بریده‌هایی از کتاب روان شناسی رشد (نظریه ها، پژوهش ها و آزمون ها)

روان‌شناسی تحولی به دنبال این است که دریابد فرایندهای روانی و توانایی‌های شناختی، عاطفی و هیجانی چگونه پدیدار می‌شوند، تحول می‌یابند و سرانجام به کجا منتهی می‌شوند.

روانشناسی رشد (تحولی)، شاخه‌ای از روان‌شناسی است که تحولات و تغییرات جسمی، شناختی، هیجانی و اجتماعی فرد را در طول عمر از زمان تشکیل سلول تخم تا هنگام مرگ مطالعه می‌کند.

یکپارچگی در برابر ناامیدی (سالمندی، ۶۰ سال و بیشتر): سالمندان یا زندگی خود را ارزیابی می‌کنند و آن را همان‌طور که بوده می‌پذیرند و یا معنایی برای زندگی خود پیدا نمی‌کنند و ناامید می‌شوند (رایس، ترجمه فروغان، ۱۳۸۷). شکل ۱-۱ خلاصه مراحل هشت‌گانه رشد روانی- اجتماعی ارائه شده توسط اریکسون را به همراه سنین پیشنهادی وی به نمایش می‌گذارد.

لورنز (۱۹۳۵) در یک مورد ابراز اعقیده کرد که نقش‌پذیری والدی همیشه فرافرد است، به این معنی که نوزاد از نوع خاص والد و نه از یک والد معین و منفرد نقش می‌گیرد.

مفاهیم پایه در نظریه پیاژه پیاژه بر آن است که رشد شناختی از ترکیب رسش مغز و دستگاه عصبی و انطباق ما با محیط حاصل می‌شود. او برای توصیف پویایی‌های رشد از پنج اصطلاح استفاده کرد که عبارتند از: الگوی تأثیر متقابل زیستی، طرحواره، ساخت شناختی، سازگاری با واقعیت و تعادل‌جویی. پیاژه معتقد است که روان کودک آن‌طور که جان لاک گفته است، صفحه سفیدی نیست که تنها آثار عوامل محیط خارجی بر آن نگاشته شود؛ روان کودک در همان حال که از درون شکل می‌گیرد، از محیط فیزیکی و فرهنگی بیرون نیز تأثیر می‌پذیرد (سیف، کدیور، کرمی

چهار نظریه که کل دوره بزرگسالی اعم از جوانی، میانسالی و سالمندی را دربرمی‌گیرند، اشاره می‌شود. این نظریه‌ها عبارتند از: نظریه اریکسون، نظریه لوینسون، نظریه وایلانت و نظریه گولد که پس از بحث درباره آنها به سه نظریه دیگر که بیشتر مربوط به دوره سالمندی هستند اشاره می‌کنیم. این نظریه‌ها شامل نظریه لابووی- ویف، نظریه باتلر و نظریه پک می‌باشند.

یکی از بهترین نظریه‌ها در خصوص رشد اجتماعی در دوره بزرگسالی نظریه نیوگارتن است، البته نظریه‌های اریکسون، لوینسون و وایلانت نیز در این حوزه قرار دارند؛

اریکسون (۱۹۵۰، ۱۹۶۸) اولین کسی بود که هویت را به‌عنوان پیشرفت مهم شخصیت نوجوان، گامی مهم به سمت تبدیل شدن به بزرگسال ثمربخش و خوشحال تشخیص داد.

گرچه لورنز نخستین کسی نبود که نقش‌پذیری را مشاهده کرد، اما اولین فردی بود که اظهار داشت نقش‌پذیری در یک دوره حساس روی می‌دهد. این بدان معنی است که جانور جوان تنها در صورتی که فردی را حین یک زمان ویژه در ابتدای زندگی خود ببیند و او را تعقیب کند، با آن فرد دلبستگی خواهد یافت. اگر او فردی را قبل یا پس از دوره حساس ببیند، دلبستگی شکل نخواهد گرفت و به محض اینکه دوره حساس سپری شود، واداشتن جانور به دلبستگی با فرد دیگر میسر نیست (لورنز، ۱۹۳۵).

بینه (۱۹۱۶) که به بررسی سن عقلی در برابر سن تقویمی پرداخت