بریده‌هایی از کتاب سیاست اقتصادی؛ شش گفتار درباره‌ی سوسیالیسم، کاپیتالسیم، اقتصاد و سیاست

مهم‌ترین چیزی که نباید از نظر دور داشت این است که تورم مکافات الهی نیست؛ تورم بلای آسمانی یا مرضی نیست که مانند طاعون فرود آمده باشد. تورم نوعی سیاست‌گذاری است که کسانی با این گمان که شر آن کمتر از بیکاری است، دست به دامنش می‌شوند. اما واقعیت این است که تورم علاج بلندمدت نیست و مرض بیکاری را درمان نمی‌کند.

مهم‌ترین چیزی که نباید از نظر دور داشت این است که تورم مکافات الهی نیست؛ تورم بلای آسمانی یا مرضی نیست که مانند طاعون فرود آمده باشد. تورم نوعی سیاست‌گذاری است که کسانی با این گمان که شر آن کمتر از بیکاری است، دست به دامنش می‌شوند. اما واقعیت این است که تورم علاج بلندمدت نیست و مرض بیکاری را درمان نمی‌کند. تورم، سیاست‌گذاری است و سیاست‌گذاری تغییرپذیر است. بنابراین دلیلی ندارد که تسلیم تورم شویم. اگر کسی تورم را شر می‌داند، باید جلو چاپ پول را بگیرد. باید بودجه دولت متوازن شود. البته افکار عمومی هم باید از این نظر حمایت کند. باسوادها باید به مردم عادی کمک کنند که این موضوع را بفهمند. منتخبان مردم، اگر حمایت افکار عمومی را پشت سر داشته باشند می‌توانند سیاست تورمی را کنار بگذارند.

سرمایه‌گذاری خارجی این قدرت را دارد که خودش به‌تنهایی اوضاع سیاسی و اقتصادی جهان را بهبود بخشد

به یاد داشته باشیم که همه ما در بلندمدت شاید مرده باشیم، و قطعا مرده‌ایم، اما باید امور این جهانی خود را به بهترین وجه ممکن سامان دهیم که به درد همین کوتاه‌مدتی بخورد که زندگی می‌کنیم. یکی از کارهای ضروری برای رسیدن به این هدف، کنار زدن سیاست تورمی است.

تفاوت وضع زندگی در ایالات متحده و هند را از این طریق می‌توان فهمید؛ روش‌های جدید مقابله با بیماری‌های واگیردار در هند -دست‌کم تا حدودی- اِعمال شده و نتیجه آن هم افزایش بی‌سابقه جمعیت این کشور بوده است، اما از آنجا که همگام با این افزایش جمعیت، سرمایه‌گذاری افزایش نیافته، فقر بیشتر شده است. کشوری ثروتمندتر می‌شود که به ازای هر واحد از جمعیتش، سرمایه‌گذاری هم افزایش یابد.

معنای واقعی آزادی، آزادیِ خطا کردن است.

در نظامی که بازار ندارد و همه‌چیز در اختیار دولت است، همه آزادی‌های دیگر توهم است، حتی اگر چنین آزادی‌هایی به‌صورت قانون در آیند و مکتوب شوند و در قوانین اساسی گنجانده شوند.

در کشور سوسیالیستی، این فروشنده نیست که از خریدار قدردانی می‌کند، بلکه خریدار است که باید شکرگزار باشد.

باور به اینکه دولت، مقام پدری دارد و نگهبان همگان است، باورِ دوستداران سوسیالیسم است.

کلمات معروف روسو، "انسان آزاد زاده می‌شود اما همه‌جا در بند است"، ممکن است کلمات زیبایی به‌نظر برسد، اما انسان حقیقتا آزاد زاده نمی‌شود. انسان وقتی زاده می‌شود بسیار ضعیف و ناتوان است و بدون حمایت والدین و بدون حمایتی که جامعه از والدین می‌کند، نخواهد توانست زنده بماند.

تولید انبوه، اصل بنیادی صنعت کاپیتالیستی.

دیکتاتوری، همان‌سان که چاره مسائل مربوط به آزادی هم نیست، راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی هم نیست. دیکتاتور می‌تواند کارش را با وعده‌ها آغاز کند، اما توان وفای به عهد را نخواهد داشت. دیکتاتور، به‌جای وفای به عهد، به طرفه‌العینی آزادی بیان را سرکوب می‌کند تا روزنامه‌ها و ناطقان پارلمان، روزها و هفته‌ها و سالیان بعد نگویند آنچه کرده خلاف وعده‌هایی است که روز اول داده است.

این وظیفه شهروندان است که از دولت حمایت کنند، نه اینکه دولت از شهروندان حمایت کند." این سخنی است که باید همه سیاستمداران به دیوار اتاقشان بکوبند و به هر کس که به تمنای پول سراغشان می‌آید نشان دهند.

افزایش چاپ پول کاغذی توسط دولت‌ها، موجب کاهش قدرت خرید هر واحد پول و در نتیجه، افزایش قیمت‌ها می‌شود. تورم، همین است.

مداخله‌گرایی یعنی اینکه دولت علاوه بر ناتوانی در زمینه هموار کردن راه اقتصاد بازار، با کارهایی مانند قیمت‌گذاری و تعیین نرخ دستمزد و نرخ بهره و سود، در سازوکار بازار دستکاری کند.

اینکه از دولت و پلیس انتظار داریم از شهروندان، از جمله از اهالی کسب‌وکار و البته از کارکنان آنها، در برابر تهاجم‌های داخلی و خارجی دفاع کنند، انتظاری طبیعی و لازم است که برعهده همه دولت‌هاست. چنین حمایتی، مداخله نیست، زیرا تنها عمل مشروع دولت دقیقا همین تولید امنیت است.

مداخله‌گرایی چیست؟ مداخله‌گرایی یعنی اینکه دولت از محدوده فعالیت‌هایش در زمینه تامین نظم، یا –آن‌گونه که مردم ۱۰۰ سال پیش می‌گفتند- از محدوده "تولید امنیت"، فراتر رود. مداخله‌گرایی یعنی اینکه دولت بخواهد کاری بیش از این بکند. یعنی اینکه دولت بخواهد در پدیده‌های بازار مداخله کند.

کسانی از میان طردشدگان و بینوایان برخاستند و دیگران را بسیج کردند و کارگاه‌هایی کوچک به پا کردند که چیزهایی تولید می‌کردند. این نوآوری بود. نوآوران، کالاهای گران که فقط به درد طبقات فرادست می‌خورد، تولید نمی‌کردند؛ بلکه کالاهایی ارزان می‌ساختند که به درد همه بخورد. سرآغاز سرمایه‌داری به شکلی که امروزه می‌بینیم، همین بود: آغاز تولید انبوه، اصل بنیادی صنعت کاپیتالیستی.

یکی از بزرگ‌ترین دروغ‌های تاریخ، این داستان قدیمی و تکراری است که کارخانه‌ها، زنان و کودکانی را به کار می‌گرفتند که پیش از آن زندگی‌هایی رضایتبخش داشتند. مادرانی که برای کار به کارخانه‌ها رفتند، چیزی برای پخت و پز نداشتند؛ آنها از خانه و آشپزخانه خود راهی کارخانه‌ها نشدند، بلکه بدان جهت به کارخانه‌ها رفتند که آشپزخانه‌ای نداشتند و اگر آشپزخانه داشتند، چیزی نداشتند که در آن بپزند. کودکان هم از آغوش گرم و نرم خانواده‌ها به کارخانه‌ها نرفتند. کودکانی که به کارخانه‌ها می‌رفتند گرسنه و در حال مرگ بودند.

سرمایه‌داری، سطح زندگی را بالا می‌برد