بریده‌هایی از کتاب مانیفست یک فمینیست در پانزده پیشنهاد

هرگز جنسیت را با شرمندگی پیوند نده. آن‌قدر بر بکارت تأکید نکن که اگر دخترت مورد سوءاستفاده قرار گرفت، آن را از تو پنهان کند. به او یاد بده که داشتن بیولوژی زنانه، شرمندگی ندارد. به او بیاموز که بلوغ و قاعدگی مرحله‌ای طبیعی در رشد است و خجالت ندارد. برایش روشن کن که اگر قاعدگی نبود، هیچ نژادی از انسان روی زمین حضور نداشت. به او بگو شاید از نظر برخی خون قاعدگی نجس باشد اما همین مرحلهٔ طبیعی است که از یک زن، مادر می‌سازد و مادر مقدس‌ترین واژهٔ دنیاست. برایش بگو که اگر این دوران نبود، هیچ انسانی در این دنیا نفس نمی‌کشید.

به او یاد بده که «نه» گفتن، زمانی که حس می‌کند باید «نه» بگوید، نشانهٔ ضعف نیست، بلکه نشانهٔ قدرت و افتخار است.

با او از رابطهٔ جنسی حرف بزن. شاید کمی سخت باشد، اما ضرورت دارد. سمیناری را که در کلاس سوم راهنمایی برای ما گذاشتند، به یاد داری؟ قرار بود در مورد رابطهٔ جنسی چیزهایی به ما بیاموزند، اما بیشترین چیزی که به ما گفتند تهدیدهایی از جانب پسران بود که در نهایت با بارداری و بی‌آبرویی ما دخترها به پایان می‌رسید. یادم می‌آید که آن سالن و آن همایش پر از شرمندگی بود؛ یک حس خجالت ناخوشایند. شاید اگر در این همایش کمی به ما دربارهٔ بدن خویش و تغییرات دوران بلوغ آگاهی می‌دادند، یاد می‌گرفتیم که چطور از حریم خصوصی خویش مراقبت کنیم. پس کاری کن که دخترت به جای احساس ترس، حس خودارزشمندی و آگاهی داشته باشد.

ازآنجایی‌که هنجارهای اجتماعی را ما انسان‌ها خلق کرده‌ایم، پس هیچ عرفی وجود ندارد که قابل‌تغییر نباشد.

ما اغلب از بیولوژی برای توجیه امتیازات مردان استفاده می‌کنیم و این مهم‌ترین دلیل برتری جنسی مردان است. درست است که مردان از نظر جسمی قوی‌تر از زنان هستند، ولی اگر ما بر بیولوژی به‌عنوان ریشهٔ عرف‌های اجتماعی تأکید کنیم، این سؤال پیش می‌آید که آیا مادران که فرزندان را به دنیا می‌آورند، چنین حقی ندارند!

فمینیسم هیچ منافاتی با زنانگی ندارد، اما تعصب‌های زن‌گریزانه چنین منافاتی را تزریق می‌کنند. متأسفانه زنان آموخته‌اند نسبت به کارهایی که از قدیم مخصوص زنان بوده است، شرمنده شوند. حرفه‌هایی مثل آرایشگری و مد نیز از همان دسته‌اند، اما جامعه ما هرگز انتظار ندارد مردان نسبت به حرفه‌های سنتی مردانه، مثل برخی ورزش‌های تخصصی شرمنده باشند. به همین نسبت، لباس پوشیدن مردان هرگز مانند لباس پوشیدن زن‌ها مورد قضاوت قرار نمی‌گیرد. یک مرد خوش‌لباس هرگز نگران این نیست که دیگران در مورد هوش، توانایی‌ها یا جدیت او چیزی بگویند، ولی یک زن همیشه باید مراقب رژلب صورتی یا لباس‌هایی که به تن کرده است، باشد تا مبادا کسی او را سبک‌سر بخواند. هرگز ظاهر دخترت را به اخلاق ربط نده. به جای آنکه انتخاب لباس را به اخلاق و منش او ربط بدهی، به سلیقه و جذابیت او مرتبط بدان. اگر در مورد لباسی که او انتخاب کرده است به توافق نرسیدید، هرگز مانند مادرت رفتار نکن و به او نگو که وقتی این لباس را بپوشی شبیه زنان بدکاره می‌شوی. کافی است بگویی این لباس، مانند آن یکی، تو را زیبا نمی‌کند. این لباس خیلی به تو نمی‌آید، یا به‌سادگی، این لباس از نظر من زیبا نیست، اما هرگز نگو پوشیدن این لباس غیراخلاقی است.

«آگاهانه نسبت به جسم و سلامت فیزیکی او حساس باش.» او را تشویق کن که فعالیت ورزشی داشته باشد. به او یاد بده که از نظر جسمانی فعال باشد.

«حس هویت و حضور را درون دخترت بیدار کن.» این حس بسیار مهم است. آگاهانه این کار را انجام بده. به او اجازه بده تا خودش را در میان همه‌چیز و همه‌کس، زنی بالنده و مغرور از قوم ایگبو بداند. به او یاد بده که گزینشی عمل کند و آن بخش‌های زیبا و دوست‌داشتنی فرهنگ ایگبو را با تمام وجود در آغوش بگیرد و آن بخش‌هایی که دوست ندارد را محکم و قوی رد کند.

به او بگو اگر چیزی ناراحتش کرد، آن را با صدای بلند بگوید، بیانش کند و در صورت لزوم فریادش بزند. به او نشان بده که نیازی ندارد همه دوستش داشته باشند. به او بگو که اگر کسی او را دوست نداشت، حتماً شخص دیگری پیدا می‌شود که او را دوست داشته باشد. به او بیاموز که یک شی‌ء نیست که دوست داشته یا دوست نداشته شود، بلکه هویتی است که خود می‌تواند دوست داشته باشد یا دوست نداشته باشد.

بسیاری از دختران ما پس از آنکه به آن‌ها تجاوز می‌شود، ساکت می‌مانند، زیرا می‌خواهند خوب و دوست‌داشتنی باقی بمانند. بسیاری از دختران ما سعی می‌کنند با مردانی خوب باشند که به آن‌ها آسیب وارد می‌کنند. بسیاری از دختران ما به احساسات مردانی اهمیت می‌دهند که بدترین صدمه را از آن‌ها خورده‌اند. همهٔ این‌ها پیامدهای فاجعه‌بار دوست‌داشتنی بودن است. ما دنیایی پر از زن‌هایی داریم که قادر نیستند نفس عمیقی بکشند، چون برای مدت طولانی شرطی شده‌اند که قالب‌هایی به خود بگیرند تا دوست‌داشتنی‌تر باشند. پس به جای اینکه به دخترت یاد بدهی که دوست‌داشتنی باشد، به او یاد بده که صادق و مهربان باشد. یاد بده که شجاع باشد؛ او را ترغیب کن که افکارش را به زبان بیاورد، حقایق وجودی‌اش را بیرون بریزد و وقتی این‌گونه شد، او را مدح و ستایش کن. وقتی در شرایط سخت، موضعی حقیقی را در پیش گرفت و روی آن پافشاری کرد، او را بیش از هر زمانی تشویق کن. به او بگو که مهربانی مهم است. وقتی با دیگران مهربان است، او را تحسین کن، اما به او یاد بده که هرگز مهربان بودن را باری به‌هرجهت نگیرد. به او بگو که او نیز شایستهٔ مهربانی دیگران است. به او یاد بده برای تمام عقایدش ایستادگی کند.

«به او یاد بده که دوست‌داشتنی بودن را فراموش کند.» وظیفهٔ او این نیست که خودش را دوست‌داشتنی کند، بلکه وظیفه دارد که خودِ خودش باشد؛ خودی که صادق است و نسبت به مساوات همهٔ انسان‌ها حساس است.

کلمهٔ «بانو» را بیشتر دوست دارم، زیرا مانند کلمهٔ «آقا» خنثی است. یک مرد چه ازدواج کرده باشد چه نکرده باشد، آقا می‌ماند. یک زن هم می‌تواند چه ازدواج کرده باشد چه مجرد باشد، بانو بماند؛ پس لطفاً به دخترت یاد بده که در یک جامعهٔ حقیقی، زنان نباید تغییراتی را بر اساس وضعیت تأهل در خود ایجاد کنند

واژهٔ «خانم» عنوانی است که آن را دوست ندارم، زیرا دست‌کم در جامعهٔ نیجریه بیش‌ازحد به آن ارزش داده می‌شود. زنان و مردان زیادی را دیده‌ام که با افتخار از عنوان «خانم» تعریف می‌کنند، گویی آن‌هایی که ازدواج نکرده‌اند و خانم نشده‌اند، چیزی کم دارند. خانمِ متأهل‌شدن می‌تواند انتخاب باشد، اما وقتی آن را به دلایل فرهنگی با ارزشمندی پیوند می‌زنیم، اشتباه بزرگی مرتکب شده‌ایم. ارزشی که برای کلمهٔ خانم قائل می‌شویم، به این معناست که ازدواج، وضعیت اجتماعی یک زن، و نه یک مرد را تغییر می‌دهد. شاید به همین دلیل است که بسیاری از زنان گله می‌کنند که چرا مردان متأهل هنوز مانند زمان مجردی رفتار می‌کنند. شاید اگر جامعهٔ ما از مردی بخواهد که پس از ازدواج عنوانش را تغییر دهد و به‌جای عنوان «آقا»، عنوان دیگری برای خودش برگزیند، رفتار او نیز متعهدانه‌تر شود؟

وقتی هیلاری کلینتون برای ریاست‌جمهوری آمریکا مبارزه می‌کرد، اولین نمایهٔ حساب توییتر او کلمهٔ «همسر» بود، اما اولین نمایهٔ حساب توییتر بیل کلینتون، «بنیان‌گذار» است. به همین دلیل مِهری خاص به اندک‌مردانی دارم که شوهربودن را اولین نمایهٔ خود می‌دانند. می‌دانید با اینکه مرد خودش را شوهر معرفی نمی‌کند، زن خودش را همسر معرفی می‌کند و هیچ‌کس نیز متعجب نمی‌شود. دلیلش این است که این چیزها در دنیای امروز ما بسیار رایج شده‌اند. دنیای ما نقش همسری و مادری یک زن را بیش از هر چیز دیگر ارج می‌نهد.

«هر ازدواجی را یک دستاورد نخوان.» به روش‌های مختلف برای او توضیح بده که قرار نیست هر لحظه اشتیاقِ آن را در سر بپروراند. ازدواج می‌تواند شاد یا ناشاد باشد و هرگز یک رسالت شمرده نمی‌شود. ما دختران خود را شرطی می‌کنیم تا آرزوی ازدواج را از کودکی در سر بپرورانند و تمام نابرابری‌ها و عدم‌توازن‌ها از همین‌جا شروع می‌شود. دختران به‌عنوان زنانی بزرگ می‌شوند که ذهن آن‌ها از پیش درگیر ازدواج شده است. پسران به‌عنوان مردانی بزرگ می‌شوند که اندیشهٔ ازدواج را در سر ندارند. همان زنان با همین مردان ازدواج می‌کنند. رابطه از همان روز اول نامتوازن است، زیرا یکی از آن‌ها بیش از دیگری به این پیوند جدید اهمیت می‌دهد. حال آیا جای تعجب دارد که در بیشتر ازدواج‌ها زنان بیش از مردان ایثار می‌کنند؟ زنان آن‌قدر از خود می‌گذرند که خودشان را فراموش می‌کنند و دلیل این فراموشی آن است که همواره در جاده‌ای یک‌سویه می‌دوند و این پیوند نابرابر را به هر قیمتی حفظ می‌کنند. یکی از پیامدهای این عدم‌توازن، پدیدهٔ بسیار آشنا و نخ‌نمای دعوای دو زن بر سر یک مرد و سکوت همان مرد است.

به دخترت بگو که زنان نیازی به قهرمان شدن ندارند، بلکه باید به‌عنوان یک انسانِ دارای حقوق مساوی، پذیرفته شوند. این دست جملات، ته‌مایه‌ای از دلسوزی برای زنان دارند. این جملات از نظر من بیشتر از آنکه به حقوق زنان اشاره کنند، به گونه‌ای بر جوانمردی مردی که جمله را گفته است، اشاره دارند و اساس فکری این جوانمردی این است که زنان ضعیف هستند و باید از آن‌ها حمایت کرد.

مردانی هستند که فقط زمانی با زن‌ها همدلی می‌کنند که آن‌ها را جای خواهر، مادر یا دختر خود می‌گذارند و هرگز نمی‌توانند زنان را به‌عنوان انسان‌هایی با حقوق مساوی در نظر گیرند. به دخترت یاد بده که آن‌ها را به چالش بکشد. آنان همان مردانی هستند که وقتی در مورد تجاوز صحبت می‌شود، می‌گویند: «اگر خواهر، همسر یا دختر خودش بود،...» اما اگر مردی قربانی رویدادی باشد دیگر نیازی نمی‌بینند او را برادر یا پسر خود فرض کنند تا با او همدل شوند.

به او یاد بده که سؤال‌هایی از این دست بپرسد: «چه چیزهایی هست که زن‌ها به‌خاطر زن بودنشان نمی‌توانند انجام دهند؟ آیا این چیزها اعتبار فرهنگی دارند؟ اگر این‌طور است پس چرا مردها اجازه دارند هر کاری خواستند، انجام دهند؟»

«به او یاد بده که زبان و کلام را به چالش بکشد.»

دنیای ما پر از مردان و زنانی است که زنان قدرتمند را دوست ندارند. انگار همگی شرطی شده‌ایم که قدرت را با مردانگی پیوند دهیم، به‌طوری‌که زن قدرتمند را یک پدیدهٔ غیرطبیعی بدانیم و وقتی می‌شنویم که زنی قدرتمند است، او را بازجویی می‌کنیم. می‌پرسیم: «آیا او متواضع است؟ آیا لبخند می‌زند؟ گستاخ نیست؟ به خانه و زندگی‌اش نیز می‌رسد؟» این سؤال‌ها را هرگز در مورد مردهای قدرتمند نمی‌پرسیم و این نشان می‌دهد که این‌همه شگفتی و ناراحتی ربطی به قدرت داشتن آن زن ندارد، بلکه به زن بودن او وابسته است. همواره زنان قدرتمند را افراطی‌تر از مردان قدرتمند قضاوت می‌کنیم و این حاصل همان فمینیسم‌گرایی مشروط است.