بریده‌هایی از کتاب مقدمات روان‌شناسی فروید

نهاد قادر به تفکر نیست. تنها چیزی را می‌خواهد و به خواسته‌هایش عمل می‌کند.

فروید به این نکته اشاره می‌کند که رشد و توسعه‌ی تمدن به واسطه‌ی ممنوع کردن شیءگزینی ابتدایی امکان‌پذیر می‌شود.

است. در پس هر ترس روان‌نژندی یک تمایل ابتدایی نهاد نسبت به شیئی که فرد از آن می‌ترسد نهفته است

یبوست یک واکنش دفاعی رایج در برابر عمل دفع محسوب می‌شود. از سوی دیگر اگر مادر برای کار کردن مزاج فرزندش، دست به خواهش و تمنا بزند و هنگامی که شکم کودک کار کرد، شدیداً او را مورد تمجید و ستایش قرار دهد، کودک می‌آموزد که آنچه دفع کرده از ارزش بالایی برخوردار است. در مراحل بعدی زندگی، فرد ممکن است برانگیخته شود تا با تولید یا خلق آثار، دیگران و خود را خشنود سازد، همان گونه که در کودکی با تولید مدفوع مادر خود را خشنود می‌کرد. دست و دلبازی، دادن هدایا به دیگران و پرداختن به امور خیریه و انسان‌دوستانه احتمالاً نتیجه‌ی این تجربه‌ی اولیه است.

پاداش‌ها و تنبیه‌های روان‌شناختی مورد استفاده توسط فرامن، به ترتیب شامل احساس غرور و احساس گناه و کهتری می‌شود. هنگامی که « من » رفتاری نیکو یا افکاری پسندیده داشته باشد، غرق در غرور و تفاخر می‌شود و برعکس، هنگامی که تسلیم وسوسه شده باشد، از خودش شرمسار است. غرور، با محبت نسبت به خود و گناه و کهتری با نفرت از خود، هم‌معنی هستند. این احساسات نمایندگان درونی محبت و طرد شدن از طرف والدین محسوب می‌شوند.

یک جا به جایی ناچیز در نسبت قدرت، از نیروگذاری روانی به نیروگذاری بازداشتی، به معنی تفاوت بین انجام دادن و انجام ندادن عملی می‌باشد. یک افزایش اندک در نیروگذاری روانی یا یک کاهش ناچیز در نیروگذاری بازداشتی، زمانی که انگشت فرد بر روی ماشه‌ی یک اسلحه قرار گرفته، ممکن است باعث شود تا اسلحه شلیک شود، انسانی به قتل برسد و قاتلی محاکمه گشته، محکوم شده و به دار آویخته شود. توازن ظریف قدرت که غالباً بین نیروهای سوق‌دهنده و بازدارنده‌ی شخصیت وجود دارد، پیش‌بینی این‌که فرد در هر موقعیتی دقیقاً چه رفتاری خواهد کرد را بسیار دشوار می‌سازد

فرامن یک فرد بلندنظر نیز می‌تواند با تهاجم نسبت به افرادی که غیراخلاقی محسوب می‌شوند، ارضای نهاد را کسب کند. بی‌رحمی و خشونت، تحت لوای اظهار تنفر نسبت به مسائل غیراخلاقی، در تاریخ بی‌سابقه نبوده و در سطوح گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. برای مثال، تاریخ شاهد وحشی‌گری‌ها و بی‌رحمی دادگاه‌های تفتیش عقاید، زنده سوزاندن ساحران و جادوگران و قتل‌های دسته‌جمعی که نازی‌ها مرتکب شدند، بوده است. محرک این حملات آزادگرانه، آشکارا نیات به ظاهر والای اخلاقی بوده است، ولی در حقیقت این نیات نشان‌دهنده‌ی تظاهرات بدوی نهاد هستند. در این گونه موارد گفته می‌شود که فرامن توسط نهاد به فساد کشیده شده است

چنین به نظر می‌رسد که فرامن، به عنوان دشمن غرائز لذت‌بخش و غیراخلاقی، قاعدتاً باید همواره به مخالفت با نهاد برخیزد. ولی این حالت همیشه صادق نیست. گاهی پیش می‌آید که نهاد می‌تواند با هدف ارضای غرائز، حتی فرامن را بازیچه‌ی دست خود قرار دهد. بدین معنی که فرامن می‌تواند به عنوان نماینده‌ی نهاد، هم در ارتباط با جهان بیرونی و هم در رابطه با « من »، ایفای نقش کند. برای مثال، فرامن یک فرد متعصب و متعهد به اصول اخلاقی، می‌تواند نسبت به « من » خویش شدیداً تهاجمی برخورد کند. فرامن « من » را وادار می‌کند که احساس بی‌ارزشی و شرور بودن کند. فردی که چنین احساساتی را تجربه کند، ممکن است به خود آسیب بدنی وارد کند یا دست به خودکشی زند. اِعمال پرخاشگری نسبت به خود، تکانه‌های تهاجمی نهاد را ارضا می‌کنند.

« زندگی من تنها به سمت یک هدف واحد معطوف بوده است: این‌که بتوانم استنباط کنم یا حدس بزنم دستگاه ذهن بشر چگونه ساخته شده است و چه نیروهایی در آن به طور متقابل بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند یا اثر یکدیگر را خنثی می‌کنند. »

« روانکاوی در زیرمجموعه‌ی روان‌شناسی قرار می‌گیرد؛ اما نه تحت لوای روان‌شناسی پزشکی، به معنی سنتی آن و نه تحت لوای روان‌شناسی فرآیندهای مرضی است. روانکاوی تنها زیرمجموعه‌ای از روان‌شناسی است. مسلماً روانکاوی، کل و تمام روان‌شناسی نیست بلکه یکی از زیرساخت‌های آن است و حتی شاید زیربنای کلی آن به حساب آید. »

روان‌شناسی پویشی نوعی از روان‌شناسی است که به مطالعه‌ی تغییر شکل و تبادل نیرو در شخصیت انسان می‌پردازد و یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌ها در علم نوین و بی‌تردید حساس‌ترین رویداد در تاریخ روان‌شناسی محسوب می‌شود.

کودک در طول سال‌های اولیه‌ی زندگی، با موقعیت‌هایی مواجه می‌شود که یارای مقابله با آن‌ها را ندارد و این تجربه‌های آسیب‌زا پیش‌زمینه‌ی تشکیل شبکه‌ی وسیعی از ترس‌ها هستند. در سال‌های بعد هر موقعیتی که فرد را در زمینه‌ی به وجود آمدن دوباره‌ی حالت ناتوانی دوران کودکی تهدید کند، زنگ خطر اضطراب را به صدا در خواهد آورد. تمام ترس‌ها با تجربه‌های درماندگی اولیه‌ی ناتوانی مرتبط هستند و از آن‌ها نشأت می‌گیرند. به همین دلیل محافظت از کودک در برابر تجربه‌های آسیب‌زا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نظام ادراک ما همانند یک ساز و کارِ رادار عمل می‌کند که با سرعت، جهان را مورد به مورد بررسی می‌کند و از آن تعداد زیادی عکس برمی‌دارد. هنگامی که نظام ادراکی یک شیء مورد نیاز را کشف می‌کند یا متوجه خطری احتمالی دردنیای بیرونی می‌شود، آرام می‌گیرد و توجه خود را بر شیء مورد نظر یا خطر احتمالی متمرکز می‌کند.

دستگاه روان‌شناختی دارای یک پایانه‌ی حسی و یک پایانه‌ی حرکتی است. اعضای حسی، که ساختارهای ویژه برای دریافت محرک‌ها هستند، پایانه‌ی حسی را تشکیل می‌دهند و عضلات بدن که اعضای فعالیت و حرکت محسوب می‌شوند، تشکیل‌دهنده‌ی پایانه‌ی حرکتی هستند. برای انجام بازتاب‌های انعکاسی، علاوه بر اعضای حسی و عضلات، به یک دستگاه عصبی مرتبط نیازمند هستیم که پیام‌ها را به شکل تکانه‌های عصبی از پایانه‌ی حسی به پایانه‌ی حرکتی منتقل کند.

برای دانشمندان قرن نوزدهم، گرایش به فلسفه به هیچ وجه یک امر غیرعادی نبود. در حقیقت برای بسیاری از آنان علم همان فلسفه محسوب می‌شد. مگر معنی فلسفه چیزی جز « عشق به دانش » است؟ و برای ابراز عشق به دانش، چه راهی بهتر از دانشمند بودن می‌تواند وجود داشته باشد؟ این کلمات محتوای پیامی بود که در آن زمان گوته به اندیشمندان آلمانی می‌داد.

کتاب حاضر صرفاً جنبه‌ی روایت دارد، به این معنی که تلاش نکرده‌ام تا از نظریه‌های فروید ارزیابی به عمل آورم یا از آن‌ها انتقاد کنم یا مقایسه‌ای با نظریه‌ی دیگران انجام دهم، زیرا بر این باورم که نقد زمانی ارزش واقعی داردکه منتقد مطلبی را که از آن انتقاد می‌کند، کاملاً درک کرده باشد. این روزها مواجهه با رواج بازار انتقاد بر اساس کج فهمی‌ها و سوءتعبیرها، واقعاً تأثرآور است. به نظر می‌رسد فروید بیش از هر متفکر مهم معاصر، قربانی این مسئله بوده است. نظریه‌های وی به قدری مورد سوءتعبیر و دستکاری قرار گرفته، که برای خواننده‌ی معمولی، تفکیک مطالب درست از نادرست تقریباً ناممکن شده است.

زندگی طولانی فروید، از ۱۸۵۶ تا ۱۹۳۹ یکی از خلاق‌ترین دوره‌های تاریخ علم محسوب می‌شود. درست در همان سالی که پدر و مادر فروید سه‌ساله او را به وین بردند، کتاب معروف « اصل انواع » توسط چارلز داروین به چاپ رسید. این کتاب درک بشر را از « مفهوم » انسان متحول ساخت. پیش از داروین انسان به خاطر داشتن روح، به عنوان موجودی جدا از قلمرو حیوانات قلمداد می‌شد. نظریه‌ی تکامل باعث شد تا انسان به عنوان بخشی از طبیعت و موجودی در میان سایر حیوانات محسوب شود.

استعداد منحصر به فرد فروید باعث شد تا بتواند حدود بیست سال بعد کشف کند که قوانین علم دینامیک (پویش‌شناسی) می‌تواند نه تنها در مورد بدن انسان، بلکه در مورد شخصیت وی نیز صادق باشد. هنگامی که فروید این مسئله را کشف کرد تصمیم گرفت تا روان‌شناسی پویشی را بنیان نهد. روان‌شناسی پویشی نوعی از روان‌شناسی است که به مطالعه‌ی تغییر شکل و تبادل نیرو در شخصیت انسان می‌پردازد و یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌ها در علم نوین و بی‌تردید حساس‌ترین رویداد در تاریخ روان‌شناسی محسوب می‌شود.

بر اساس یافته‌های تجربی، هال نظریه‌ی شناختی خود را درباره‌ی رؤیا ارائه داد. بر اساس این نظریه، رؤیا « مفاهیمی » از خویشتن، اعضای خانواده، دوستان و محیط اجتماعی را ابراز می‌کند. مفاهیمی چون « ضعف »، « تخاصم »، « کمبود محبت » و « سیطره‌جویی » از طریق رؤیا ابراز می‌شوند که با تحلیل آن‌ها می‌توان به اهمیت محتوای رؤیا پی برد.

فروید این واقعیت را می‌پذیرد که نهاد بخش مبهم و غیرقابل دسترسی شخصیت محسوب می‌شود و اندک‌دانشی که درباره‌ی آن وجود دارد از طریق مطالعه‌ی رؤیاها و نشانه‌های روان‌نژندی در بیماران به دست آمده است. با این وجود ما می‌توانیم فعالیت نهاد را، هرگاه فردی عملی تکانشی انجام می‌دهد، ببینیم. هنگامی که بر اساس یک تکانه، رفتاری تکانشی از یک فرد سر می‌زند، مثلاً سنگی را به سوی پنجره‌ای پرتاب می‌کند برای کسی پشت پا می‌گیرد یا به فرد دیگری تجاوز می‌کند، می‌توان گفت که او مغلوب نیروی نهاد شده است. به همین شکل، فردی که زمان زیادی را صرف رؤیاپردازی و ساختن کاخ‌های خیالی می‌کند، تحت کنترل نهاد می‌باشد. نهاد قادر به تفکر نیست. تنها چیزی را می‌خواهد و به خواسته‌هایش عمل می‌کند.