بریده‌هایی از کتاب مقدمات روان‌شناسی فروم؛ زندگی در میان داشتن و بودن

من آنچه مالک آنم، هستم».

در زبان آلمانی، واژهٔ «عشق» با واژه‌های «ستایش»، «لذت» و «آزادی»، ریشهٔ مشترک دارد. آنجا که لذت، آزادی و ستایش نیست، عشقی وجود ندارد.

خوب زیستن هنری است که می‌باید آموخته شود و آموختن این هنر، تلاش، فداکاری، درک و بردباری می‌طلبد

واقعیت آن است که اکنون بیشتر مردم کارمند هستند و در هر درجه و سطحی، کارهایی را انجام می‌دهند که به آنان گفته، یا به موجب قواعد از آنان خواسته می‌شود. آنان تا حد امکان کم‌تر تن به احساسات می‌دهند، زیرا احساسات کارکرد یک‌نواخت ماشین را مختل می‌کند. در جوامع صنعتی، از آن جهت که عملکرد یک‌نواخت ماشین ضروری است و هر گونه ناهمواری و اصطکاک در آن، هزینه در بردارد، افراد باید به خود بیاموزند که تا جایی که ممکن است، هیجانات کم‌تری داشته باشند، زیرا هیجان هزینه دارد.

این اندیشه که خوب زیستن کاری آسان است، نسبتاً جدید است. البته همواره افرادی بوده‌اند که احساس می‌کردند اگر به لذت، قدرت و ثروت دست یابند، شادمان خواهند بود و آنچه نیاز دارند یاد بگیرند، راه خوب زیستن نیست، بلکه شیوهٔ کسب موفقیت است، به‌گونه‌ای که برای دستیابی به هدف خوب زیستن بسنده باشد. اما برخلاف این افراد و گروه‌ها، که اصل لذت‌جویی افراطی را از هر نظر به‌کار می‌بستند، در تمامی فرهنگ‌ها، برخی اساتید زندگی و اندیشه بودند که اظهار می‌کردند خوب زیستن هنری است که می‌باید آموخته شود و آموختن این هنر، تلاش، فداکاری، درک و بردباری می‌طلبد و اینکه، خوب زیستن برترین هنر است.

شخص زمانی شادمان است که به آنچه انجام می‌دهد، علاقه‌مند باشد، تنها در این صورت می‌تواند قدرت خود را ابراز کند، تنها در این صورت منزوی نیست و تنها در این صورت، احساس می‌کند با دنیا پیوند دارد و ناتوان نیست. او می‌تواند اشیاء، شغل خویش و مردمان را دوست بدارد. با این وصف، او چیزی جز قطعه‌ای کوچک از یک ماشین نیست اگر، کاری جز متابعت از فرمان‌ها انجام ندهد. مهم نیست که برای این کار به او دستمزد خوبی پرداخته می‌شود یا نه. اگر او فاقد قدرت راستین باشد، اگر علاقه‌ای نشان ندهد چون کار جالبی برای انجام دادن وجود ندارد، آن‌گاه او ملول می‌شود. فردی که از ملالت در عذاب است، به‌ندرت می‌تواند آن را تحمل کند. او از طریق مصرف، سعی در جبران آن دارد. او با ماشین خود به این‌سو و آن‌سو می‌رود، الکل مصرف می‌کند و دست به هر کاری می‌زند تا دو سه ساعتی را که مجبور نیست به کار طاقت‌فرسا بپردازد، «صرف» کند.

شما فکری دربارهٔ یک احساس دارید و بیشتر ما کاملاً قادر به تفکیک یا تمیز یک احساس ناب، که حقیقی و متناظر با آن چیزی است که در کل نظام فیزیولوژیک بدنمان رخ می‌دهد و اندیشهٔ یک احساس، که تقریباً شبیه احساس واقعی است، اما به‌واقع احساس نیست، نمی‌باشیم.

فرد حریص، موذی و حیله‌گر است، فرد خردمند، زیرک است.

هدف منش‌بازاری، یعنی عملکرد مناسب تحت شرایط معین، فرد را وادار می‌کند که به جهان به شیوه‌ای عمدتاً اندیشمندانه پاسخ دهد. خرد در معنای درک و فهم، ویژگی انحصاری انسان ناطق است،

این واقعیت که امروزه عزت نفس بیشتر افراد بسیار متزلزل است، از همین امر ریشه می‌گیرد. آنان خود را نه به سبب باورهای راسخ خود (این من هستم، این قابلیت عشق‌ورزی من و این توانایی تفکر و احساسات من است)، بلکه به سبب کسب تأیید دیگران، اینکه می‌توانند خود را بفروشند و اینکه دیگران می‌گویند «او فردی فوق‌العاده است»، ارزش‌مند می‌بینند. طبیعتاً، آن‌گاه که احساس عزت‌نفس به دیگران بستگی دارد، بسیار بی‌ثبات و غیرقابل اتکاست.