بریده‌هایی از کتاب سرنخ‌های تکامل: ۵۰ نکتۀ کوتاه اما ضروری برای درک نظریۀ تکامل

در ۱۸۶۰ اسقف ساموئل ویلبرفورس (معروف به «سم صابونی») از طرف مقابلش توماس هاکسلی (ملقب به «سگ داروین») به تمسخر پرسید، «شما از طرف مادری به میمون‌ها می‌رسید یا از طرف پدری؟» و هاکسلی جواب داد، «ترجیح می‌دهم نوۀ یک میمون باشم تا مردی که از استعدادها و نفوذش برای تمسخر دیگران استفاده می‌کند.»

گونۀ انسان در حال تکامل است اما نه از طریق انتخاب طبیعی. با زنده‌نگهداشتن کسانی که در گذشته به‌طور طبیعی و به دلیل مسائل ژنتیکی می‌مردند، درواقع ژن آنها را در خزانۀ ژنی حفظ می‌کنیم. آیا در سال ۲۰۵۰ جمعیت زمین به ۹ میلیارد خواهد رسید و تنوع ژنتیکی را به بیشترین حدش در طول تاریخ خواهد رساند؟

گفت اگر آفریننده‌ای وجود داشته باشد قطعاً علاقه خاصی به سوسک‌ها دارد چون روی زمین ۴۰۰ هزار گونه سوسک زندگی می‌کنند و فقط ۸ هزار گونه پستاندار.

فداکاری در میان انسان‌ها بسیار رایج است اما شاهدی وجود ندارد که ما هنگام فداکاری میزان خویشاوندی ژنی خود را با فرد مورد نظر یا احتمال کسب سود از این فداکاری‌ها را حساب می‌کنیم. اما با این حال ما معمولاً با افراد خانواده بهتر از غیرخانواده، با دوستان بهتر از غیردوستان، و با هم‌وطن‌ها بهتر از خارجی‌ها تعامل داریم. یکی از چالش‌های مهم پیش روی روانشناسان تکاملی توضیح علت مهربان‌بودن غریبه‌هاست.

کتاب حاضر به‌صورت خیلی خلاصه به برخی از جنبه‌های علمی نظریۀ تکامل می‌پردازد و برای توضیح مسائل زیست‌شناسی به زبان ساده تلاش می‌کند. مطالب این کتاب نسبتی با مسائل اخلاقی و الهیاتی ندارد و برای بحث درمورد مسائل دینی و خداشناسی باید به متون تخصصی مربوطه مراجعه کرد

فرضیۀ «ملکۀ قرمز» ویلن می‌گوید این رقابت تسلحیاتی با تولیدمثل مرتبط است. شخصیت «ملکه قرمز» در کتاب آلیس در سرزمین عجایب لوئیس کارول می‌گوید «برای اینکه سر جایت باقی بمانی باید هرچقدر می‌توانی بدوی» به نظر ویلن زندگی دقیقاً همینطور است: تغییر دائمی از طریق تولیدمثل جنسی برای هماهنگی با دشمنانی که دائم در حال تغییرند ضروری‌ست. گونه‌ها باید پیوسته واکنش‌های دفاعی‌شان را تغییر دهند تا از بیماری‌ها و انگل‌هایی که دائم در حال گسترش‌اند عقب نیفتند.

ملانیسم صنعتی انتخاب موجودی که رنگدانه‌های تیره‌تر دارد در محیطی که با دوده‌ها و آلاینده‌های صعنتی سیاه شده است. معروف‌ترین مثالش شاپرک‌های تیره‌رنگی بودند که روی تنۀ دودزدۀ درخت‌ها بهتر مخفی می‌شدند و شکارشان سخت‌تر می‌شد که معنایش تولیدمثل بیشتر شاپرک‌های تیره و انتقال ژن مربوط به نسل‌های بعدی بود.

ژنتیک عددی مبنای محکمی شد برای نظریۀ تکامل از طریق انتخاب طبیعی.

داروین مخالفت با نظریه‌اش را پیش‌بینی می‌کرد، مخصوصاً از جانب طبیعت‌شناس‌های باتجربه‌ای که با عینک «نقشۀ خلقت» به دنیای حیات نگاه می‌کردند. امید او به نسل جوان بیطرفی بود که بتواند نظریه‌ای را بپذیرد که بعضی از پدیده‌ها را خیلی خوب توضیح می‌دهد، و البته بعضی را هم نه. اکنون به نظر می‌رسد خوشبینی داروین بیهوده نبوده است، هرچند ۸۰ سال طول کشید تا ایدۀ انتخاب طبیعی او پذیرفته شود.

چرا اکثر پستانداران تخم‌گذاشتن را رها کردند؟ افتخار یا شاید بدنامی این تغییر احتمالاً به یک ویروس می‌رسد: خویشاوند دور ویروس ایدز که آنچنان پستانداران را آلوده کرده است که اکنون هزاران نسخۀ قدیمی و معیوب از این ویروس در DNA من و شما موجود است. بخشی از این ویروس، به نام سین‌سیتین، هنوز هم کار می‌کند. سین‌سیتین مادر حامله را، با ارسال غذا و اکسیژن از طریق رحم، به تخم متحرک تبدیل می‌کند.

سازش‌های پیچیده در طول هزاران یا میلیون‌ها سال و بر اثر انتخاب نسل‌ها شکل می‌گیرند. اما اگر تفاوت‌ها از نسلی به نسل دیگر به ارث برسد، که در اکثر موارد چنین است، آنگاه انتخاب طبیعی به نیرویی عظیم بدل می‌شود که نمی‌توان از آن فرار کرد و سازش‌هایی به مراتب پیچیده‌تر شکل خواهد گرفت.

فرضیۀ «ملکۀ قرمز» درست مانند شخصیت داستان آلیس در سرزمین عجایب نوشتۀ لوئیس کارول که باید می‌دوید تا سر جای خودش بماند، موجودات نیز برای زنده‌ماندن باید دائماً تکامل پیدا کنند چون محیط، شکارچی‌ها، و طعمه‌ها همه با هم در حال تکامل‌اند.

جفتگیری افرادی که از نظر ژنتیکی خیلی به هم نزدیک‌اند به افزایش احتمال انتقال ویژگی‌های نامطلوب به فرزندان منجر می‌شود. وقتی درمورد جمعیت این اتفاق بیفتد می‌گویند جمعیت به «اضمحلال ناشی از جفتگیری خویشاوندان» دچار شده است.

رابطۀ هم‌زیستی تعامل نزدیک دو گونه را هم‌زیستی می‌گویند (یعنی «زندگی در کنار هم»). ابتدا برای اشاره به روابطی به کار می‌رفت که برای هر دو طرف سودمند بود اما امروزه شامل روابط نابرابر هم می‌شود مانند هم‌زیستی انگل با میزبان.

سرنخ‌هایی از حیات در دوران RNA را می‌توان در بعضی از گروه‌های عجیب RNA پیدا کرد که خودشان را تکثیر می‌کنند، یعنی ویروس‌های سرماخوردگی و ایدز. همۀ موجودات زندۀ سخت‌افزار مشابه دارند به‌جز این ویروس‌های ساخته‌شده از RNA. این موجودات در میان ما بیگانه‌اند اما نه بیگانه‌هایی از فضا بلکه بیگانه‌هایی از گذشته‌های بسیار دور.

سرگذشت چارلز داروین خانوادۀ داروین دوست داشتند او پزشک شود و به همین دلیل در مدرسۀ پزشکی اِدینبِرا ثبت‌نامش کردند. اما بعد از دو سال تحصیل با عملکرد نه چندان مطلوب، داروین به کمبریج رفت تا مدرک کارشناسی بگیرد و در کلیسای انگلستان شغلی پیدا کند. در آنجا علاقه روزافزونش به جمع‌کردن سوسک و دوستی‌اش با یک استاد گیاه‌شناسی ذهن او را با مسائلی غیر از مطالعات الهیاتی مشغول کرد.

. اما جایگاه تکامل فراتر از یک نظریۀ ساده است: تکامل طرز فکریست که اساس علم زیست‌شناسی مدرن و علم تاریخ طبیعی را شکل داده است. از تلاش برای توضیح نحوۀ شکل‌گیری زبان‌های شفاهی بگیرید تا تلاش برای حفاظت از گونه‌ها، همه و همه حول مفهوم تکامل شکل گرفته‌اند.

انتخاب موجودی که رنگدانه‌های تیره‌تر دارد در محیطی که با دوده‌ها و آلاینده‌های صعنتی سیاه شده است. معروف‌ترین مثالش شاپرک‌های تیره‌رنگی بودند که روی تنۀ دودزدۀ درخت‌ها بهتر مخفی می‌شدند و شکارشان سخت‌تر می‌شد که معنایش تولیدمثل بیشتر شاپرک‌های تیره و انتقال ژن مربوط به نسل‌های بعدی بود.

در ۱۸۶۰ اسقف ساموئل ویلبرفورس (معروف به «سم صابونی») از طرف مقابلش توماس هاکسلی (ملقب به «سگ داروین») به تمسخر پرسید، «شما از طرف مادری به میمون‌ها می‌رسید یا از طرف پدری؟» و هاکسلی جواب داد، «ترجیح می‌دهم نوۀ یک میمون باشم تا مردی که از استعدادها و نفوذش برای تمسخر دیگران استفاده می‌کند.»

چرا اکثر پستانداران تخم‌گذاشتن را رها کردند؟ افتخار یا شاید بدنامی این تغییر احتمالاً به یک ویروس می‌رسد: خویشاوند دور ویروس ایدز که آنچنان پستانداران را آلوده کرده است که اکنون هزاران نسخۀ قدیمی و معیوب از این ویروس در DNA من و شما موجود است. بخشی از این ویروس، به نام سین‌سیتین، هنوز هم کار می‌کند. سین‌سیتین مادر حامله را، با ارسال غذا و اکسیژن از طریق رحم، به تخم متحرک تبدیل می‌کند.