بریده‌هایی از کتاب سر دلبران

هرکه از بسیاری امور تغافل و چشم پوشی نکند، زندگی‌اش تیره می‌شود.

امام علی (ع): سه چیز، مایه اُنس است: زن سازگار، فرزند شایسته، و دوست همراه.

یک زمین ناهموار و سست، سکوی مناسبی برای پرواز نیست

امام باقر (ع): در پاسخ به سؤال از معنای جملهٔ «لا حَولَ ولا قُوّةَ إلاّ باللّه»؛ معنایش این است که ما قدرت رویگرداندن از معصیت خدا نداریم، مگر به یاری خدا و توانایی بر طاعت خدا نداریم، مگر با توفیق خداوند عزوجل.

زن، وقتی خود را بدبخت می‌داند که همسرش با او ناسازگار باشد، اخلاق بدی داشته باشد و یا ... در واقع زن هنگامی‌احساس بدبختی می‌کند که در زندگی خانوادگی‌اش شکست خورده باشد.

یک همسر شایسته مستقیماً در کارهای فرد دخالت ندارد؛ مثلاً مطالب تحقیقاتی او را فیش برداری نمی‌کند یا مانند یک همکار او را یاری نمی‌دهد؛ بلکه او را به یک آرامش روحی می‌رساند تا او با طیب خاطر وارد عملیات گستردهٔ اجتماعی، فرهنگی، علمی و یا اقتصادی بشود.

نزد خود نگوییم: «این توقّعات و آرامشی که همسرم از من می‌خواهد، سالیان سال وقت و تلاش می‌برد»

باید عقاید و باورهای درست را همواره پیش چشم داشته باشیم؛ بر آنها تفکر و تعمق کنیم و حتی با وجود علم بر آنها، مکرراً آنها را از زبان افراد صاحب دل بشنویم تا در عمق جانمان نفوذ کنند. زیرا تأثیری که درشنیدن هست دردانستن نیست.

اعتقاد به اینکه هدف از خلقت انسان معرفت خداوند است و همه برای تحقق این هدف عظیم آفریده شده‌اند؛ و باور این نکته که خانواده بهترین جایگاه سیر و سلوک و معنویت است؛... همه و همه سنگِ بنای موفّقیّت یک خانواده است

«زن مثل گل بهاری است؛ سر خدمتکار نیست. در هر حالی با اوخوب سخن بگو وبا او مدارا کن تا خوشی وارد زندگی ات شود.»

منظور از مدارا این نیست که اشتباهات دیگری را قبول کنیم و با آن موافق باشیم

در هیچ جای قرآن نمی‌بینیم که دو کلمه «مودّت» و «رحمت» با هم در ارتباط دو نفر به کار رفته باشد؛ مگر در امر ازدواج.

اگر در سایر ارکان زندگی، نظر به آرامش نداریم؛ لااقل ازدواج را فقط برای آرامش بخواهیم. با چنین هدفی، همهٔ معیارهای انتخاب همسر به نحوی از آن اصل متأثر می‌شوند. اگر در معیار انتخاب همسر گفته می‌شود که‌ایمان معیار اول است، به این دلیل است که‌ایمان از امن می‌آید و نتیجهٔ امنیت، آرامش است. اگر گفته می‌شود اخلاق معیار است؛ به خاطر آرامشی است که اخلاق خوش با خود به همراه می‌آورد. اگر گفته اند کفویت از معیارهای گزینش همسر است، به دلیل آرامشی است که در پی کفویت به زندگی ما هدیه می‌شود. پس از ازدواج نیز باید رسیدن به آرامش بر همهٔ اهداف و خواسته‌های ما سبقت جوید. بنابراین همواره باید بر همین مبنا، درخواست‌ها و روابط خود را سامان بدهیم. تحت هیچ شرایطی نباید رابطهٔ ما با همسرمان، به گونه‌ای باشد که آرامش خانواده برهم بریزد.

مثلاً در این کتاب‌ها توصیه می‌شود که روزی صد بار خطاب به خود بگویید: «من می‌توانم». در حالی که پشتوانهٔ تلقین، نفس ضعیف آدمی‌است؛ نفسی که بسیاری از کارها از عهده اش خارج است؛ نفسی که حتی قادر به نگهداری از خود نیز نیست. اگر هم در جایی واژهٔ اتّکا به نفس را به کار می‌بریم، باید بدانیم که این اتّکا به اعتبار توکّل است که معنا می‌یابد. اگرما می‌توانیم، به واسطهٔ خداوند است که می‌توانیم؛ نه مستقل از او. در غیر این صورت چنین نگاهی شرک است. حضرت علامه طباطبایی نیز در تفسیرالمیزان به صراحت می‌فرمایند که اعتماد به نفس شرک است. مبنای بحث شناختی در دین، تلقین نیست بلکه یقین است. یقین به خداوندی که عالِم، قادر و خیرخواه مطلق است. خداوندی که هم می‌داند، هم می‌تواند و هم خیر ما را می‌خواهد. اساساً از برآیند این سه چیز است که مفهوم توکّل متولّد می‌شود. پشتوانهٔ توکّل، چنین خدایی است. پس هر چه از دوست رسد نیکوست. چرا که باور داریم که این دوست، دانا، توانا و خیرخواه است.

پیوندها را سست، شخصیت را خرد، کینه‌ها را پررنگ و بالاخره زندگی را تخریب می‌کند

- عفو کنید؛ یعنی نسبت به یکدیگر و فرزندان گذشت نمایید. ـ چشم پوشی کنید؛ یعنی خود را به تغافل بزنید، بگویید اصلاً ندیدم، نشنیدم، اشتباه طرف را اصلاً به رخش نکشید. ـ جبران کنید؛ یعنی اگر او کم کاری کرده، وظایفش را انجام نداده است، شما جبران کنید.

هر باغبانی می‌داند علف‌های هرز خود به خود می‌رویند و نیاز به این نیست که یک علف هرز بکاریم، رسیدن به گلها و چمن‌ها و سر سبز و با نشاط کردن فضای باغچه تلاش می‌خواهد؛ تلاش مداوم و روزانه.

هر یک از همسران برای تأمین آرامش و آرزوهای آن دیگری، در مقابل خداوند یگانه مسئولیت دارد و باید با تمام وجود خود تلاش کند که وظیفه خود را تا سر حد امکان انجام دهد؛ حتی اگر لازم باشد در رفتار خود تجدید نظر کند که اگر مطلوب نیست آن را در جهت مثبت تغییر دهد.

اگر باور کنیم که عامل موفّقیّتِ هر فردی، در وجود خودش است، نیمی‌از مسیر موفّقیّت را پیموده‌ایم.

اگر زن و یا شوهر، به تجربه دریافته است که همسر وی در پذیرش مسئله‌ای مقاومت می‌کند، هرگز نباید بر سر آن بگو مگو کند؛ چرا که جر و بحث‌ها، بگو مگوهای بی حاصل و جدال‌های بی سرانجام، نشاط و مهر و محبت را در زندگی کم رنگ می‌کنند.