بریده‌هایی از کتاب مانیفست یک فمینیست در پانزده پیشنهاد

وقتی چودی از دخترتان مراقبت می‌کند، به تو کمک نمی‌کند، بلکه کاری را انجام می‌دهد که باید انجام دهد. وقتی ما زن‌ها می‌گوییم که پدرها کمک می‌کنند، ناخواسته این پیام را منتقل می‌کنیم که مراقبت از کودک در قلمرو زنان است که برخی از پدرها با شجاعت وارد آن می‌شوند؛ اما این‌طور نیست. تصور کن چند آدم شادتر، باثبات‌تر و تأثیرگذارتر روی کرهٔ زمین وجود داشت فقط و فقط اگر پدرانشان در کودکیِ آن‌ها حضوری فعال داشتند؟

حتی در تمام مذاهب رد و تأکید شده که خانه‌داری و مراقبت از فرزندان صرفاً در حوزه زنان نیست و باید به جای طرح این سؤال که آیا زنی می‌تواند تمام کارها را به‌خوبی انجام دهد، این پرسش مطرح شود که یک زن به چه شکل می‌تواند از حمایت لازم برای کار در هر دو حوزهٔ خانه و محیط کاری بهره‌مند شود؟

«از تفاوت‌ها برایش بگو.» تفاوت‌ها را امری عادی برایش جلوه بده. به او یاد بده که هرگز ارزش را با تفاوت پیوند ندهد. به او یاد بده که ما همه انسان هستیم و قرار نیست مثل هم باشیم؛ زیرا تفاوت، حقیقت دنیای ماست و با آموزش تفاوت‌ها، به او ابزار لازم برای لذت از زندگی در دنیایی متنوع و گوناگون را بده.

او باید بداند و بفهمد که انسان‌ها مسیرهای متفاوتی را برمی‌گزینند و تا زمانی که این مسیرها به کسی صدمه نمی‌زنند، باید به آن‌ها احترام گذاشت. به او یاد بده که ما نمی‌توانیم و اصلاً قرار نیست همه‌چیز را در مورد زندگی بدانیم. هم مذهب و هم علم، فضاهای ناشناخته‌ای دارند که ما هنوز آن‌ها را نیافته‌ایم، اما همین دانسته‌ها برای آرام بودن کافی است.

نمی‌خواهم شعار دهم که با او رفیق باش، بلکه می‌خواهم بگویم مادری باش که در مورد همه‌چیز با او صحبت می‌کنی. به او یاد بده که عشق فقط دادنی نیست، بلکه گرفتنی است. این موضوع خیلی مهم است، زیرا ما مادرها از همان روز اول به دخترانمان سرنخ‌هایی می‌دهیم که به آن‌ها یاد می‌دهد بخش بزرگی از عشق این است که خودشان را فدا کنند، اما به پسرها چنین چیزی را نمی‌آموزیم. به او یاد بده که همان‌قدر که باید عاطفه و عشق بدهد، باید عشق و عاطفه نیز بگیرد. فکر می‌کنم عشق مهم‌ترین چیز در زندگی است. تعریفش هرچه باشد و هر شکلی که داشته باشد، از نظر من عشق یعنی دیگران به تو ارزش می‌دهند و تو نیز به آن‌ها ارزش می‌دهی، اما چرا باید طوری فرزندانمان را پرورش دهیم که فقط نیمی از آن‌ها، یعنی دختران، به عشق اهمیت دهند؟

هرگز جنسیت را با شرمندگی پیوند نده. آن‌قدر بر بکارت تأکید نکن که اگر دخترت مورد سوءاستفاده قرار گرفت، آن را از تو پنهان کند. به او یاد بده که داشتن بیولوژی زنانه، شرمندگی ندارد. به او بیاموز که بلوغ و قاعدگی مرحله‌ای طبیعی در رشد است و خجالت ندارد. برایش روشن کن که اگر قاعدگی نبود، هیچ نژادی از انسان روی زمین حضور نداشت. به او بگو شاید از نظر برخی خون قاعدگی نجس باشد اما همین مرحلهٔ طبیعی است که از یک زن، مادر می‌سازد و مادر مقدس‌ترین واژهٔ دنیاست. برایش بگو که اگر این دوران نبود، هیچ انسانی در این دنیا نفس نمی‌کشید.

با او از رابطهٔ جنسی حرف بزن. شاید کمی سخت باشد، اما ضرورت دارد. سمیناری را که در کلاس سوم راهنمایی برای ما گذاشتند، به یاد داری؟ قرار بود در مورد رابطهٔ جنسی چیزهایی به ما بیاموزند، اما بیشترین چیزی که به ما گفتند تهدیدهایی از جانب پسران بود که در نهایت با بارداری و بی‌آبرویی ما دخترها به پایان می‌رسید. یادم می‌آید که آن سالن و آن همایش پر از شرمندگی بود؛ یک حس خجالت ناخوشایند. شاید اگر در این همایش کمی به ما دربارهٔ بدن خویش و تغییرات دوران بلوغ آگاهی می‌دادند، یاد می‌گرفتیم که چطور از حریم خصوصی خویش مراقبت کنیم. پس کاری کن که دخترت به جای احساس ترس، حس خودارزشمندی و آگاهی داشته باشد.

یک بار از یک سیاستمدار آمریکایی شنیدم که در سخنرانی‌هایش از زنان حمایت می‌کرد و می‌گفت: «زنان باید قهرمان شوند.» این جمله احساس همگان را برانگیخته بود. به دخترت بگو که زنان نیازی به قهرمان شدن ندارند، بلکه باید به‌عنوان یک انسانِ دارای حقوق مساوی، پذیرفته شوند. این دست جملات، ته‌مایه‌ای از دلسوزی برای زنان دارند. این جملات از نظر من بیشتر از آنکه به حقوق زنان اشاره کنند، به گونه‌ای بر جوانمردی مردی که جمله را گفته است، اشاره دارند و اساس فکری این جوانمردی این است که زنان ضعیف هستند و باید از آن‌ها حمایت کرد.

مردانی هستند که فقط زمانی با زن‌ها همدلی می‌کنند که آن‌ها را جای خواهر، مادر یا دختر خود می‌گذارند و هرگز نمی‌توانند زنان را به‌عنوان انسان‌هایی با حقوق مساوی در نظر گیرند. به دخترت یاد بده که آن‌ها را به چالش بکشد. آنان همان مردانی هستند که وقتی در مورد تجاوز صحبت می‌شود، می‌گویند: «اگر خواهر، همسر یا دختر خودش بود،...» اما اگر مردی قربانی رویدادی باشد دیگر نیازی نمی‌بینند او را برادر یا پسر خود فرض کنند تا با او همدل شوند.

احتمالاً این پیام بازرگانی تلویزیونی را یادت هست: مرد آشپزی می‌کند و زن برایش کف می‌زند. پیشرفت حقیقی این است که زن دست نزند، بلکه فقط غذا را بچشد و نظرش را بگوید، اما تبعیض جنسیتیِ این پیام بازرگانی این است که زن مرد را تشویق می‌کند، زیرا او کار آشپزی را که ذاتاً کاری زنانه است، عهده‌دار شده است.

هرگز بانویی نیجری به نام آنجلا را فراموش نمی‌کنم. او مادری مجرد بود که فرزندش را در آمریکا بزرگ می‌کرد. کودکش تمایلی به کتاب‌خواندن نداشت و مادر تصمیم گرفت برای هر صفحه کتاب به او پنج سنت بدهد. ظاهراً برای مادر گران تمام می‌شد، اما سرمایه‌گذاریِ ارزشمندی بود.

«به دخترت خواندن بیاموز.» به او یاد بده که عاشق کتاب باشد. بهترین روش برای کتاب‌خوان شدن او این است که تو را در آن حال ببیند. وقتی تو مشغول خواندن باشی، درک می‌کند که خواندن ارزشمند است، حتی اگر او به مدرسه نرود و فقط کتاب بخواند، قول می‌دهم داناتر از کودکی شود که تحت محدودیت‌های آموزش‌وپرورش، درس و کتاب می‌خواند. کتاب‌ها به او کمک می‌کنند تا دنیا را بهتر بشناسد و آن را به چالش بکشد، به او کمک می‌کنند تا خودش را بهتر بیان کند و راحت‌تر بتواند رسالت آیندهٔ خویش را انتخاب کند.

به او بگو مهم است که بتواند کاری را فقط برای خوشایند خودش انجام دهد و از آن دفاع کند. به او بیاموز که وقتی چیزی را شکست، آن را تعمیر کند. ما خیلی سریع به این تصور می‌رسیم که دخترها نمی‌توانند چیزهای زیادی انجام دهند. به او اجازه بده سعی خودش را بکند. شاید به‌طور کامل موفق نشود، اما دست‌کم تلاشش را کرده است. برای او اسباب‌بازی‌های مختلف بخر؛ از جورچین گرفته تا ماشین و قطار و هواپیما، البته اگر خودت دوست داشتی، عروسک هم بخر.

تو حتی مجبور نیستی عاشق شغلت باشی، فقط می‌توانی عاشق چیزهایی باشی که شغلت به تو هدیه می‌دهد؛ چیزهایی مثل اعتماد به خویشتن و عزت‌نفس که حاصل کار کردن و پول درآوردن است.

به دخترت بیاموز که ویژگی‌های زیست‌شناختی زنان و مردان موضوعی جالب و جذاب است، ولی هرگز نباید آن را به‌عنوان توجیهی برای هنجارهای اجتماعی بپذیرد. ازآنجایی‌که هنجارهای اجتماعی را ما انسان‌ها خلق کرده‌ایم، پس هیچ عرفی وجود ندارد که قابل‌تغییر نباشد.

استفاده می‌کنیم و این مهم‌ترین دلیل برتری جنسی مردان است. درست است که مردان از نظر جسمی قوی‌تر از زنان هستند، ولی اگر ما بر بیولوژی به‌عنوان ریشهٔ عرف‌های اجتماعی تأکید کنیم، این سؤال پیش می‌آید که آیا مادران که فرزندان را به دنیا می‌آورند، چنین حقی ندارند!

دخترت را با گروهی از خاله‌خانم‌ها احاطه کن؛ زنانی که شخصیتشان را می‌پسندی. در مورد ویژگی‌های مثبت آن‌ها با دخترت حرف بزن. کودکان از الگوهای زنده، می‌آموزند و تقلید می‌کنند. به دخترت بگو در هر یک از آن‌ها چه ویژگی‌هایی هست که تو آن را می‌پسندی؛

تصور نکن که پرورش عقاید فمینیستی در او به معنای پس‌زدن زنانگی‌هایش است. فمینیسم هیچ منافاتی با زنانگی ندارد، اما تعصب‌های زن‌گریزانه چنین منافاتی را تزریق می‌کنند.

آگاهانه تلاش کن تا زیبایی بی‌نظیر و جذابیت ناب زنان آفریقایی و سیاه‌پوست را بشناسد. چرا؟ زیرا هرچه بزرگ‌تر می‌شود، هر جای جهان که باشد به دلیل اهرم‌های قدرت در این دنیای سیاست‌زده، همواره تصاویری از زیبایی، توانایی و دستاوردهای سفیدپوستان خواهد دید. او در برنامه‌های تلویزیونی، در فرهنگ عامه، در کتاب‌هایی که می‌خواند نه‌تنها تصاویر مثبتی از سفیدپوستان می‌بیند، بلکه با تصاویری منفی از سیاهان آفریقایی روبه‌رو خواهد شد. به او یاد بده که به تاریخ آفریقا و فرهنگ تمام آوارگان سیاه‌پوست افتخار کند. قهرمانان سیاه‌پوست، مردان و زنان سیاه تاریخ را پیدا کن. آن‌ها وجود داشته‌اند و خواهند داشت. گاهی مجبور خواهی شد در برابر آموزه‌های مدرسه بایستی، زیرا برنامهٔ آموزشی مدارس نیجریه به‌هیچ‌وجه به کودکان یاد نمی‌دهد که به تاریخ خود ببالند.

ما دنیایی پر از زن‌هایی داریم که قادر نیستند نفس عمیقی بکشند، چون برای مدت طولانی شرطی شده‌اند که قالب‌هایی به خود بگیرند تا دوست‌داشتنی‌تر باشند.