بریده‌هایی از کتاب دیوار چین و داستان‌های دیگر

تغيير قبل از آنکه در خلقت پديدار گردد در روح ايجاد می‌شود

. ـ باری، پلی که بسته شود ديگر به پل بودن خويش پايان نمی‌تواند داد مگر اين که فرو ريزد.

گرچه از طريق اتحاد خويشاوندی‌های بی‌شماری هم با همه‌ی عالم دارد، شايد حتی يک پيوند خونی هم نداشته باشد.

به نظرم چنين می‌رسيد که پنداری از همه‌ی اقران خويش آن هم نه به فاصله‌ای اندک بلکه به مسافتی بی‌پايان دور افتاده‌ام و اگر بميرم بيشتر علت آن از بی‌کسی من است تا گرسنگی.

هزاران بار با خود گفتم: «اين گرسنگی من است». گويی می‌خواستم خويشتن را متقاعد کنم که من و گرسنگی‌ام دو وجود کاملاً مجزا هستيم و همچون دلدادگان که بار سنگين خاطرات را از خود دور می‌کنند من نيز می‌توانم آن را دور کنم. اما متأسفانه و در واقع ما يکی بوديم و وقتی که برای خود توضيح دادم که: «اين گرسنگی من است». به راستی گرسنگی من بود که سخن می‌گفت و مرا ريشخند می‌کرد

طبيعت بشری که با لذات قابل تغيير و همچون گرد و غبار نااستوار است، نمی‌تواند مانع و رادع را تحمّل کند، و چنانچه خود را به چيزی مقيّد سازد، به زودی شروع می‌کند تا ديوانه‌وار حدود و قيود آن را درهم ريزد و اينکه همه چيز را از هم بپاشد و ويران کند، از ديوار گرفته تا حدود و ثغور و حتی خودش را هم از پا بيندازد.

نه، نه، هر آرمان و آرزويی را نمی‌توان برآورده ساخت. هر رويايی که شکوفه می‌کند بهره نخواهد داد.

به نظر من داشتن مخاطب حتی از ماهيّت تحقيق و موضوع تفحص مهم‌تر بود.

نگاه کن! سرنوشت من هم همين‌طور بوده است. به همين علت، وقتی که تنها هستم گريه می‌کنم، پس بيا جلو که گريه کردنِ دسته‌جمعی لذت بيشتری دارد؟

پيش کشيدن اين بحث با او، يا با ديگری نتيجه‌ای ندارد. می‌دانم که صحبت از اين مقوله به کجا می‌رسد. البته ايرادهايی می‌گيرد، ولی عاقبت موافقت می‌کند. موافقت بهترين سلاح دفاعی است، و آن وقت موضوع منتفی می‌شود. ديگر اين چه کاری است که نبش قبر به عمل آيد؟

زيرا که پديده‌های بی‌معنی زندگی ـ و مخصوصاً بی‌معنی‌ترين آنها ـ برای تحقيقات مستعد می‌باشند: البته نه به طور کامل بلکه به اندازه‌ای که برای يک شخص سؤالات دردناکی را همچنان باقی بگذارند.

شگفت آنکه: در اين دنيای بی‌معنی، پوچ‌ترين شايعات از منطقی‌ترين آنها بيشتر محتمل می‌نمايد و مخصوصاً آنها را برای تحقيق مناسب‌تر می‌ديدم.

زيرا توانگران هميشه در اقليت هستند

از دالان دوم آهسته می‌گذرم. برای اينکه وقتی دژ مستحکم را ديدم ديگر عجله‌ای در کار ندارم. اصولاً در لانه هميشه وقت من نامحدود است.

من و لانه‌ام چنان با هم يکی هستيم و به يکديگر تعلق داريم که با وجود همه‌ی ترس‌هايی که در دل دارم در اينجا احساس آسايش کامل می‌نمايم و حتی احتياج به پيروزی بر تنّفر از باز نمودن در را ندارم و می‌توانم خود را راضی کنم که همچنان در انتظار بمانم. زيرا هيچ چيز نمی‌تواند ما را از هم جدا کند. به هرحال، به نحوی از انحاء باز به لانه‌ام راه خواهم يافت، امّا اين دوری چقدر طول می‌کشد و چه اموری را سبب می‌شود که تا آن زمان، چه در اينجا و چه در آنجا رخ نمايد؟ اين فقط مربوط به خود من است که اين فاصله زمانی را کوتاه کنم و بی‌درنگ به آنچه لازم و ضروری است بپردازم.

من و لانه‌ام چنان با هم يکی هستيم و به يکديگر تعلق داريم که با وجود همه‌ی ترس‌هايی که در دل دارم در اينجا احساس آسايش کامل می‌نمايم و حتی احتياج به پيروزی بر تنّفر از باز نمودن در را ندارم و می‌توانم خود را راضی کنم که همچنان در انتظار بمانم.

حال، اين آزادی رفت و آمد برای من چه حاصلی دارد؟ اين فکر آزادی حاکی از خوی بی‌قراری و ترديد درونی و ميل‌های نامطلوب و تمايلات شرارت‌بار است. و وقتی روی می‌دهد، که کسی فکر وجود لانه‌ای را در سر دارد که در چند قدمی‌اش واقع است و اگر کسی بخواهد، در درون آن هميشه آرامش و آسايش فراهم است.

يا اينکه می‌دانند که صاحبخانه در آن نيست و نيز می‌دانند که او بی‌خبر از همه‌چيز و همه جا در ميان بوته‌ها خوابيده است و من از آن کمين‌گاه خود بيرون می‌آيم و فکر می‌کنم که به قدر کافی در بيرون لانه مانده‌ام. ديگر در خارج چيزی نيست که پندی به من بياموزد.

اين لانه شايد از بسياری جهات و موارد ديگر مرا از خطر حفظ می‌کند، امّا به شرط اينکه من در داخل بودم و هيچ خبری نداشتم.

«آنسوی حدی معين، بازگشت وجود ندارد. بايد به اين حد رسيد»