بریده‌هایی از کتاب موسی و یکتاپرستی

در واقع جنبه مادری مربوط به حواس است، در حالی‌که جنبه پدری، یک رابطه مبتنی بر استنتاجات و استدلال‌هاست. بدین ترتیب، رجحان دادن جریان فکری بر ادراکات شهوانی، نتایج عظیمی به بار آورد.

باشد که روزی به کسی که به همین نتایج رسیده، بگویند: "در تاریک‌ترین روزها مردی می‌زیست که مثل امروز شما فکر می‌کرد."

یکتاپرستی در مصر، فقط نتیجه فرعی امپریالیسم بود.

"تقریبا همه جماعات متمدن... از همان ادوار اولیه، در اشعار و افسانه‌ها، قهرمانانی از قبیل شاهان و امرای افسانه‌ای، بنیانگذاران مذاهب و سلسله‌های سلطنتی و مؤسسین امپراتوری‌ها یا شهرها و به طورکلی قهرمانان ملی خود را ستوده‌اند؛ به خصوص دوست می‌داشته‌اند داستان ولادت و دوره جوانی این قهرمانان را با وقایع دل‌انگیز بیارایند. شباهت بهت‌آور و گاه یکسان بودن این افسانه‌ها در میان اقوام مختلف که اغلب از هم فاصله زیادی دارند، از دیرباز آشکار بوده

مذهب موسی، در خلال احساس برگزیدگی از جانب خداوند، جز افزایش اعتماد به نفس چه ارمغان دیگری برای آن قوم داشته است. نام بردن از آن ارمغان آسان است: آیین یا دین تصور عظیم‌تری از الوهیت یا به عبارت دیگر فکر بزرگ‌ترین خدا را به یهودیان داده است. هرکه به این خدا ایمان داشت، می‌باید به نحوی در تعظیم و بزرگداشت او شرکت کند و تعالی و برتری در آن بود.

اقوام بدوی عادت داشتند خدای خود را خلع کنند و حتی اگر آنان را به پیروزی و کامیابی و رفاه نرساند، مجازاتش کنند. با سلاطین نیز مانند خدایان رفتار می‌شد و این امر، گواه وحدت قدیم و منشأ مشترک آن‌هاست.

چه موسی قاعدتا می‌باید بعضی از خصایص خود، مانند زودخشمی و بی‌گذشتی را به خدا نسبت داده باشد.

موسی به یهودیان زحمتکش بی‌چاره، اطمینان بخشید که آن‌ها پسران برگزیده پدرند و چه جاذبه‌یی می‌باید انگاره خدای واحد، ابدی، دارای قدرت کامله بر آن‌ها داشته باشد؛ خدایی که علی‌رغم وضع محقر آنان قبول کرده باشد با آن‌ها قراداد اتحادی امضا کند و به شرط ادامه ستایشش، مراقب آن‌ها باشد.

پایداری و استواری در افکار و نیرومندی اراده، عزم راسخ در کارها، این‌ها و اعتماد به نفس شخصیت و یقین الهی وی، بر این‌که همیشه حق با اوست، یقینی که گاه کار را به بی‌پروایی می‌کشاند، چیزهایی است که تصویر پدری را می‌سازد. در عین حال که خود را از ستایش او ناچار می‌بینیم و گاه به او اعتماد کامل نشان می‌دهیم، باز نمی‌توانیم ترس او را از دل به در کنیم. کلمه پدر، خود گویای همه واقعیت است.

روانشناسی فردی نشان داده که این نیاز مشترک به یک قدرت، از کجا سرچشمه می‌گیرد: از احساسات کشش به طرف پدر که از کودکی در ما گنجانده شده، زاییده می‌شود؛ تمایل به پدری که قهرمانان افسانه‌یی از چیرگی بر آن لاف می‌زنند و می‌بینیم که همه خصالی که می‌خواهیم به مرد بزرگ نسبت دهیم، خصال شخصیت