بریده‌هایی از کتاب آنچه را که باید از بهداشت دهان و دندان برای سلامتی خود بدانیم

راهکارهای مؤثر در رفع خشکی دهان - اسپری از آب سرد برای خود تهیه کنید و مرتب زبان را با آن مرطوب کنید. - همچنین قبل از رفتن به رختخواب یک لیوان آب بنوشید. - آدامس‌های بدون قند بجوید. - از خوردن آناناس و هندوانه غافل نشوید. - مصرف کافئین و الکل را کم کنید. چراکه هر دو آن‌ها ادرارآور بوده و باعث خشکی دهان می‌شوند. (کافئین در چای، قهوه و کوکاکولا و... وجود دارد.)

آمارهای محققین نشان می‌دهد که افزایش حجم لثه (تورم لثه) در دوران بلوغ در هر دو جنس به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. کوچک‌ترین غفلت از بهداشت دهان و دندان‌که منجر به تجمع پلاک میکروبی بر روی دندان‌ها شود در این سن می‌تواند عکس‌العمل شدیدی در لثه ایجاد نماید لذا رعایت بهداشت دهان و دندان در این دوران امری ضروری است.

به‌طورکلی افرادی که مشکل عمده دندان و لثه ندارند؛ نیازی هم به دهان‌شویه ندارند، چون بخش اصلی تمیز شدن دندان و لثه‌ها بر عهده مسواک و نخ دندان می‌باشد.

اگر دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده برای مدت طولانی استفاده شوند، با از بین بردن باکتری‌های مفید دهان باعث می‌شوند بعضی میکروب‌ها بیشتر رشد کنند.

اما اشتباه در انتخاب یک دهان‌شویه و شیوه مصرف آن می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و حتی باعث افزایش زردی دندان‌ها و احتمال سرطان دهان شود.

این روزها خیلی‌ها به دنبال خرید خمیردندان‌هایی هستند که هر چه بیشتر دندان‌هایشان را سفید کند. این خمیردندان‌ها دارای مواد ساینده و پاک‌کننده قوی هستند که موجب تمیزی و سفیدی و شفافیت دندان‌ها می‌شوند. اگر دندان‌های شما سالم و بدون پوسیدگی باشد، می‌توانید هر از چند گاهی از آن‌ها استفاده کنید ولی اگر دندان‌هایتان دارای پوسیدگی متعدد و مینای آسیب‌دیده باشد، بهتر است از این خمیردندان‌ها استفاده نکنید چون مواد شیمیایی قوی موجود در آن‌ها به‌طور مستقیم روی عاج دندان قرارگرفته و سبب بروز حساسیت دندانی می‌شود.

یکی از دلایل شایع خونریزی در حین مسواک زدن وجود جرم در دندان می‌باشد. امروزه درمان جرم‌گیری دندان با وسایل جدیدی انجام می‌شود که مکانیزم آن ایجاد لرزش (شوک‌های منقطع) است که باعث جدا شدن جرم از دندان می‌شود. جرم‌گیری به مینای دندان آسیب نمی‌رساند و بعد از جرم‌گیری دندان باید فرد طبق دستورات دندان‌پزشک عمل کند و بهداشت را کاملاً رعایت کرده و از دهان‌شویه‌های مخصوص استفاده کند. اگر نیاز به جرم‌گیری دندان در فرد به تعویق بیفتد، سیر بیماری لثه پیشرفت خواهد کرد و حتی می‌تواند منجر به از دست دادن استخوان دور دندان، لقی دندان و ... شود.

برای جلوگیری از تخریب مینای دندان در چنین مواقعی یا قبل از صرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی مسواک بزنید یا بعد از صرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی از آدامس بدون قند استفاده کنید که این کار باعث ترشح بیشتر بزاق در دهان شده و درنتیجه حالت اسیدی آن‌ها را خنثی می‌کند.

ولی شما مطمئن شوید در فاصله زمانی بین دو مسواک زدن، برس مسواک حتماً خشک‌شده باشد و از درپوش‌های مسواک که آن‌ها را مرطوب نگه می‌دارند استفاده نشود. همچنین از مسواک زدن بدون خمیردندان (که حاوی ترکیبات ضد باکتری هستند) اجتناب شود. همچنین توصیه می‌شود که مسواک خود را از هر ۳ ماه یک بار تعویض کنید. البته بهترین زمان تعویض مسواک زمانی است که برس مسواک حالت خود را ازدست‌داده و موهای برس از حالت عمودی خارج شوند.

استفاده زیاد از خمیردندان‌های ضد جرم و سفیدکننده می‌تواند به دندان‌های شما آسیب برساند زیرا این خمیردندان‌ها حاوی مواد ساینده قوی هستند.

خیلی از حفره‌های پوسیدگی سطح دندان‌ها، در سطح تماس بین دو دندان ایجاد می‌شود که در صورت عدم تمییز شدن شاهد پوسیدگی‌های بین‌دندانی خواهید شد. در واقع باید بدانید که استفاده از نخ دندان در کنار مسواک زدن، اجباری است. نخ دندان را دور دو انگشت اشاره دست‌های خود بپیچید و با انگشت شست نگه‌دارید. مراقب باشید نخ دندان را به‌آرامی عقب و جلو ببرید تا از لثه خون نیاید.

موقع مسواک زدن باید به آینه نگاه کنید و ببینید برس مسواک را کجا می‌زنید. احتمال زیادی دارد که شما برخی از دندان‌ها را موقع مسواک زدن از قلم بیندازید. برای مثال خیلی از مردم محل اتصال دندان به لثه (طوق یا گردن دندان) را خوب مسواک نمی‌زنند، درحالی‌که این قسمت از مهم‌ترین بخش‌هایی است که باید خوب شسته شود تا از جرم گرفتن و التهاب لثه جلوگیری گردد. به پشت دندان‌ها و دندان‌های عقب دهان هم نگاه کنید و مطمئن شوید سر مسواک شما آن بخش‌ها را تمیز کند.

اما دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند طوری مسواک بزنید که مسواک زدن شما دو تا سه دقیقه طول بکشد. شما می‌توانید از مسواک‌های برقی تایمردار هم برای تنظیم وقت مسواک زدن استفاده کنید.

مسواک‌های عروسکی همه نرم هستند اما اگر می‌خواهید برای یک کودک مسواک بخرید، باید مسواک را بر اساس سن او انتخاب کنید. معمولاً روی جلد مسواک نوشته‌شده که به چه گروه سنی تعلق دارد. مسواک‌هایی که برای کودکان بزرگ‌تر ساخته می‌شوند، الیافی در جهات مختلف دارند تا دندان‌ها به بهترین نحو تمیز شوند. به‌علاوه برای کودکانی که دندان‌های شیری آن‌ها افتاده مسواکشان طوری طراحی‌شده که هنگام مسواک زدن لثه‌هایشان اذیت نشوند.

استفاده زیاد از فلوراید منجر به فلوروزیس شده و باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود. این فلوراید اضافی می‌تواند از طریق منابع طبیعی (مثل آب آشامیدنی با فلوراید زیاد) یا دهان‌شویه، خمیردندان، فلوراید درمانی در کودکان یا مصرف مکمل آن به بدن وارد شود.

نکته: اگر قادر نیستید که دندان‌های بالا و پایین خود را به هم نزدیک کرده و روی‌هم قرار دهید، احتمالاً دچار شکستگی استخوان فک شده‌اید. در این صورت فوراً به دندان‌پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید. همچنین به یاد داشته باشید که: هرگز ریشه دندان کنده‌شده توسط مسواک یا الکل تمیز نکنید.

در برخی موارد تنها بخش کوچکی از لبه دندان‌شکسته و به‌اصطلاح می‌پرد که نیازی به اقدام اورژانسی نیست، اما برای جلوگیری از بریدن لب‌ها و یا زبان توسط سطح تیزدندان شکسته، در اسرع وقت به دندان‌پزشک مراجعه کنید.

شما می‌توانید دندان‌شکسته و یا کنده‌شده را سریعاً و در عرض حداکثر ۳۰ دقیقه به دندان‌پزشک برسانید. باگذشت زمان، شانس موفقیت در کاشت مجدد دندان کاهش می‌یابد. به خاطر داشته باشید که هرگز ریشه دندان کنده‌شده را لمس نکنید و برای جابجایی فقط تاج آن را (قسمتی را که همیشه در دهان خود می‌دیدید) در دست بگیرید. لطفاً برای انتقال دندان کنده‌شده به مطب دندان‌پزشک یکی از راه‌های زیر را انتخاب کنید

حتی با رعایت بهداشت دهان و دندان، بایستی هر شش ماه یک بار نزد دندان‌پزشک بروید تا دندان‌های شما را معاینه کند. مراجعات نامنظم و دل بخواهی به دندان‌پزشک باعث می‌شود علائم هشداردهنده از دست دادن دندان را متوجه نشویم. ممکن است شما پلاک‌های سختی را که زیرخط لثه وجود دارند، نبینید و یا حرکت جزئی دندان خود را متوجه نشوید که این موارد نیاز به درمان تخصصی دندانپزشکی دارند.

تمیز نگه نداشتن دهان و دندان‌ها باعث می‌شود باکتری‌های تولیدکننده اسید روی سطح دندان جمع شوند و با از بین بردن مینای دندان، سوراخ‌هایی را در دندان ایجاد کنند. همچنین باعث بیماری‌های لثه شده که بافت نگهدارنده دندان مثل رباط‌ها و استخوان‌ها را تخریب می‌کند؛ که درنتیجه منجر به افتادن دندان‌ها می‌شود.