بریده‌هایی از کتاب رازهای نیایش و دعا در قرآن

سلیم و سلامت به معنای دور بودن ار آفات ظاهری و باطنی است و قلب سلیم مطابق فرمایش امام صادق (ع) قلبی است که در حالی خدا را ملاقات می‌کند که در ان جز محبت خدا چیزی نباشد.] (خلاصه تفسیر المیزان ج ۳ ص ۴۵۴)

رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَی رُسُلِک وَلاَ تُخْزِنَا یوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّک لاَ تُخْلِفُ الْمِیعَادَ ترجمه: پروردگارا! آنچه را به وسیله پیامبرانت به ما وعده فرمودی، به ما عطا کن! و ما را در روز رستاخیز، رسوا مگردان! زیرا تو هیچ‌گاه از وعده خود، تخلف نمی‌کنی

نظر علامه طباطبائی راجع به این در خواست حضرت موسی (ع) چنین است: [... اما آنچه از رویت به ذهن موسی (ع) متبادر شده بود دیدن معروف که به ذهن عوام می‌رسد نیست، چون موسی (ع) می‌دانست که خداوند قابل اشارهٔ حسی نیست و دیگران او را درک نمی‌کنند، اما منظور موسی از دیدن، طلب علم ضروری برای رسیدن به کمال علم بوده، یعنی روشن‌ترین مراحل علم و درک که تنها با زائل شدن حجابهای نفسانی و تیرگی گناهان و حجابهای مادی حاصل می‌شود و اگر این حجابها نباشند، جانها به ادراک روشن و رویت به دیدهٔ بصیرت نائل می‌شوند، پس موسی (ع) طلب علم ضروری را نموده، چون خدای تعالی قبلاً به‌وی علم نظری (از طریق آیات الهی) ارزانی کرده بود و حتی با او سخن گفته و از طریق ایجاد صوت با وی تکلّم می‌نمود واینکه خداوند به او جواب (لن ترانی) داد راجع به زندگانی دنیا بود، یعنی انسان مادامی که در بند مادیات و در قید و بند جسم است، هرگز مشرّف به‌چنین علمی نمی‌شود. و تنها در زندگانی اُخروی است که انسانها متّقی و مؤمن به این شرف مشرّف می‌گردند

وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَی کمَا خَلَقْنَاکمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَکتُم مَّا خَوَّلْنَاکمْ وَرَاء ظُهُورِکمْ وَمَا نَرَی مَعَکمْ شُفَعَاءکمُ الَّذِینَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِیکمْ شُرَکاء لَقَد تَّقَطَّعَ بَینَکمْ وَضَلَّ عَنکم مَّا کنتُمْ تَزْعُمُونَ و (روز قیامت به آنها گفته می‌شود:) همه شما تنها به سوی ما بازگشت نمودید، همان‌گونه که روز اول شما را آفریدیم! و آنچه را به شما بخشیده بودیم، پشت سر گذاردید! و شفیعانی را که شریک در شفاعت خود می‌پنداشتید، با شما نمی‌بینیم! پیوندهای شما بریده شده است؛ و تمام آنچه را تکیه‌گاه خود تصور می‌کردید، از شما دور و گم شده‌اند.

افراد مؤمن و صالح برای هر دو جهان (دنیوی و اخروی) نعمات معنوی می‌طلبند. آیهٔ ۲۰۱ سورهٔ بقره وِمِنْهُم مَّن یقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ترجمه: بعضی می‌گویند: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیکی) عطا کن! و در آخرت نیز (نیکی) مرحمت فرما! و ما را از عذاب آتش نگاه دار!» [شخص مؤمن جز انچه نزد خدا هست نمی‌خواهد و اگر هم چیزی از دنیا بخواهد تنها آن چیزهایی را می‌جوید که پروردگارش برای او بخواهد، لذا مؤمن از خدا فقط حسنات را می‌جوید.] (خلاصه تفسیرالمیزان ج ۱ ص ۱۴۲)

در آیهٔ ۷۳ سورهٔ طه نیایش جادوگران هم عصر حضرت موسی را می‌بینیم که پس از نجات از گمراهی، فرعون و پیروان اور ا رها نموده و خالصانه به درگاه خداوند قادر به نیایش پرداخته و می‌گویند: إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِیغْفِرَ لَنَا خَطَایانَا وَمَا أَکرَهْتَنَا عَلَیهِ مِنَ السِّحْرِ وَاللَّهُ خَیرٌ وَأَبْقَی ترجمه: ما به پروردگارمان ایمان آوردیم تا گناهانمان و آنچه را از سحر بر ما تحمیل کردی ببخشاید؛ و خدا بهتر و پایدارتر است!»

در آیهٔ ۱۴۳ سورهٔ اعراف مطرح گشته است وَلَمَّا جَاء مُوسَی لِمِیقَاتِنَا وَکلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِی أَنظُرْ إِلَیک قَالَ لَن تَرَانِی وَلَکنِ انظُرْ إِلَی الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِی فَلَمَّا تَجَلَّی رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکا وَخَرَّ موسَی صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَک تُبْتُ إِلَیک وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ و هنگامی که موسی به میعادگاه ما آمد، و پروردگارش با او سخن گفت، عرض کرد: «پروردگارا! خودت را به من نشان ده، تا تو را ببینم!» گفت: «هرگز مرا نخواهی دید! ولی به کوه بنگر، اگر در جای خود ثابت ماند، مرا خواهی دید!» اما هنگامی که پروردگارش بر کوه جلوه کرد، آن را همسان خاک قرار داد؛ و موسی مدهوش به زمین افتاد. چون به هوش آمد، عرض «خداوندا! منزهی تو (از اینکه با چشم تو را ببینم)! من به‌سوی تو بازگشتم! و من نخستین مؤمنانم!»

در یازده آیه از سورهٔ طه (آیات ۲۵ تا ۳۵) دعاهای حضرت موسی (ع) بیان شده که حاوی در خواستهای حضرت موسی (ع) برای وسایلی است که آن حضر ت در امر رسالت خویش بدانها محتاج بود. قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی (۲۵) وَیسِّرْ لِی أَمْرِی (۲۶) وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِی (۲۷) یفْقَهُوا قَوْلِی (۲۸) وَاجْعَل لِّی وَزِیرًا مِّنْ أَهْلِی (۲۹) هَارُونَ أَخِی (۳۰) اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی (۳۱) وَأَشْرِکهُ فِی أَمْرِی (۳۲) کی نُسَبِّحَک کثِیرً (۳۳) وَنَذْکرَک کثِیرًا (۳۴) إِنَّک کنتَ بِنَا بَصِیرًا (۳۵) موسی (ع) گفت: «پروردگارا! سینه‌ام را گشاده کن؛ و کارم را برایم آسان گردان! (۲۶) و گره از زبانم بگشای؛ (۲۷) تا سخنان مرا بفهمند! (۲۸) و وزیری از خاندانم برای من قرار ده (۲۹) برادرم هارون را! (۳۰) با او پشتم را محکم کن؛ (۳۱) و او را در کارم شریک ساز؛ (۳۲) تا تو را بسیار تسبیح گوییم؛ (۳۳) و تو را بسیار یاد کنیم؛ (۳۴) چرا که تو همیشه از حال ما آگاه بوده‌ای!»

تو خود به قدرت ربوبیّت خودگره از کار ما بگشا