بریده‌هایی از کتاب گمشده شهرزاد

اگر قصه‌هایمان را با هم قسمت نکنیم و آنها را چون ادویه و عاج و ابریشم، آزادانه از مرزهایمان عبور ندهیم، تا ابد همه باهم بیگانه خواهیم ماند.

در این دنیا هیچ‌کس نمی‌داند چه بر سر آدم‌ها خواهد آمد.

«مرجان، حرفت را هفت‌بار توی دهان بگردان. هفت‌بار.» همیشه می‌گفت اگر کلمه‌ها را مثل زنبور از دهانت رها کنی، برمی‌گردند و خودت را نیش می‌زنند.

خاله‌خاور همیشه می‌گفت که آرزو، نیرویی نهفته در دل خود دارد. می‌گفت وقتی کسی آرزویی می‌کند، تمام هوش و حواسش را روی آن آرزو متمرکز می‌کند. و هنگامی‌که تمام توجه خود را روی چیزی متمرکز کرد، به رخ دادن آن چیز، کمک می‌کند. از این‌رو باید به هنگام آرزو کردن بسیار دقت کرد.

اگر کلمه‌ها را مثل زنبور از دهانت رها کنی، برمی‌گردند و خودت را نیش می‌زنند.

«اِلی، من ابریشم و جواهر نمی‌خواهم. من هیچ‌وقت نه از جواهر استفاده می‌کنم و نه از ابریشم. برای من این خانه... تو... و غذایی که همه ما را سیر کند، کافی است. من بیشتر از این نمی‌خواهم.»

گاه آدمی، پس از آنکه به آرزویش می‌رسد، می‌بیند چنان‌که باید و شاید به‌عاقبت کار نیندیشیده است.

شهرزاد ادامه داد: «به‌هرحال قصه‌گو حق ندارد آن بخش‌هایی از قصه را که با آن موافق نیست حذف کند و بقیه آن را شسته‌رفته و پاکیزه کند. در آن‌صورت جوهر قصه را از بین برده است. قدرت نهفته در آن را ربوده است

وقتی کسی، مثل شهرزاد، قصه‌های قدیمی را تعریف می‌کند، کم‌کم حافظ دانش گذشتگان می‌شود. چنین آدمی خِرَد گیتی را جمع‌آوری می‌کند و آن را به‌خاطر می‌سپارد. او گرد و غبار قصه‌ها را پاک می‌کند، چین‌وچروکشان را می‌گیرد، ای‌بسا یکی دو وصله هم به آنها می‌زند و بعد آنها را به شنوندگان قصه‌هایش هدیه می‌کند.

قصه‌هایی هستند که با صدای بلند تعریف نمی‌شوند. آدمی‌زاد این قصه‌ها را می‌سازد و آنها را آهسته برای خودش تعریف می‌کند. قصه‌های خصوصی. او آن‌قدر آنها را بازگو می‌کند که پس از مدتی دیگر نیازی به وجودشان احساس نمی‌کند.

قصه‌گوها، توی قصه‌هایشان حرف‌هایی می‌زنند که اگر خارج از قصه‌ها بود، به دردسر می‌افتادند.

انسان از قلب هم ممکن است فلج شود.

عیب انتظار این است که ذهن آدمی به کاری مشغول نمی‌شود و وقتی ذهن به کاری مشغول نشد، فکرهای نگران‌کننده به آن راه می‌یابند.

قصه مرا به دنیای خود برد، درهای خود را به روی من گشود و شگفتی‌هایی از دنیای دلربای خود به من نشان داد که پیش از آن، با وجود آن‌همه تکرار، هرگز ندیده بودم.

در سکوت هم نیروی فراوانی نهفته بود.

خاله‌خاور همیشه می‌گفت که آرزو، نیرویی نهفته در دل خود دارد. می‌گفت وقتی کسی آرزویی می‌کند، تمام هوش و حواسش را روی آن آرزو متمرکز می‌کند. و هنگامی‌که تمام توجه خود را روی چیزی متمرکز کرد، به رخ دادن آن چیز، کمک می‌کند.

قصه‌ها سرشار از معنی هستند. ای‌بسا به‌خاطر آنچه شما فکر می‌کنید در قصه‌ای نهفته است، شیفته آن قصه می‌شوید اما از آنچه قصه با شنوندگان شما می‌کند، هرگز نمی‌توانید مطمئن باشید.

مردم برای انتخاب هندوانهٔ رسیده، شیوه‌های مختلفی به کار می‌گیرند. گروهی به هندوانه ضربه می‌زنند تا صدای پوکی از درون آن بشنوند. گروهی آن را بو می‌کنند و فکر می‌کنند با این روش می‌توانند هندوانه‌های رسیده را تشخیص بدهند. گروهی هم به آن نگاه می‌کنند و معتقدند اگر زیر راه‌راه‌های پوست، ته‌رنگی از زردی به چشم بخورد، میوهٔ رسیده است. (گرچه این شیوه فقط در مورد طالبی و خربزه به‌کار می‌رود.) اما خاله‌خاور به من یاد داده است تا به سر هندوانه یعنی به محل کنده شدن آن از بوته‌اش نگاه کنم. اگر سر هندوانه سفت و فرو رفته باشد، هندوانه رسیده و شیرین است.

خاله‌خاور همیشه می‌گفت که آرزو، نیرویی نهفته در دل خود دارد. می‌گفت وقتی کسی آرزویی می‌کند، تمام هوش و حواسش را روی آن آرزو متمرکز می‌کند. و هنگامی‌که تمام توجه خود را روی چیزی متمرکز کرد، به رخ دادن آن چیز، کمک می‌کند. از این‌رو باید به هنگام آرزو کردن بسیار دقت کرد.

گاه آدمی، پس از آنکه به آرزویش می‌رسد، می‌بیند چنان‌که باید و شاید به‌عاقبت کار نیندیشیده است. از این نمونه در قصه‌های قدیمی، هنگامی‌که دیوی آرزوی انسانی را برآورده می‌کند، بسیار است. در این قصه‌ها کسانی‌که آرزوهایشان برآورده شده است ناگهان متوجه می‌شوند آنچه را که به آن رسیده‌اند ابداً نمی‌خواهند.