوری خود را این‌گونه سامان می‌دادند: اگر دستمزد کارگران از سطح تامین ضروریات زندگی فراتر رود، آنان بچه‌های بیشتری به دنیا می‌آورند؛ ورود این بچه‌ها به بازار کار موجب کاهش نرخ دستمزدها می‌شود و دوباره دستمزدها به سطح تامین ضروریات تنزل می‌کند و فقط آن‌قدری هست که مانع مردن کارگران شود. این تلقی مارکس و بسیاری سوسیالیست‌های دیگر درباره کارگران، دقیقا مانند کاری است که زیست‌شناسان -البته به‌درستی- هنگام مطالعه زندگی حیوانات، مثلا موش‌ها، می‌کنند.

هیچ کشور سرمایه‌داری را در غرب نمی‌توان نشان داد که وضع مردم آن بهبود بی‌سابقه نیافته باشد. همه این پیشرفت‌ها، دست‌کم در هشتاد نود سال گذشته، برخلاف پیش‌بینیِ کارل مارکس رخ داده است. زیرا سوسیالیست‌های پیرو مارکس معتقد بودند بهبود وضع کارگران ناممکن است. آنها پیرو تئوری غلط و مشهور "قانون آهنین دستمزدها" بودند که مطابق آن، دستمزد کارگران در نظام سرمایه‌داری هرگز از نان بخور و نمیری که برای زنده ماندن آنها و خدمت کردنشان به سرمایه‌داری لازم است، فراتر نخواهد رفت.

محافظه‌کاری شدیدترین لفظی بود که کارل مارکس می‌توانست برای محکوم کردن اتحادیه‌ها به‌کار ببرد. او از اتحادیه‌ها می‌خواست برای خود هدف تازه‌ای برگزینند که انقلابی باشد: یعنی اینکه "برنامه افزایش دستمزدها را یکسره کنار بگذارند" و به‌جای نظام مالکیت خصوصی، "سوسیالیسم" را بنشانند، یعنی وسایل تولید را دولتی کنند.

اصطلاح "سرمایه‌داری" را دوستان این نظام برایش انتخاب نکردند، بلکه کسی این عنوان را ساخت که این نظام را بدترین نظامِ سراسر تاریخ می‌دانست که بزرگ‌ترین شرّ عالم را بر انسان آوار کرده است. او کارل مارکس بود

متمایز کردن کارفرما و کارگر، موجب تمایزی هم در نظریه اقتصادی می‌شود، اما در زندگی واقعی چنین تمایزی وجود ندارد. در زندگی واقعی، کارفرما و کارگر، آخرالامر یکی هستند.

بهترین سیاست اقتصادی این است که با محدود کردن دولت‌ها، وضعی پدید آید که افراد بتوانند هدف‌های خود را پی بگیرند و با همسایگان خود با مسالمت زندگی کنند. وظیفه دولت فقط محافظت از جان و مال افراد و تضمین برخورداری آنان از آزادی و فرصت‌های همکاری و دادوستد با همدیگر است.