بریده‌هایی از کتاب پندهای‌ کوتاه از نهج البلاغه برای جوانان

مگر نمی‌دانیم که ریا و خودنمایی گناه است و عبادت ریایی به جای ثواب در دیوان معصیت نوشته می‌شود.

خداوند رزق و روزی را به نظام آورد و زیادی و کمی آن را قانونمند ساخت برخی را فراخ روزی و برخی را در محدودیت، و این عین عدالت است تا مردم در رفاه و یا سختی آزموده شوند و «سپاس» و «صبر» ثروتمند و فقیر به نمایش درآید.

فِی الزَّلَازِلِ وَقُور متانت و وقار در سختی‌ها وَ فِی الْمَکارِهِ صَبُور صبر و بردباری در ناخورسندی‌ها وَ فِی الرَّخَاءِ شَکور شکر و سپاس در آسودگی و فراخی روزی

هیچ‌کس به هیچ عنوان حق ندارد کاری کند که به سلامتی او ضربه‌ای وارد شود، که هرکس چنین کند مرتکب فعل حرام شده است.

انسان با رؤیاهای طلایی و پندارهای دور از واقعیت و آرزوهای دراز خود را سرگرم کرده و از حقایق و واقعیت‌ها دور می‌ماند. آرزوی مثبت آن است که ما را در راه رسیدن به اهداف معقول و برنامه‌های حساب شده کمک کند و موانع و مشکلات را حل شدنی و قابل برطرف شدن قرار دهد. هستند جوانانی که برای خود کاخی از آرزوهای دست نایافتنی می‌سازند و هنگامی‌که با آن فاصله‌ی زیادی می‌بینند مأیوس و از زندگی دل‌سرد می‌شوند.

حضرت موسی (ع) پیرمرد کشاورزی را دید که با جدّیت مشغول کار است. ناگهان بیلی که در دست داشت کناری انداخت و روی زمین دراز کشید. پس از چند دقیقه دوباره برخاست و با همان قوّت و قدرت پیشین به فعّالیت پرداخت. حضرت موسی (ع) نزد او رفت و از این دگرگونی احوال جویا شد، و او درپاسخ گفت وقتی مشغول کار بودم ناگهان به فکر فرو رفتم و با خود گفتم تو دیگر پیر شدی و سال‌های متمادی زحمت کشیده‌ای برای چه این همه رنج و زحمت برخود روا می‌داری؟ لذا بیل را رها کردم و خوابیدم. اندکی بعد به ذهنم آمد که دیگران کاشتند و تو خوردی و تو باید بکاری تا دیگران بخورند.

أَتَرْجُو أَنْ یعْطِیک الله‌ُ أَجْرَ الْمُتَوَاضِعِینَ وَ أَنْتَ عِنْدَهُ مِنَ الْمُتَکبِّرِین آیا امیدواری که خدا پاداش فروتنانت بخشد در حالی که در پیشگاهش از گردن‌کشانی. به این نکته مهم باید توجه داشت که ارزش انسان، به ارزش‌گزاری او به دیگران است تا آنجا که خود را از آنان بهتر نبیند و اصولاّ احترام به دیگران نشانه روح بلند و دیدگاهی عالی و آسمانی است زیرا مردم بندگان خدا و مورد سفارش و تأکید فرستادگان او هستند.

بیشترین قتلگاه عقل‌ها در زیر برق طمعهاست

خویشتن را به صبر و پایداری بر سختی‌ها که ناخوشایند است عادت ده که چه خلق و خوی خوبی است صبر و پایداری.

نیست در لوح دلم جز الف قامت یار چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم دیوان حافظ

الْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لَا ینْفَعُ الْمَسْمُوعُ إِذَا لَمْ یکنِ الْمَطْبُوعُ دانش به دو گونه است: یا خاستگاهش عقل و سرشت است و یا از راه شنیدن به دست می‌آید، اما دانشی که از راه شنیدن به دست می‌آید اگر از عقل نجوشد مفید واقع نگردد.

از کارهای خیر مضایقه نکنید و هیچ‌یک از آنها را کم و ناچیز مشمارید که «کوچک» آن «بزرگ» و «اندک» آن «بسیار» است.

بهوش باش و خود را واپای، مبادا مرگت درحالی رسد که گریزپای از پروردگارت در طلب دنیای حرام باشی.

پس آن‌که خدا او را ثروتی داده است باید پیوند خویشاوندی را بدان محکم کند، و میهمانی نیکو دهد و گرفتاران را برهاند، و نیازمند و بدهکار را به دست کرم بنوازد، باید بر ادای حقوق دیگران و تحمل سختی‌ها به خاطر ثواب الهی شکیبایی کند، که دستیابی به این خصلت‌های عالی در دنیا شرف و بزرگی آورد و در آخرت برتری و کرامت.

وَ قَصْداً فِی غِنًی میانه‌روی در حال ثروت و بی‌نیازی