بریده‌هایی از کتاب صلح کردند که جنگ بماند (جلد دوم)

«جنبش حاضر در مصر به مفهوم واقعی کلمه ملی‌گرایانه است و مورد استقبال همه طبقات و فرقه‌ها قرار گرفته است ...». [۹] قبطی‌ها نیز در کنار مسلمانان تظاهرات می‌کردند. دانشجویان علوم دینی در کنار دانشجویان مدارس غیردینی و زنان متعلق به طبقات بالا در کنار مردان تظاهرات می‌کردند. [۱۰] آنچه که واقعا باعث نگرانی مقامات بریتانیایی می‌شد مشارکت کشاورزان مناطق روستایی در این خیزش بود - توده‌هایی خونسرد که مقامات بریتانیایی روی بی‌تحرکی آنها حساب کرده بودند.

مردم و استان‌ها «از حاکمیتی به حاکمیت دیگر دست به دست می‌شدند گویی اموال منقول یا گروکشی‌هایی در یک بازی بودند.» مساله این نبود که همه توافق‌ها «به نفع یا در جهت صلاح مردم مرتبط با آن انجام شود» بلکه برعکس، چنین توافق‌هایی به این منظور صورت می‌گرفت که «تعدیل یا مصالحه در ادعاهای کشورهای رقیب به وجود آید» که به دنبال «نفوذ یا برتری خارجی» بودند.

ریچموند «مخالف آشکار سیاست‌های صهیونیستی» دولت بریتانیا بود. [۶] او به ضدیت با این سیاست می‌پرداخت و چند سال بعد - در سال ۱۹۲۴ - به کمیسر عالی بریتانیا در فلسطین نوشت که کمیسر عالی و مقامات او، اداره خاورمیانه وزارت مستعمرات در لندن و کمیسیون صهیونیست در فلسطین در تعقیب تفکرات صهیونیسم «تحت تاثیر افکار و الهاماتی قرار دارند که من فقط می‌توانم آن را شیطانی بنامم.» [

اعلامیه بالفور در نظر اعراب که بخش عمده جمعیت را تشکیل می‌دادند منفور بود، در حالی‌که وظیفه تشکیلات استعماری بریتانیا، آرام و راضی نگاه داشتن جمعیت بود.

فرضیات سیاسی کشورهای اروپایی در سایر نقاط جهان چنان مسلم انگاشته شده است که دیگر هیچ‌کس در مورد آنها تردیدی به خود راه نمی‌دهد. ولی حداقل یکی از این مفروضات - عقیده نوین به دولت مدنی غیردینی - تفکری بیگانه در منطقه‌ای تلقی می‌شود که ساکنان آن بیش از هزار سال است که اعتقاد راسخی به شرع مقدس داشته‌اند که بر سراسر زندگی آنها از جمله حکومت و سیاست حاکم بوده است.

اشغال سوریه و لبنان به دست فرانسه به موجب قانون قیمومت ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۲ جامعه ملل رسما معتبر شناخته شد.

بلشویک‌ها نشان دادند هر آن‌کس را که به نظر آنها سودمند باشد، فورا ابزار دست قرار می‌دهند - و هنگامی که تاریخ مصرف او به انتها رسید، به سرعت دور می‌اندازند.

در کشورهای ترکیه، ایران و افغانستان - سه کشور جملگی مهم که بریتانیا به مدت بیش از نیم قرن و در جریان بازی بزرگ بر سر آنها با روسیه مناقشه داشت - حاکمان جدید به قدرت رسیده بودند که هریک به‌عنوان نخستین اقدام خود در سیاست خارجی، به امضای معاهده‌ای با مسکو مبادرت کرده بودند.

آنکارا دور از دریا و خارج از برد توپ‌های نیروی دریایی بریتانیا بود و مصطفی کمال، ژنرال ناسیونالیست ۳۸ ساله، مقر خود را به آنجا منتقل کرده بود.

توافق صلح با امپراتوری عثمانی در مجموع دو سال به طول انجامید. لویدجرج در ابتدا پیش‌بینی کرده بود که این موافقت‌نامه ظرف یک هفته منعقد خواهد شد.

مقدمات رسمی کنفرانس صلح در ژانویه ۱۹۱۹ در پاریس آغاز شد و هر از گاهی، به مناطق دیگر منتقل می‌شد. مسائل مورد توجه در این کنفرانس را مفاد و شرایط تحمیل شده بر امپراتوری‌های آلمان، اتریش - مجارستان، عثمانی و متحد آنها یعنی بلغارستان تشکیل می‌داد.

میمونی الکساندر، پادشاه جوان یونان، را هنگام قدم زدن در محوطه کاخ، گاز گرفت. سپس وی دچار تب شدیدی شد و سرانجام در ۲۵ اکتبر درگذشت. وینستون چرچیل بعدها در عبارت معروف نوشت: «شاید اغراق نباشد اگر بگوییم یک چهارم میلیون نفر در اثر گاز گرفتگی این میمون جان دادند.» [۱۸] زیرا اعتقاد او بر این بود که اگر الکساندر و ونیزلوس همچنان بر یونان حکومت می‌کردند، مانع نتیجه غمبار جنگی می‌شدند که یونان در سال‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۲۲ علیه ترکیه به‌راه انداخت.

این مسائل که آیا تمدن در برابر حملات و مناقشات دسته‌های جنگاور رقیب جان به در می‌برد، آیا کلیسا یا دولت، پاپ یا امپراتور حکومت می‌کرد، آیا کاتولیک‌ها یا پروتستان‌ها در جهان مسیحیت غالب می‌شوند، آیا امپراتوری موروثی، دولت ملی یا حکومت محلی موجب حفظ وفاداری اتباع می‌شدند، همه مواردی بودند که از میان دوران‌های تلاش و جستجو همراه با رنج و درد حل‌وفصل شدند و اغلب در خلال این دوران، بازنده‌ها - به‌عنوان مثال آلبیجنس‌ها - نابود شدند. سرانجام در اواخر قرن ۱۹ و حدود ۱۵۰۰ سال بعد از آنکه نقشه روم قدیم رو به محو شدن گذاشت، نقشه پذیرفته‌شده اروپای غربی با تشکیل کشورهای آلمان و ایتالیا ظاهر شد.

۱۵۰۰ سال طول کشید تا اروپا بحران هویت اجتماعی و سیاسی دوره پس از روم را حل‌وفصل کند: تقریبا ۱۰۰۰ سال برای رسیدن به قالب سیاسی دولت- ملت و حدود ۵۰۰ سال دیگر برای تعیین این نکته که کدام ملت‌ها شایستگی تبدیل شدن به کشور را دارند.

شرکت‌های نفتی تنها مایل بودند که به اکتشاف، توسعه و تولید در مناطقی بپردازند که به اعتقاد آنها تحت حکومت رژیم‌های باثبات و عقلانی قرار داشتند

اعراب بی‌آنکه برای فروش زمین‌های خود از جانب یهودیان تحت فشار باشند، زمین‌های زیادی را به یهودیان عرضه می‌کردند

اعراب زمیندار مشتاق شدند زمین‌های حاصل‌خیز خود را نیز با سودهای بسیار کلان به یهودیان مهاجر بفروشند. در واقع قیمت‌های پیشنهادی خریداران یهودی آنقدر بالا بود که خانواده‌ای عرب در بیروت بخش‌هایی از زمین‌های خود در دره یزراعیل را در سال ۱۹۲۱ به قیمت‌هایی از چهل تا هشتاد برابر قیمت واقعی به مهاجران یهود فروختند.

سفیر بریتانیا در تهران تحت نظارت لرد کرزن معاهده‌ای را با نخست‌وزیر ایران و دو نفر از همکاران او به امضا رساند - آنها در ازای امضای این معاهده رشوه ۱۳۰ هزار پوندی طلب کردند که به آنها پرداخت شد.

هنگامی که انقلاب بلشویکی موجب خروج روسیه از مواضع تحت کنترلش شد، کرزن پیشنهاد کرد که از این وضعیت بهره‌برداری کنند و شبکه‌ای از کشورهای مسلمان مورد حمایت بریتانیا را جای آن قرار دهند. این شبکه در قرن ۱۹ شامل خطی بود که از میان خاورمیانه و از امپراتوری عثمانی و امپراتوری ایران عبور می‌کرد و به خانات و امیرنشین‌های آسیای میانه و افغانستان می‌رسید

سازوکارهای مختلف زمان جنگ که میان بریتانیا و فرانسه مورد بحث قرار گرفته بود تا ثروت نفتی خاورمیانه را میان خود تقسیم کنند، همچنان مخفی باقی مانده بود - دولت آمریکا با این اطمینان‌دهی دروغین کنار گذاشته شده بود که هنوز بر سر چیزی که منافع آمریکا در آن لحاظ نشده باشد تصمیم‌گیری نشده است - و او می‌خواست این مسائل را مورد بررسی قرار دهد. بریتانیا و فرانسه سرانجام در ۲۷ آوریل در کنفرانس سن رمو به توافق محرمانه نفتی بر سر تقسیم انحصاری همه نفت آینده در خاورمیانه بین خود دست یافتند.