بریده‌هایی از کتاب زندان‌هایی که برای زندگی انتخاب می‌کنیم

ولی فکرهای خوب از میان نمی‌روند، هرچند ممکن است مدتی پنهان شوند.

افرادی که در رأس حکومت، اداره، وزارتخانه، یا هر نهاد حکومتی یا اداری هستند، هرگز نمی‌دانند که در سطوح پایین‌تر چه می‌گذرد. این توجیهی است برای صحنه‌ای که هرروز، در سراسر جهان، در همه کشورها تکرار می‌شود و طی آن شهروندی حقیر، که مورد تهدید یا ستم حکومت قرار گرفته یا با رفتاری ظالمانه مواجه شده،

کودکی‌های ناگوار ظاهرا داستان‌نویس خلق می‌کنند.

همه می‌دانیم که اخبار را طوری به ما ارائه می‌کنند که حداکثرِ تأثیر را داشته باشند، و اخبار بد، دست‌کم در ظاهر، در برانگیختن ما از اخبار خوب مؤثرتر اند ـــ که به خودیِ خود نظر جالبی درباره وضعیت انسان است. اخبار بد، بدترین خبرها، به طور مرتب هرروز به ما ارائه می‌شوند، و فکر می‌کنم نگرش‌های مبتنی بر دلواپسی و افسردگی روز به روز بیشتر در ذهن‌هایمان ریشه می‌دواند.

فضا تیره، خصمانه و سرشار از بدگمانی بود. ناگهان کمونیست‌ها اعلام کردند که آمریکایی‌ها وسایل آلوده به میکروبِ بیماری بر سرِ دشمنانشان فرومی‌ریزند، و فجایع دیگری به مراتب فراتر از حدِّ فجایع مجاز در جنگ مرتکب می‌شوند. بعضی به هیچ وجه حاضر نشدند این موضوع را باور کنند؛ بعضی آن را بی‌درنگ، بدون بررسی بیشتر، باور کردند. برخی دچار یک حالتِ داوریِ بلاتکلیفِ توأم با یأس و اضطراب شدند و، به اقتضای چنین وضعیتی، مدام تکرار می‌کردند که «در زمان جنگ، اولین قربانیْ حقیقت است.» مشکل این بود که چیزی کم بود. آنچه کم بود اطلاعات بود. اطلاعاتی که ما در آن زمان نداشتیم، درباره شیوه‌های شست‌وشوی مغزی بود.

و این کلمه «خون.» رهبران همواره از آن برای بالا بردن حرارت ما استفاده می‌کنند.

می‌بینم فرد، حتی فردی به ظاهر گمنام، که زندگی کم‌اهمیت و بی‌سروصدایی دارد، می‌تواند چه تأثیر مهمی داشته باشد. همین افراد هستند که جوامع را عوض می‌کنند، فکرها را می‌آفرینند، و در مقابل امواج عقاید می‌ایستند و تغییرشان می‌دهند.

به اعتقاد من مردمانِ پس از ما از این در شگفت می‌شوند که ما از یک سو اطلاعات بسیار زیادی درباره رفتار خود گرد آورده‌ایم، درحالی‌که از سوی دیگر مطلقا هیچ تلاشی نکرده‌ایم تا از این اطلاعات برای بهبود بخشیدن به زندگی خود استفاده کنیم.

روند اجتماعی معینی وجود دارد که شناخته شده و بسیار مشهود است، ولی شاید آن‌طور که باید پذیرفته‌شده نیست. آن هم این است که فکری جدید (یا فکری قدیمی در قالبی جدید) مورد پذیرش اقلیتی است، درحالی‌که اکثریت فریاد می‌زنند خائن، آشغال، خُل‌وچل، کمونیست، سرمایه‌دار، یا هرآن چیزی که در آن جامعه ناسزا به شمار می‌رود. اقلیتْ این فکر را، در آغاز احتمالاً به طور پنهان، یا نیمه‌پنهان، و بعد روز به روز آشکارتر، با حمایت هر چه بیشتر، پرورش می‌دهد تا اینکه... حدس بزنید چه اتفاقی می‌افتد؟ این فکر فتنه‌انگیز، غیرممکن، نامعقول به چیزی تبدیل می‌شود که به «افکار عمومی» مشهور است و اکثریت دوستش دارند و برایش ارزش قائل اند. در این بین، البته، فکر دیگری، همچنان فتنه‌انگیز و غیره، در جای دیگری شکل گرفته، و اقلیتی سرگرم پروراندن و جاانداختن آن است.

چیزی به عنوان برحق بودنِ من، برحق بودنِ جناحِ من وجود ندارد، چون طرز تفکر امروز من قطعا بعد از یک یا دو نسل قدری مضحک به نظر می‌رسد؛ شاید تحولِ جدید آن را کاملاً کهنه کرده باشد ـــ در بهترین حالت، بعد از فرونشستن همه هیجان‌ها، به بخش کوچکی از یک روند بزرگ، یک تحول، تبدیل شده است.

سخت‌ترین کار دنیا برای کسی که عضو گروهی است حفظ عقیده فردیِ مخالف است.

«سانسور درونی» همان چیزی است که روان‌شناس‌ها آن را ـــ همچون یک اصل ـــ «درونی کردنِ» فشار بیرونی می‌خوانند، و اتفاقی که می‌افتد این است که نگرشی که سابقا نمی‌پسندیده‌اید و در برابرش مقاومت کرده‌اید، به نگرش شما تبدیل می‌شود. این اتفاق مرتب می‌افتد، و آگاهی از آن اغلب برای خودِ افرادِ گرفتار آسان نیست

همگی ما، به درجات مختلف، از سوی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم شست‌وشوی مغزی شده‌ایم. زمانی قادر به دیدن آن هستیم که به کشوری دیگر سفر می‌کنیم، و می‌توانیم با چشم‌های بیگانه نگاهی به کشور خود بیندازیم.

چیزی به عنوان برحق بودنِ من، برحق بودنِ جناحِ من وجود ندارد، چون طرز تفکر امروز من قطعا بعد از یک یا دو نسل قدری مضحک به نظر می‌رسد؛ شاید تحولِ جدید آن را کاملاً کهنه کرده باشد ـــ در بهترین حالت، بعد از فرونشستن همه هیجان‌ها، به بخش کوچکی از یک روند بزرگ، یک تحول، تبدیل شده است.

وقتی کسی به خون متوسل می‌شود تا ما را به حمایت از خود و آرمانش برانگیزد، زمان آن است که مراقب باشیم، به آن هزاره‌های طولانی فکر کنیم که زندگی اجدادمان را خون و قربانی حفظ می‌کرد.

خواهید آموخت که مهم نیست چقدر باید خود را در ظاهر سازگار کنید ـــ چون در دنیایی که قرار است در آن زندگی کنید، سزای ناسازگاری غالبا مرگ است ـــ تا بتوانید وجود خود را در درون، و داوری خود، تفکر خود... را زنده نگه دارید.

خواهید آموخت که تاریخ بخوانید، تا بفهمید عمر فکرها چقدر کوتاه است، و مقاومت‌ناپذیرترین و متقاعدکننده‌ترین فکرها ممکن است یک‌شبه نیست و نابود شوند، و می‌شوند. خواهید آموخت که ادبیات بخوانید، که به خودیِ خود مطالعه نوع بشر است، تا تحول انسان و انسان‌ها را درک کنید. ادبیات شاخه‌ای از انسان‌شناسی، شاخه‌ای از تاریخ است؛ و ما کاری می‌کنیم که بفهمید چگونه از نظرگاهِ حافظه بلندمدتِ انسانی درباره فکری داوری کنید. زیرا ادبیات و تاریخ شاخه‌های حافظه انسانی اند، حافظه ثبت‌شده.»

«در زمان جنگ، اولین قربانیْ حقیقت است.»

البته، آن موقع اصلاً به فکر نویسنده شدن نبودم ــ تمام مدت فقط در این فکر بودم که چطور فرار کنم.

وقتی عضو گروهی هستیم، تمایل داریم مانند آن گروه فکر کنیم: حتی ممکن است برای پیدا کردن افراد «هم‌فکر» به آن گروه پیوسته باشیم. ولی متوجه این موضوع هم می‌شویم که طرز فکرمان به دلیل تعلق به یک گروه تغییر می‌کند. سخت‌ترین کار دنیا برای کسی که عضو گروهی است حفظ عقیده فردیِ مخالف است.