بریده‌هایی از کتاب دیوان فخرالدین عراقی

بی تو ما را یک نفس آرام نیست

نظری کن، که به جان آمدم از دلتنگی

دوست می‌دارمت به بانگ بلند تا کی آهسته و نهان گفتن؟

نگاه کردم و در خود همه تو را دیدم

به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند که برون در چه کردی، که درون خانه آیی؟

دارم دلکی به تیغ هجران خسته

کجایی؟ای ز جان خوشتر ، شبت خوش باد من رفتم

دیدی چو من خرابی افتاده در خرابات فارغ شده ز مسجد وز لذت مباحات از خانقاه رفته، در میکده نشسته صد سجده کرده هر دم در پیش عزی ولات در باخته دل و دین، مفلس بمانده مسکین افتاده خوار و غمگین در گوشهٔ خرابات نی همدمی که با او یک دم دمی برآرد نی محرمی که یابد با وی دمی مراعات نی هیچ گبری او را دستی گرفت روزی نی کرده پایمردی با او دمی مدارات دردش ندید درمان، زخمش نجست مرهم در ساخته به ناکام با درد بی‌مداوات خوش بود روزگاری بر بوی وصل یاری هم خوشدلیش رفته، هم روزگار، هیهات!

چون ندارم همدمی، با باد می‌گویم سخن چون نیابم مرهمی، از باد می‌جویم شفا آتش دل چون نمی‌گردد به آب دیده کم می‌دمم بادی بر آتش، تا بتر سوزد مرا تا مگر خاکستری گردم به بادی بر شوم وارهم زین تنگنای محنت آباد بلا

خوشا راهی! که پایانش تو باشی

گر چه بمیرم از غمت هم نکنی به من نظر ور همه خون کنی دلم، هم نکنم شکایتی

به کدام مذهب است این؟ به کدام ملت است این؟ که کشند عاشقی را، که تو عاشقم چرایی؟

به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند که برون در چه کردی، که درون خانه آیی؟

مبر ز من، که رگ جان من بریده شود بیا، که با تو مرا صدهزار پیوند است

مقصود تویی مرا ز هستی

ماییم کنون و نیم جانی و آن نیز نهاده بر کف دست آن دل، که ازو خبر نداریم هم در سر زلف اوست گر هست

مهر مهر دلبری بر جان ماست جان ما در حضرت جانان ماست

ای راحت روانم، دور از تو ناتوانم باری، بیا که جان را در پای تو فشانم

چو بینی جنبش عاشق مشو منکر که عشق او دلی را چون بجنباند تنش ناچار در جنبد

مرا دردی است دور از تو، که نزد توست درمانش بگویی تو چنین دردی دوا کردن توان؟ نتوان