بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

اگر خواستی به عشق برسی، باید از ادب شروع کنی.

«کسانی که تکبر کنند و درِ خانه من نیایند و از من چیزی نخواهند، اگر دیگران را عادی به جهنم می‌برم، آنها را به خاطر تکبرشان، با خواری و ذلّت به جهنم خواهم برد.»

اگر کسی بخواهد از «یا غَفُورُ یا رَحیمُ» لذت ببرد، اول باید «یا عَلِی یا عَظیمُ» برای او جا افتاده باشد.

این خیلی زیباست. سعی کن با این دید به نماز نگاه کنی؛ صورت به خاک بگذار و بگو: خواستی صورت به خاکم بنگری؟ بهر مویت در هلاکم بنگری؟ هان! ببین افتاده‌ام از پا برت سوده‌ام سر تا قدم را بر درت من جلوی چه کسی سجده می‌کنم جز تو؟ سر نماز نشان بده که از خدا حساب می‌بری. اینکه کاری ندارد.

ـ حاج آقا! ما می‌خواهیم در نماز به خدا توجه پیدا کنیم! ـ آیا اصلاً من و تو می‌فهمیم توجه به خدا یعنی چه؟! آیا می‌دانی قدرت توجه پیدا کردن هدیه‌ای است که باید خدا از آسمان بالا به انسان بدهد؟! قدرت توجه هم بدون تحمل رنج همین نماز خوب بدست نمی‌آید.

حاج آقا! من چطوری به خدا توجه پیدا کنم؟ ـ به فرض که نمی‌توانی به خدا توجه پیدا کنی. لااقل به هر چیزی توجه پیدا کردی، فقط پیش خودت بگو: «بد است، زشت است که آدم سرِ نماز به چیزی غیر از خدا فکر کند.

«شاکرانه بندگی کردن» زیباترین نوع عبادت است

فدایت شوم، نمی‌شود در همۀ زندگی‌ات آقاداماد باشی؟! یعنی هر کسی هر کاری کرد، تو مثل او نباشی. بگویی: دارند مرا می‌پسندند، به بقیه کاری ندارند. خداوند نشسته و دائم دارد به من نگاه می‌کند. همان خدایی که: «لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ» یعنی حتی یک لحظه هم چرت نمی‌زند. خداوند مدام دارد به این بندۀ خودش نگاه می‌کند تا ببیند «آیا او بنده نازِ من می‌شود یا نه؟ آیا او سرباز مهدی من می‌شود یا نه؟»

نماز، خودش به تنهایی استاد انسان است. مثلاً هر بار بعد از خواندن نماز، وقتی که می‌خواهی سریع از سر سجاده بلند شوی و به سراغ کارهایت بروی، اگر به خودت بگویی: «بگذار تعقیبات نماز را هم بخوانم» و بعد کمی تأمل کنی و بنشینی تعقیبات نماز را بخوانی، همین باعث می‌شود یکی از بدی‌های روح تو از بین برود.

«اگر بدانیم اصلاح امور انسان به اصلاح عبادت، و در رأس آنها نماز است، که به واسطۀ خضوع و خشوع و آن هم به اِعراض از لغو محقّق می‌شود، کار تمام است!»

رسول خدا (ص) صدا زد: «خدایا، روز قیامت روز رسوایی است، می‌شود امت مرا رسوا نکنی؟ اینها پیروان من هستند، من از تو می‌خواهم گوشه‌ای از صحرای محشر به اعمالشان رسیدگی کنی که فقط من و تو گناهانشان را بفهمیم، و کسی خبردار نشود.» ببینید چقدر رسول خدا (ص) ما را دوست دارد. خداوند متعال هم صدا زد: «یا حَبیبی أنا اَرأفُ بِعبادِی مِنکَ اُحاسِبُهُم وَحدی بِحَیثُ لایطَّلِعُ عَلی أثَراتِهِم غَیری» یعنی ای حبیب من، عزیز دلم، من به بندگان خودم مهربان‌تر از تو هستم. اصلاً این محبتی که تو نسبت به امت خود داری منبعش خودم هستم. حالا که این حرف را زدی، من امت تو را به گوشه‌ای از صحرای محشر می‌برم که فقط خودم بفهمم، به تو هم خبر نمی‌دهم اینها چه کرده‌اند که آبرویشان پیش تو هم نرود.

مشکل جهان مسیحیت چیست؟ مشکل‌شان این است که خدای آنها عظمت ندارد، فقط مهربان است. تنها کاری که خدایشان بلد است انجام دهد، این است که ببخشد. خدایی که انسان از او حساب نبرد، عاشق او هم نمی‌تواند بشود.

در نماز، هم سجده داریم و هم رکوع، که بالاترین نمادهای تعظیم هستند. گویا نماز چیزی جز القاء کبریائی خدا در دل انسان نیست.

عبادت به معنای خاص کلمه یعنی از همۀ کارها دست برداری و جلوی خدا، هر طور که او گفت بایستی، به فکر او باشی، به ذکر او مشغول باشی و تمام حرکاتت در اختیار اوامر او باشد. عبادت به معنای خاص کلمه یعنی نماز.

هر موقع سر نماز رفتی، همۀ افکارت را به خدا بسپار. بگو خدایا من درباره شیرینی‌ها و تلخی‌های زندگی خودم فکر نمی‌کنم. الان دربست درِ خانه تو هستم و با تو سخن می‌گویم.

رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: «انسان مؤمن تا هنگامی که نمازهای پنجگانه‌اش را سر وقت می‌خواند، شیطان از او می‌ترسد (و نمی‌تواند او را وسوسه کند) اما زمانی که نمازش را ضایع کرد (و اول وقت نخواند) بر او جرأت پیدا می‌کند و او را در گناهان بزرگ وارد می‌کند.»

بعد از نماز مؤدبانه، نوبت نماز متفکرانه است. نوبت این است که شلاق را برداری، بر اندیشۀ خودت بکوبی، و نگذاری فکر و اندیشه‌ات سرِ نماز هرزگی کند.

من الان عبدم، من الان مأمورم بگویم «بسم الله الرحمن الرحیم»، مأمورم بگویم «الحمد لله رب العالمین»، دستور دارم بگویم «الرحمن الرحیم»، به من فرمان داده شده الان بگویم «مالک یوم الدین»، من الان چیزی نیستم جز بنده‌ای که باید بگوید: «ایاک نعبد و ایاک نستعین» و ... . اگر این‌طوری برخورد کنی و سر نماز مشکلت را فراموش کنی، ان‌شاءالله بعد از نماز می‌بینی که مشکلت حل شده است. بعد از نماز یا تو آن‌قدر بزرگ می‌شوی که دیگر از مشکلت ناله نمی‌زنی، یا مشکلت آن‌قدر کوچک می‌شود که دیگر ارزش ناله زدن ندارد. چرا؟ فقط به احترام اینکه دو دقیقه سر نماز، ادب باطنی نماز را رعایت کردی و به مشکلات و گرفتاری‌هایت، گفتی «نه».

خدایی که انسان از او حساب نبرد، عاشق او هم نمی‌تواند بشود.

نماز یعنی چَشم گفتن به خدا