بریده‌هایی از کتاب مانیفست یک فمینیست در پانزده پیشنهاد

«به دخترت خواندن بیاموز.» به او یاد بده که عاشق کتاب باشد. بهترین روش برای کتاب‌خوان شدن او این است که تو را در آن حال ببیند. وقتی تو مشغول خواندن باشی، درک می‌کند که خواندن ارزشمند است، حتی اگر او به مدرسه نرود و فقط کتاب بخواند، قول می‌دهم داناتر از کودکی شود که تحت محدودیت‌های آموزش‌وپرورش، درس و کتاب می‌خواند. کتاب‌ها به او کمک می‌کنند تا دنیا را بهتر بشناسد و آن را به چالش بکشد، به او کمک می‌کنند تا خودش را بهتر بیان کند و راحت‌تر بتواند رسالت آیندهٔ خویش را انتخاب کند. فرقی نمی‌کند که بخواهد سرآشپز، دانشمند یا خواننده شود. او می‌تواند از مهارت‌هایی که کتاب‌ها به او می‌دهند، بهره گیرد. منظورم کتاب‌های درسی نیست، بلکه کتاب‌های تاریخ، رمان و خودزندگی‌نامه‌هاست. اگر لازم شد به او باج بده، رشوه بده، پاداش بده تا کتاب بخواند. او را تشویق کن تا کتاب بخواند.

همواره زنان قدرتمند را افراطی‌تر از مردان قدرتمند قضاوت می‌کنیم و این حاصل همان فمینیسم‌گرایی مشروط است.

دنیای ما پر از مردان و زنانی است که زنان قدرتمند را دوست ندارند. انگار همگی شرطی شده‌ایم که قدرت را با مردانگی پیوند دهیم، به‌طوری‌که زن قدرتمند را یک پدیدهٔ غیرطبیعی بدانیم و وقتی می‌شنویم که زنی قدرتمند است، او را بازجویی می‌کنیم. می‌پرسیم: «آیا او متواضع است؟ آیا لبخند می‌زند؟ گستاخ نیست؟ به خانه و زندگی‌اش نیز می‌رسد؟» این سؤال‌ها را هرگز در مورد مردهای قدرتمند نمی‌پرسیم و این نشان می‌دهد که این‌همه شگفتی و ناراحتی ربطی به قدرت داشتن آن زن ندارد، بلکه به زن بودن او وابسته است.

اجازه دادن، واژه‌ای مشکل‌ساز است. اجازه با قدرت سروکار دارد. اغلب اوقات اعضای انجمن فمینیسم مشروط نیجریه می‌گویند: «زنان را به حال خود رها کنید و بگذارید تا جایی که شوهرانشان اجازه می‌دهند، بلندپروازی کنند.» شوهر، همراه است. زن نیز دخترمدرسه‌ای نیست. تا وقتی اجازه گرفتن و اجازه دادن یک‌سویه استفاده می‌شود، که اغلب نیز به همین‌گونه است، زندگی مشترکِ برابر را تداعی نخواهد کرد.

فمینیسم مشروط از استعاره‌هایی این‌چنینی بهره می‌گیرد که «مرد سَر است و زن گردن.» یا «مرد راننده است، اما زن در صندلی جلو می‌نشیند.» بدترین قسمت این مفهوم آن است که مردان را به‌طور غریزی جنس برتر معرفی می‌کند، اما تأکید می‌کند که مردها باید با زنان خوش‌رفتار باشند. هرگز! هرگز! حالِ خوب یک زن به اساس و پایه‌ای محکم‌تر از خیرخواهی نیاز دارد. فمینیسم مشروط از زبان اجازه گرفتن استفاده می‌کند. همان‌طور که می‌دانید ترزا مِی، نخست‌وزیر انگلستان است و یک روزنامهٔ مترقی انگلیسی، شوهر او را به این شیوه توصیف می‌کند: «فیلیپ مِی در سیاست به‌عنوان مردی شناخته شده است که در صندلی عقب نشسته و به همسرش ترزا اجازه داده است تا بدرخشد.» اجازه داده؟! چه عبارت خنده‌داری!

«از خطر آنچه فمینیسم مشروط نامیده می‌شود، آگاه باش.» منظور از فمینیسم مشروط، برابری حقوق زن و مرد تحت شرایطی خاص است. لطفاً این ایده را به‌طور کامل رد کن، زیرا کم‌عمق، سطحی و محکوم به شکست است. فمینیست بودن مثل باردار بودن است. تو یا باردار هستی یا نیستی. یا به برابری حقوق زن و مرد ایمان داری یا نداری.

به او بگو مهم است که بتواند کاری را فقط برای خوشایند خودش انجام دهد و از آن دفاع کند. به او بیاموز که وقتی چیزی را شکست، آن را تعمیر کند. ما خیلی سریع به این تصور می‌رسیم که دخترها نمی‌توانند چیزهای زیادی انجام دهند. به او اجازه بده سعی خودش را بکند. شاید به‌طور کامل موفق نشود، اما دست‌کم تلاشش را کرده است.

نقش‌های جنسیتی اغلب در ما شرطی شده‌اند، طوری‌که حتی وقتی برخلاف آرزوهای حقیقی، نیازها و خوشحالی ما باشند، تغییر آن‌ها برایمان سخت خواهد بود. فراموش کردن آن‌ها کاری بس دشوار است؛ پس مهم است که مطمئن شوی دخترت از همان ابتدا به جای پذیرفتن نقش‌های جنسیتی، عزت نفس را بیاموزد.

والدین، ناخودآگاه از همان اوایل کودکی به دخترانشان یاد می‌دهند که چگونه محدود شوند، به آن‌ها فضای کمتری داده می‌شود و بایدها و نبایدهایشان نیز بیشتر است، اما پسرها فضای بیشتر و محدودیت‌های کمتری دارند.

لطفاً دخترت را قبل از هر چیز، یک انسان بدان. او را دختری با ویژگی‌های معین در نظر نگیر. ضعف‌ها و قوت‌های او را به‌عنوان یک انسان ببین. او را بر مقیاس بهترین نسخهٔ خودش ارزیابی کن.

باید ایدهٔ ازدواج به‌عنوان موهبت زندگی زنان را به‌طور کل زیر سؤال ببریم، چون اساس تمام مباحث این‌چنینی همین ایده است. اگر زنان را شرطی نکنیم که به ازدواج به‌عنوان یک موهبت بزرگ نگاه کنند، مباحثی که آشپزی و بسیاری از مهارت‌ها را شرط لازم برای این موهبت بزرگ می‌داند، به چالش کشیده‌ایم.

دانش آشپزی از قبل در رحم خانم‌ها کار گذاشته نشده است؛ آشپزی یاد گرفته می‌شود. آشپزی نیز مانند بیشتر کارهای خانه‌داری مهارتی برای زندگی بهتر است که هم مردان و هم زنان بهتر است آن را بیاموزند، البته هم مردان و هم زنان می‌توانند از یادگیری این مهارت طفره بروند.

خنده‌دار است که در این روزگار هنوز دست‌پخت خوب و آشپزی کردن را تستی برای ازدواج خانم‌ها می‌دانیم.

واژهٔ کمک را از جملاتی که در مورد شوهرت می‌گویی، حذف کن. وقتی چودی از دخترتان مراقبت می‌کند، به تو کمک نمی‌کند، بلکه کاری را انجام می‌دهد که باید انجام دهد. وقتی ما زن‌ها می‌گوییم که پدرها کمک می‌کنند، ناخواسته این پیام را منتقل می‌کنیم که مراقبت از کودک در قلمرو زنان است که برخی از پدرها با شجاعت وارد آن می‌شوند؛ اما این‌طور نیست.

تصور کن چند آدم شادتر، باثبات‌تر و تأثیرگذارتر روی کرهٔ زمین وجود داشت فقط و فقط اگر پدرانشان در کودکیِ آن‌ها حضوری فعال داشتند؟

هرگز نگو که شوهرم، از دخترم پرستاری می‌کند. پرستاران کودک افرادی هستند که به‌واسطهٔ شغلشان این کار را انجام می‌دهند، پس کودک، اولویت یا مسئولیت مهم آن‌ها نیست.

تو و شوهرت، هر دو با هم انتخاب کرده‌اید که کودکی را به این دنیا دعوت کنید، پس مسئولیت این کودک به‌طور مساوی متوجه هر دوی شماست و هیچ‌یک قرار نیست به‌خاطر این مسئولیت‌پذیری تشویق یا تحسین شود.

تو حتی مجبور نیستی عاشق شغلت باشی، فقط می‌توانی عاشق چیزهایی باشی که شغلت به تو هدیه می‌دهد؛ چیزهایی مثل اعتماد به خویشتن و عزت‌نفس که حاصل کار کردن و پول درآوردن است.

«هرگز برای کار کردن از کسی عذرخواهی نکن. تو آنچه انجام می‌دهی دوست داری و دوست داشتنِ آنچه انجام می‌دهی، بزرگ‌ترین هدیه برای فرزندت است.»

ممکن است تمام کارهایی که گفته‌ام را انجام دهی و باز هم به نتیجهٔ دلخواهت نرسی؛ زیرا گاه زندگی باب میل خودش پیش می‌رود. آنچه اهمیت دارد این است که تو تلاشت را بکنی و همیشه و پیش از هر چیز به غرایز و استعدادهایت ایمان داشته باشی؛