بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

«بِحَوْلِ اللهِ وَ قُوَّتِهِ أَقُومُ وَ أَقْعُدُ؛ به یاری و قوت خداوند بلند می‌شوم و می‌نشینم.»

مؤدبانه سر نماز ایستادن یعنی چه؟ یعنی اولِ وقت نماز خواندن، یعنی قرائت صحیح داشتن، یعنی درست نماز خواندن، یعنی مستحبات حداقلی نماز را رعایت کردن. یعنی وقت گذاشتن برای نماز و عجله نکردن برای تمام کردن نماز.

امیرالمؤمنین (ع) دربارۀ متقین می‌فرماید: «عَظُمَ الْخَالِقُ فِی أَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِی أَعْینِهِم؛ خدا در جان‌هایشان عظمت پیدا کرد، و به همین خاطر هر چیزی غیر از خدا، در چشم‌هایشان خرد و حقیر شد.‌»

ـ اگر کسی بخواهد آدم شود باید با نفس خودش مبارزه کند و این کار در ابتدا لذت‌بخش نیست. خداوند هم عبادتی را طراحی کرده و به تو پیشنهاد داده که از آن لذت نبری! طبیعتاً تکراری بودن نماز، لذتش را از بین می‌برد. خدا خواسته است که تو در جریان سختی‌ها و تلخی‌های این امر تکراری، آدم شوی، رشد کنی و بالا بروی. اگر در ابتدای راه بخواهی از نماز خواندن لذت ببری که رشد پیدا نمی‌کنی. نماز خواندن زمانی شروع به رشد دادن انسان می‌کند، که انسان از آن لذت نبرد. نماز زمانی چرک روح آدم را می‌گیرد، که لبۀ زبر نماز روح تو را بسابد. مثلاً نشسته‌ای غرق بازی، غرق کار یا غرق استراحت شده‌ای که یک دفعه مؤذن اذان می‌گوید و تو باید بلند شوی بروی نماز بخوانی. طبیعتاً حالت گرفته می‌شود، اما عیبی ندارد، همین الان بلند شو برو نماز بخوان تا آدم شوی. کتک نماز را بخور و تلخی آن را تحمل کن تا آدم شوی.

«آیا در سیر به سوی خداوند، باید استاد داشت؛ و با فرض نبودن استاد، چاره چیست؟» مرقوم کردند: «بسمه تعالی- استاد تو، علم توست؛ به آنچه می‌دانی، عمل کن، آنچه را که نمی‌دانی، کفایت می‌شوی.»

عبادت به معنای خاص کلمه یعنی از همۀ کارها دست برداری و جلوی خدا، هر طور که او گفت بایستی، به فکر او باشی، به ذکر او مشغول باشی و تمام حرکاتت در اختیار اوامر او باشد. عبادت به معنای خاص کلمه یعنی نماز.

هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است»

راه اینکه مستقیماً از خداوند متعال انرژی بگیریم «عبادت» است.

انسان باید زندگی بانشاطی داشته باشد و همیشه سرحال و سرزنده باشد.

آن‌چیزی که هرکس در این جامعه یواش‌یواش می‌خواهد در آن بیفتد (یعنی مسیر معصیت و بی‌نمازی)، آدم غربی تا آخرش رفته و بدبختی‌اش را با تمام وجود حس کرده است و از آن خسته و دل‌زده شده است. انسان غربی حاضر است با سگ و گربه و موش زندگی کند، اما حاضر نیست با مرد یا زن دیگری زیر یک سقف زندگی کند. چون تقریباً همه به هم خیانت می‌کنند. هیچ کس به هیچ کس نمی‌تواند محبت کند. این بلائی است که یهودی‌های صهیونیست بر سر مسیحی‌های بدبخت آورده‌اند

اگر حال نماز خواندن نداشتی، بلند شو بایست، محکم نمازت را بخوان. اگر دیدی داری وضو را تند تند می‌گیری، به خودت بگو: «صبر کن! آرام وضو بگیر. قبول نیست، اصلاً از اول، دوباره وضو بگیر!» با هوای نفس خودت لج کن. به این می‌گویند «جهاد با نفس»

رسول خدا (ص) صدا زد: «خدایا، روز قیامت روز رسوایی است، می‌شود امت مرا رسوا نکنی؟ اینها پیروان من هستند، من از تو می‌خواهم گوشه‌ای از صحرای محشر به اعمالشان رسیدگی کنی که فقط من و تو گناهانشان را بفهمیم، و کسی خبردار نشود.» ببینید چقدر رسول خدا (ص) ما را دوست دارد. خداوند متعال هم صدا زد: «یا حَبیبی أنا اَرأفُ بِعبادِی مِنکَ اُحاسِبُهُم وَحدی بِحَیثُ لایطَّلِعُ عَلی أثَراتِهِم غَیری» یعنی ای حبیب من، عزیز دلم، من به بندگان خودم مهربان‌تر از تو هستم. اصلاً این محبتی که تو نسبت به امت خود داری منبعش خودم هستم. حالا که این حرف را زدی، من امت تو را به گوشه‌ای از صحرای محشر می‌برم که فقط خودم بفهمم، به تو هم خبر نمی‌دهم اینها چه کرده‌اند که آبرویشان پیش تو هم نرود.

نماز قبل از هر چیز، چَشم گفتن به خدا و اطاعت فرمان اوست و این خیلی زیباست. سعی کن با این دید به نماز نگاه کنی؛ صورت به خاک بگذار و بگو: خواستی صورت به خاکم بنگری؟ بهر مویت در هلاکم بنگری؟ هان! ببین افتاده‌ام از پا برت سوده‌ام سر تا قدم را بر درت

در پایان دو توصیۀ دوستانه برایتان دارم؛ دوستان من! اگر می‌خواهید در نماز خواندن خودتان، یک پله جلوتر هم بروید و می‌خواهید نمازهایتان بهتر شود، گاهی نماز شب بخوانید. چون نافله و نماز شب خیلی به نماز روز کمک می‌کند و نواقص آن را جبران می‌کند. نماز شب قدرت بالایی به انسان می‌دهد و گناهان ما را پاک می‌کند. اینکه انسان برای نماز شب بلند شود، و تنهایی درِ خانۀ پروردگارش برود، خیلی قشنگ و لذت‌بخش است. توصیۀ دوم هم اینکه؛ برویم درِ خانه خدا از نمازهایی که خوانده‌ایم استغفار کنیم، بگذار مردم از گناهانشان استغفار کنند، اما تو بگو خدایا من غلط کردم به خاطر نمازهای دست و پا شکسته‌ای که خوانده‌ام. به خاطر نمازهایت «الهی العفو» بگو، تا خدا برگردد و نمازهایت را درست کند.

نماز اول وقت چطوری می‌تواند مرا درست کند؟ ـ هر موقع اذان گفتند، مشغول هر کاری که بودی، کارت را تعطیل کن و برو نمازت را بخوان. چون موقع اذان هر کسی در یک وضعیت یا حالت خاصی قرار دارد که خدا آن شرایط را قبل از اذان برای او طراحی کرده است. وقتی در آن شرایط قرار گرفت، ملائکه را صدا می‌زند که «اذان بگویید. این بنده، اگر الان برای نماز بلند شود، آدم می‌شود.»

حالا مستقل بودن را کجا تجربه کنیم؟ مثلاً آن‌جایی که یک‌دفعه‌ای همۀ مهمان‌ها در خانه نشسته‌اند و موقع نماز می‌شود. بگو «من کار دارم. می‌خواهم نماز بخوانم.» به این کاری نداشته باش که «آخر بد است. آخر اینجا ناجور است. ضایع است...» حتی نمی‌خواهد دیگران را هم دعوت کنی. نگو چرا من نماز بخوانم او نخواند؟ شاید خدا از او نمی‌خواهد. شاید او بندۀ ضعیف خداست. تو چکار داری؟ سر نماز دعایش هم بکن! برگرد به او لبخند هم بزن. به مهمان‌هایت بگو: ـ شما این میوه را میل بفرمایید. این هم مجله و روزنامه. من دو دقیقه کار دارم باید بروم برگردم. ـ کجا داری می‌روی؟ ـ می‌روم نمازم را اول وقت بخوانم. من «بنده» هستم. من عبد هستم. اربابم فرمان داده باید بروم. دو دقیقه اینجا باش من نمازم را بخوانم و برگردم. دیگر به بقیه‌اش کاری نداشته باش، کار تو اثرش را روی او خواهد گذاشت. می‌گوید عجب آدم مستقلی! چقدر قرص و محکم است! اثر لازم را روی او می‌گذارد.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «إِنَّ الْعَاقِلَ یتَّعِظُ بِالْآدَابِ، وَ الْبَهَائِمَ لَا تَتَّعِظُ إِلَّا بِالضَّرْب؛ عاقل با اندرز و آداب پند می‌گیرد، ولی چهارپایان ادب نمی‌شوند مگر با چوب» آدم‌ها با چه ادب می‌شوند؟ با نماز.

عبادت حتی بر جسم ما هم تأثیر خوب دارد. با عبادت سلول‌های بدن ما هم با ما مهربان‌تر می‌شوند. چون این سلول‌ها، همه عاشق خدا و تسبیح‌گوی او هستند.

ـ مکروه است سر نماز بدنتان را بخارانید، و کلاً حرکت اضافی سر نماز مکروه است. موقع نماز خواندن، از هر کاری که نشانۀ ذره‌ای بی‌ادبی نسبت به پروردگار عالم است، باید اجتناب کنیم. از شیخ رجبعلی خیاط نقل شده که: «دیدم که شیطان بر جایی که انسان در نماز می‌خاراند، بوسه می‌زند.»

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «اگر نمازگزار بفهمد هنگام سجده چه رحمتی از جانب خداوند او را در برگرفته، دیگر سر از سجده برنمی‌دارد.» نقل شده است که گاهی یک سجدۀ امام کاظم (ع) تا به صبح طول می‌کشید. خدا می‌داند که اگر اهل تقوا فرصت داشته باشند، درِ خانه خدا چه می‌کنند.