بریده‌هایی از کتاب کبر و راه‌‌های درمان آن از دیدگاه اسلام

اعتماد به نفس، باور فرد به توانایی‌های خود و استفاده از آن‌ها می‌باشد و خودخواهی به معنای این است که فرد، فقط منافع خود را مدّنظر قراردهد و توجّهی به خواسته‌ها و نیازهای دیگران نداشته باشد.

این نکته امروزه در پرتو تحقیقات روانشناسی و روان‌کاوی مسلّم شده است که سرچشمۀ تکبّر و بزرگی فروختن بر دیگران، چیزی جز عقدۀ حقارت نیست. آن‌ها که مبتلا به این عقده هستند و از آن رنج می برند، برای جبران کمبودهای خود متوسّل به این وسیلۀ غلط، یعنی خود را به طور مصنوعی بزرگ نشان دادن می‌شوند و از این راه بر حقارت اجتماعی خود می‌افزایند و بیش از پیش خود را حقیر می‌سازند، ولی افراد با ایمان بر اثر شخصیت درونی همواره در برابر دیگران متواضع‌اند.

یکی از مواردی که تکبّر بهتر از تواضع است، این‌جا است که زنان در برخوردهای اجتماعی، وقتی نیاز به صحبت با نامحرم را پیداکردند، به‌گونه‌ای نباشد که رفتار ذلیلانه و سبک و وسوسه‌انگیز پیدا کنند. در روایتی، حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در همین مورد می‌فرماید: «بهترین خصال زنان، بدترین خصلت‌های مردان است، که عبارتند از: کبر، ترس و بُخل؛ زیرا زمانی که زن دربرابر بیگانه متکبّر و گردن‌فراز باشد، خویش را رام او نخواهد کرد و آن‌گاه که بخیل باشد، مال خود و شوهرش را حفظ خواهد نمود و هنگامی‌که ترسو باشد، از هر چیزی که برای او پیش آید، خواهد ترسید.»