بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

اما هر کسی که انسان مؤمن و معتقدی است بداند که امام باقر (ع) فرمود: «مَنْ کسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکسَل؛ هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است» چنین کسی از بندگی خودش هم لذتی نمی‌برد.

مایۀ درونی را باید درست کرد. مایۀ درونی انسان که درست باشد، اگر استاد لازم بود، خدا سر راه آدم قرار می‌دهد.

خدا سر بعضی‌ها را این‌قدر شلوغ می‌کند که وقت نکنند با خدا مناجات کنند

امام صادق (ع) می‌فرماید: «ما یمنَعُ اَحَدَکم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یتَوَضَّاَ ثُمَّ یدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یرکعَ رَکعَتَینِ فَیدعُوَ الله فیهِما اَما سَمِعتَ الله یقُولُ: وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ؛ چه چیز مانع می‌شود که هر گاه بر یکی از شما غم و اندوه دنیایی رسید، وضو بگیرد و به سجده‌گاه خود برود و دو رکعت نماز بگزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: "از صبر و نماز کمک بگیرید"؟»

امام صادق (ع) می‌فرماید: «ما یمنَعُ اَحَدَکم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یتَوَضَّاَ ثُمَّ یدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یرکعَ رَکعَتَینِ فَیدعُوَ الله فیهِما اَما سَمِعتَ الله یقُولُ: وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ؛ چه چیز مانع می‌شود که هر گاه بر یکی از شما غم و اندوه دنیایی رسید، وضو بگیرد و به سجده‌گاه خود برود و دو رکعت نماز بگزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: "از صبر و نماز کمک بگیرید"؟»

بالاخره انسان مؤمن با مشکلات درگیر می‌شود، اما اگر احساس کردی این مشکلات خیلی زیاد و طاقت‌فرسا شده است یا این مشکلات نباید این‌قدر تو را اذیت کند، احتمالاً از نمازت کم گذاشته‌ای. نمازت را درست کن؛ ان‌شاءالله مشکلات تو برطرف می‌شود.

هر موقع در زندگی‌ات نقصی دیدی، نقص مادی و معنوی، نقص روحی و جسمی، به عنوان اولین اقدام، نمازت را بررسی کن؛ شاید در نماز کم می‌گذاری

از اینکه خداوند نماز را عمود خیمۀ دین قرار داده است، معلوم می‌شود در این نماز اسرار زیادی وجود دارد. اگر ما نمازمان را درست کنیم، به چیز دیگری احتیاج نداریم، چرا که خود نماز بقیه کارها را درست می‌کند.

امام محمد باقر (ع) به یکی از دوستانش فرمود: «تو از دوستان خاص ما نیستی اگر مردم شهر تو جمع شوند و بگویند که تو آدم بدی هستی و تو ناراحت شوی، یا اینکه بگویند تو آدم خوبی هستی و تو خوشحال شوی.»

«اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند.»

آقای بهجت (ره) مکرر در نصایح‌شان این عبارت را از مرحوم قاضی (ره) نقل می‌فرمودند: «اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند.»

محبت کجاست؟ محبّت فقط در دلی پیدا می‌شود که علیه خودش قیام کرده باشد. در دلی می‌توانی عشق را پیدا کنی که علیه هوس خودش قیام کرده باشد. در دلی می‌توانی وفا و صفا پیدا کنی که علیه خودش اقدام کرده باشد؛ و حداقل اقدام علیه خود، نماز اول وقت و مؤدبانه است بی‌آنکه از نماز کم بگذاری.

خداوند متعال در سوره معارج، انسان را این‌طور توصیف می‌کند که: «إِنَّ الْانسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً»؛ انسان آن‌قدر ولع دارد که گویا می‌خواهد همۀ عالم را ببلعد، به همه‌چیز گیر می‌دهد، حریص به عالم است. «إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا»؛ وقتی یک بدی و زیانی به او می‌رسد، جزع و فزع می‌کند و ناله می‌زند. «وَ إِذَا مَسَّهُ الخَیرُ مَنُوعًا»؛ وقتی یک خیری به او می‌رسد، بخیل می‌شود و از دیگران منع می‌کند. خدا در این آیات، بدی‌های انسان را بیان می‌کند و می‌فرماید آدم‌ها این‌قدر بد هستند. حالا این اخلاق‌های بد که در آدم‌ها هست، را چکار کنیم؟ چطور درست کنیم؟ در ادامه می‌فرماید: «إِلَّا الْمُصَلِّینَ»؛ فقط نمازخوان‌ها این‌گونه نیستند. چرا؟ چون نمازخوان‌ها همیشه سر نماز با خودشان درگیر می‌شوند و این بدی‌ها در وجودشان از بین می‌رود. نماز تا این حد تأثیر می‌گذارد.

حرم خدا نماز است و هر وقت که می‌خواهی وارد حرم خدا شوی، یک کفشدار آنجا ایستاده است که صدا می‌زند «فَاخْلَعْ نَعْلَیک إِنَّک بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوی؛ کفشهای خود را در بیاور، که تو در سرزمین مقدس طوی هستی» به تعبیری معنایش این است که «کفشهایت را دربیاور، بده به من، برو با خدا صحبت کن!» حالا منظور از کفش چیست؟ فکر و خیال مشکلات و گرفتاری‌های دنیا و تعلقات دنیوی. مشکلات دنیا را عین کفش از خودت جدا کن، بده به کفشدار، و تکبیر نمازت را بگو. نمازت را با خیال راحت بخوان. نترس! او کفشت را نگه می‌دارد. اتفاقاً این کفش‌هایت (تعلقات، مشکلات و گرفتاری‌هایت) آن‌قدر بی‌ارزش است که کسی آنها را نخواهد بُرد. خیالت راحت باشد، بعد از نماز بیا کفش‌هایت را بگیر و برو!

می‌دانید چه چیزی خلاقیت، قدرت تفکر و حافظۀ آدم را ضعیف می‌کند؟ هوسرانی. پس اگر خواستی حافظه‌ات قوی شود، نماز اول وقت و تر و تمیز بخوان! یعنی نماز خوب خواندن، عامل تقویت تفکر و خلاقیت و تمرکز انسان می‌شود. هر کس درسش ضعیف است یا ذهن و فکرش درست کار نمی‌کند، باید چه کاری انجام دهد؟ معلوم است باید نماز تر و تمیز بخواند. ابوعلی سینا هر موقع یک مسألۀ علمی را نمی‌توانست حل کند، دو رکعت نماز می‌خواند بعد می‌رفت و مسأله را حل می‌کرد.

مرحوم قاضی (ره) نقل می‌فرمودند: «اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند.»

امیرالمؤمنین (ع) دربارۀ متقین می‌فرماید: «عَظُمَ الْخَالِقُ فِی أَنْفُسِهِمْ فَصَغُرَ مَا دُونَهُ فِی أَعْینِهِم؛ خدا در جان‌هایشان عظمت پیدا کرد، و به همین خاطر هر چیزی غیر از خدا، در چشم‌هایشان خرد و حقیر شد.‌»

آدم چقدر راحت می‌تواند شانه خالی کند! یک حرف حق بزند و از آن، چهارتا حرف باطل نتیجه بگیرد!

عبادت، وصل شدن روح به منبع قدرت و حیات است و تنظیم‌کنندۀ شریان‌های روحی و عصبی انسان است. عبادت حتی بر جسم ما هم تأثیر خوب دارد. با عبادت سلول‌های بدن ما هم با ما مهربان‌تر می‌شوند. چون این سلول‌ها، همه عاشق خدا و تسبیح‌گوی او هستند. عبادت شارژ روح برای قدرت و نشاط بهتر پیدا کردن است. طبیعتاً با عبادت، زندگی و بندگی شیرین‌تر خواهد شد و انسان پس از یک عبادت خوب مانند کودکی که به قدر کافی از آغوش مادر آرامش گرفته است و حالا بهتر آمادۀ تجربه کردن حیات است، سرزنده‌تر زندگی خواهد کرد.

امام زین‌العابدین (ع) لزوم رعایت ادب در نماز را این‌گونه بیان می‌فرماید: «حقّ نماز این است که بدانی، نماز وارد شدن بر خداوند متعال است و تو در نماز، در پیشگاه خداوند ایستاده‌ای، پس وقتی این را دانستی، باید همچون بنده‌ای ذلیل و حقیر، راغب و راهب، امیدوار و بیمناک، بینوا و باتضرع باشی، و به احترام کسی که در مقابلش ایستاده‌ای با آرامش و وقار بایستی.»