بریده‌هایی از کتاب اقتصاد به زبان ساده

چیزی که برای یکی ارزش بیشتری دارد ممکن است برای دیگری ارزش کمتری داشته باشد. همین وضع است که اولی را تشویق به خرید می‌کند و دومی را تشویق به فروش. این تفاوت ارزش‌گذاری افراد است که موجب سر گرفتن داد و ستد می‌شود. تجارت، وضع هر دو طرف معامله را بهتر می‌کند. به عبارت دیگر، تجارت ثروت می‌آفریند.

خودکفایی لزوما موجب کارآمدی نمی‌شود. همه‌کاره بودن یعنی تبحر نداشتن در هیچ کاری. همه‌کاره بودن، اساسا نمی‌تواند کارآمدی بیاورد. پایانِ راه خودکفایی، تهیدستی است.

درون هر اقتصادی معاملات پرشمار و گوناگونی رخ می‌دهد. هر یک از این معاملات، که به‌صورت آزادانه و داوطلبانه انجام شده باشد، معامله‌ای کارآمد یا بهینه است و اگر طرفینِ همه معاملات با اختیار و آزادی وارد داد و ستد شده باشد، کل این اقتصاد، کارآمد یا بهینه است. علت اینکه گفته می‌شود اقتصاد آزاد، کارآمدترین نظام اقتصادی است، همین است.

کارآمدی در سطور بالا از اصطلاح «کارآمد» استفاده کردیم. معنی این واژه چیست؟ وقتی‌که مهندسان از اصطلاح «کارآمد» استفاده می‌کنند منظورشان این است که بازدهی کار از نیرویی که صرف انجام آن شده بیشتر است. برای مثال اگر در یک فعالیت، انرژی تولیدشده بیش از انرژی مصرف‌شده برای انجام آن باشد، چنین فعالیتی کارآمد است. یعنی بازدهی آن فعالیت بیشتر از نیرویی است که صرف انجامش شده است. در اقتصاد هم اصطلاح «کارآمد» همین معنی را دارد.

آنچه فروشنده و خریدار به بازار برده‌اند با آنچه از بازار برگردانده‌اند به‌ظاهر برابر است؛ اما در واقع این‌گونه نیست. زیرا از نظر فروشنده ارزش پولی که به‌دست آورده از ارزش کالایی که فروخته، بیشتر است و از نظر خریدار ارزش کالایی که به‌دست آورده از ارزش پولی که پرداخت کرده بیشتر است. اگر غیر از این بود نه صاحب پول حاضر بود پولش را از دست بدهد و نه صاحب کالا حاضر می‌شد کالایش را از دست بدهد

جنگ‌سالاران به بیچارگان ستم می‌کنند و دیکتاتورهای شرور اندوخته‌های ناچیزی را که اتباع بی‌پناهشان با رنج و زحمت بی‌پایان به دست آورده‌اند با بی‌رحمی از آنان می‌ربایند تا این غارتگران در رفاه و تنعم بیاسایند و در بانک‌های سوئیس پول تلنبار کنند.

در جوامعی که دولت‌ها به برنامه‌ریزی مرکزی روی می‌آورند و با دستکاری در این علائم قیمتی، بازار آزاد را تحت فشار می‌گذارند، این علائم از بین می‌روند. نتیجه چنین وضعی به‌هم خوردن هماهنگی میان عرضه و تقاضاست که موجب می‌شود گاهی کمبود عرضه پیش بیاید و گاه دیگر مازاد عرضه.

همه‌کاره بودن یعنی تبحر نداشتن در هیچ کاری. همه‌کاره بودن، اساسا نمی‌تواند کارآمدی بیاورد. پایانِ راه خودکفایی، تهیدستی است.

آن چیزی که مشاغل را از بین می‌برد، جهانی‌شدن نیست؛ بلکه تکنولوژی است که هم تولیدکننده اصلی مشاغل جدید است هم ویران‌کننده مشاغل کهنه. مثلا شاغلان کنونی بخش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری کامپیوترهای شخصی را در نظر بگیرید. سی سال پیش نه کامپیوتر شخصی وجود داشت نه مشاغل مرتبط با آن. از طرف دیگر، مشاغلی مانند اپراتوری تلفن‌های قدیمی و تلگراف و حروفچین‌ها و امثال اینها را در نظر بگیرید که سی سال پیش بودند اما حالا بسیار کم شده‌اند. تکنولوژی نیرویی جوشان است که مشاغل کهنه را از بین می‌برد و مشاغل نو را جای آنها می‌نشاند.

تا حقیقت بخواهد بند کفشش را ببندد، دروغ نیمی از جهان را گشته است. «مارک تواین»

اگر اعضای هیئت‌مدیره شرکتی که سهام آن را خریده‌اید یا قرار است بخرید، کسانی مانند افراد زیر هستند خیلی مراقب باشید: آدم‌های سرشناسی مانند ژنرال‌ها و سیاستمداران بازنشسته و ورزشکاران حرفه‌ای و هنرپیشه‌ها (که معمولا تجربه کسب‌وکار ندارند)، مدیران شرکت‌های دیگر (که معلوم نیست در مقاطع خاص دلشان با کدام شرکت باشد). همچنین مراقب آن دسته از مدیرانی هم باشید که مدام در برنامه‌های تلویزیونی یا ورزشی شرکت می‌کنند، یا عضو هیئت‌امنای بیش از یک یا دو موسسه خیریه و دانشگاه و بیمارستان هستند. به مدیران بنگاه‌ها (از جیب سهامداران) دستمزد پرداخته می‌شود که کارشان را بکنند نه اینکه وقت خود را صرف شرکت در مجامع برای کسب محبوبیت و شهرت کنند.

- وقتی ارزش سهام یک شرکت مدام و بدون نوسان و توقف رشد می‌کند، مراقب باشید که زیر کاسه نیم‌کاسه‌ای نباشد. شاید بپرسید «مگر بد است که وضع شرکتی پیوسته رو به بهبود باشد؟» پاسخ این است که نه، اینکه ارزش سهام شرکت افزایش یابد چیز خوبی است، اما اگر مدیران با دستکاری ارزش سهام را افزایش داده باشند که سهامداران را راضی نگه دارند و موقعیت خود را حفظ کنند، چیز خوبی نیست. سرانجامِ چنین وضعی، افتادن شرکت به سراشیبی و انتشار صورت‌های مالی متقلبانه است.

، ثروت اساسا مفهومی ذهنی است. ثروت چیزی است که در چشم خواهنده‌اش ارزشمند باشد.

خودکفا بودن از بعضی جهات بسیار رضایت‌بخش است، اما با وجود این رضایتمندی، موجب خلق ثروت فراوان نمی‌شود؛ زیرا خودکفایی لزوما موجب کارآمدی نمی‌شود. همه‌کاره بودن یعنی تبحر نداشتن در هیچ کاری. همه‌کاره بودن، اساسا نمی‌تواند کارآمدی بیاورد. پایانِ راه خودکفایی، تهیدستی است.

تقسیم کار تخصصی، وابستگی مستقیم همگان را به فعالیت‌های مکمل دیگران، افزایش می‌دهد. «گئورگ زیمل»

بتوانند این حق را با فروش، معاوضه، هبه (بخشش) و اقسام دیگر معامله به دیگری منتقل کنند. حکومت قانون و

خودکفا بودن از بعضی جهات بسیار رضایت‌بخش است، اما با وجود این رضایتمندی، موجب خلق ثروت فراوان نمی‌شود؛ زیرا خودکفایی لزوما موجب کارآمدی نمی‌شود. همه‌کاره بودن یعنی تبحر نداشتن در هیچ کاری. همه‌کاره بودن، اساسا نمی‌تواند کارآمدی بیاورد. پایانِ راه خودکفایی، تهیدستی است.

۱- وقتی مالکیت عمومی باشد، کسی دغدغه نگهداری از دارایی‌ها را ندارد. مالکیت عمومی از جنبه اقتصادی ناکارآمد است و ممکن است به «فاجعه منابع عمومی» بینجامد. اما با مالکیت خصوصی و حقوق مالکیت پرقدرت، بهره‌برداری از دارایی‌ها کارآمد می‌شود و به همگان نفع می‌رساند. ۲- وقتی‌که دسترسی رایگان به یک منبع اقتصادی امکان‌پذیر باشد، از آن منبع استفاده بی‌رویه می‌شود. در جهانی که منابعش کمیاب است، هیچ‌چیز واقعا رایگان نیست. به قول اقتصاددانان: «هرچه پول بدهی آش می‌خوری.»

وقتی دسترسی همگان به منابع کمیاب آزاد باشد، هیچ‌کس در مصرف آن برای خود محدودیتی قائل نمی‌شود و همه با هم نابود می‌شوند.

کنترل قیمت‌ها، اعم از تعیین سقف یا تعیین کف، مانع انتخاب آزادانه افراد می‌شود. این کنترل‌ها مداخله در معاملات داوطلبانه مردم هستند و به کمبود یا مازاد عرضه دامن می‌زنند، بازار سیاه یا فعالیت‌های اقتصادی زیرزمینی ایجاد می‌کنند، و موجب اَعمال مجرمانه می‌شوند. قیمت‌هایی که در بازار آزاد شکل می‌گیرند، سبب شکل‌گیری عرضه و تقاضای هماهنگ می‌شوند و بازارها را شفاف و اقتصاد را کارآمد می‌کنند.