بریده‌هایی از کتاب انواع زنان

من به زنانی که به دنبال قدرت و اقتدار خودشان هستند به عنوان «مطالبه‌گران نیروی مار» نگاه می‌کنم. زمانی که مردسالاری حاکم شد، این نماد قدرت از اسطوره‌های زن و زنان گرفته شد و به عنصری شیطانی در باغ عدن تبدیل گشت و زنان را تبدیل به جنس پست‌تر نمود. سپس به تصویری که نماد قابلیت بازگشت زنان به قدرت، زیبایی و پرورش است می‌اندیشم. این تصویرمجسمه سفالین یک زن یا اسطوره‌ی زن زیبایی (احتمالا نماد دیمیتر در موزه رُم) است که از زمین روییده و خوشه‌ای گندم و گل در یک دست و ماری در دست دیگر دارد.

هر زمان که زنان شروع به ابراز اقتدار خود می‌کنند یا تصمیماتی می‌گیرند یا از قدرت‌های سیاسی، روانی یا شخصی خود آگاه می‌شوند، رویاهای مار پدیدار می‌گردند. به نظر می‌رسد مار نماد این قدرت‌های جدید باشد. در جایگاه نمادین، مار مظهر قدرتی بوده که در انحصار الهه‌ها و اسطوره‌های زن قرار داشته است، همان‌گونه که قدرت مردانه، مظهر ویژگی‌های آنیموسی است.

سفر قهرمانی، سفری برای شناخت و رشد جنبه‌های مختلف شخصیت و به وحدت رساندن آن‌هاست؛ هر چند که شخصیت پیچیده باشد.

معمولا زمانی که زنان با تصمیماتی مواجه می‌شوند که کل زندگی آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، دیگران هستند که او را تحت فشار تصمیم‌گیری می‌گذارند؛ «ازدواج کن!» «بچه‌دار شو!» «خانه‌ات را بفروش!» «شغلت را عوض کن» «تسلیم شو» «حرکت کن» «بگو آره!» «بگو نه!» بسیاری اوقات پیش می‌آید که زنان مجبور می‌شوند تحت فشاری که دیگران به قلب و ذهن آن‌ها وارد می‌کنند تصمیم بگیرند. اما برای انتخاب‌کننده شدن، لازم است زن بر تصمیم‌گیری در زمانی که خودش صلاح می‌داند پافشاری کرده و به یاد داشته باشد که این زندگی اوست و او باید با عواقب آن تصمیم کنار بیاید. برای ایجاد وضوح، زن باید در فشارهای درونی برای تصمیم‌گیری عجولانه مقاومت کند.

نشان دادن قاطعیت برای زنان مطیعی که مانند پرسفون هستند، یا مانند هرا مردان را در اولویت قرار می‌دهند یا کسانی که مثل دیمیتر، مراقب نیازهای همه به‌جز خودشان هستند، یک حرکت قهرمانانه است.

الگوی غیرقهرمانی دیگری نیز وجود دارد. این الگو را زنانی زندگی می‌کنند که بر سر دوراهی می‌ایستند، احساسات خودشان برای‌شان واضح نیست یا با تصمیم‌گیر بودن راحت نیست یا نمی‌خواهند تصمیم بگیرند چون نمی‌خواهند موقعیت‌های دیگر را از دست بدهند. او معمولا زنی زیبا، جذاب و باهوش است که زندگی را چندان جدی نمی‌گیرد و از هر رابطه‌ای که ممکن است جدی شود یا هر شغل که زمان و انرژی زیادی از او می‌برد، دوری می‌کند. حالت بی‌تصمیمی او در واقع انتخاب بی‌عملی است.

زنان غیرقهرمان، در مسیر انتخاب‌های دیگران حرکت می‌کنند. او به جای آن‌که فعالانه تصمیم بگیرد و کاری را که می‌خواهد انجام دهد، با بی‌میلی تسلیم می‌شود. نتیجه آن قربانی شدنی خودخواسته است

درسی از اقتصاد را در دوران دانشگاه به خاطر می‌آورم که آن را در سال‌های بعد در رشته روانپزشکی مفید یافتم: بهای واقعی هر چیز، آن چیزی است که ما برای به دست آوردن آن رها می‌کنیم. این همان مسیر طی نشده است. پذیرش مسئولیت انتخاب، کاری لازم است و همیشه هم آسان نیست. آن‌چه که یک قهرمان را قهرمان می‌کند، کارهایی است که او انجام می‌دهد.

اگر برخی از اسطوره‌ها قادر به بیان خود نباشند و شناخت آن‌ها سخت باشد ــ و حضورشان فقط از طریق رفتارهای ناخودآگاهی، علائم روان‌تنی و حالت‌های روحی ملموس باشد ــ زن باید زمان و توجه بیشتری را برای درک آن‌ها مبذول دارد.

زمانی که دو یا چند کهن‌الگو در روان زن غالب باشند، او نمی‌تواند خود را کامل با یکی از تیپ‌های روان‌شناختی تطبیق دهد. او می‌تواند بسته به محیط، هم درون‌گرا باشد و هم برون‌گرا و در یک موقعیت خاص، آرتمیس یا دیمیتر برون‌گرا «سیب طلایی را ببرد» و در موقعیتی دیگر، هستیا و پرسفون.

بسیاری از زنان با آگاهی از این‌که شخصیت‌شان تغییر می‌کنند، در زمان پاسخ‌گویی به تست‌های روان‌شناسی «این یا آن» گیج می‌شوند، چون می‌دانند پاسخ بستگی به این دارد که آن‌ها چه احساس می‌کنند. آیا می‌خواهند واکنش‌های خود شاغل‌شان را توصیف کنند یا خودشان در زندگی خصوصی، مادر درون‌شان یا هنرمند درون‌شان، در زمانی که با خودشان هستند چگونه واکنش نشان می‌دهند یا در زمانی که زوج هستند؟ پاسخ‌ها و نمای شخصیت آن‌ها معمولا به این بستگی دارد که «کدام اسطوره» در حال پاسخ دادن به سوالات است.

زن‌ها معمولا خود را به گونه‌ای توصیف می‌کنند که انگار «بیش از یک شخصیت هستند»، چرا که اسطوره‌های متعددی نوبت‌شان می‌شود تا تأثیر اصلی را بر روان زن بگذارند.

علائم بیماری‌های روان‌تنی نیز می‌تواند ابراز وجودی از طرف اسطوره‌های سانسورشده باشد. برای مثال، زنی مستقل با ویژگی‌های آتنایی که هیچ‌وقت درخواست کمک نمی‌کند و به نظر می‌رسد به هیچ‌کس احتیاج ندارد؛ ممکن است دچار حمله‌های آسم یا زخم‌معده شود. شاید این تنها راهی باشد که «من» به پرسفون وابسته اجازه دهد کمی خدمات مادرانه دریافت کند. یا مادر فوق‌العاده خدمات‌دهنده‌ای ممکن است دچار فشارخون شود. فشارخون او به‌خصوص زمان‌هایی که بیش از حد ازخودگذشتگی می‌کند از حالت نرمال به سرعت به اوج می‌رسد. از آن‌جایی که او به اندازه کافی در وجود خود آرتمیس ندارد تا روی اولویت‌های خودش تمرکز کند، وقتی نیازهای دیگری را در اولویت قرار می‌دهد احساس تنش و انزجار می‌کند.

زمانی که حجم زیادی از مشکلات به دغدغه‌های مختلف تقسیم می‌شود، «من» دیگر احساس غرق‌شدگی نمی‌کند.

اگر «من» منفعلانه پیش برود تا ببیند در هر بازه زمانی کدام بخش روی قدرت است، نتیجه آن الگوی رفت و برگشتی می‌شود که اول یک طرف «بازی را می‌برد» و راه خود را پیش می‌گیرد و بعد نوبت دیگری می‌شود.

زمانی که «من» یک زن نتواند کنترل اوضاع را در دست بگیرد، یک کهن‌الگوی اسطوره‌ای مداخله کرده و بر شخصیت غالب می‌شود. در این حالت از لحاظ استعاری اسطوره بر انسان حاکم می‌شود. یا زمانی که عناصر کهن‌الگویی با قدرت یکسان در تعارض با یکدیگر قرار گیرند، جنگی همپای جنگ‌های المپی رخ خواهد داد.

درون روان یک زن، اسطوره‌ها ممکن است در حال رقابت بوده و یا یکی از آن‌ها حکمفرمایی کند. هر زمان که لازم است زن تصمیم مهمی بگیرد، کشمکشی بین اسطوره‌ها بر سر سیب طلایی اتفاق می‌افتد. در این صورت، آیا زن از میان دعوای اولویت‌ها، غرایز و الگوها تصمیم می‌گیرد؟ یا راهی که انتخاب می‌کند توسط اسطوره مشخص می‌شود؟

اگر یک زن خودش بخواهد تصمیم بگیرد «کدام اسطوره سیب طلایی را خواهد برد» این تصمیم بر پایه قدرت کهن‌الگوها در روان او خواهد بود و در نتیجه هر تصمیمی بگیرد، برای خودش معنادار است. ممکن است این تصمیم از طرف خانواده و فرهنگ حمایت شود یا نشود، اما در هر صورت صحیح به نظر خواهد رسید.

اگر یک زن اجازه دهد دیگران تصمیم بگیرند چه چیز برایش مهم باشد، در نتیجه او انتظارات والدینش را زندگی خواهد کرد و در آینده نیز خود را با پیش‌فرض‌های طبقه اجتماعی خود وفق خواهد داد و در زندگی، این‌که کدام اسطوره مورد احترام باشد را دیگران برایش تعیین خواهند کرد.

در سطح فردی، سوال «کدام اسطوره سیب طلایی را می‌برد؟» حاکی از رقابتی مدام است. در ابتدا با والدین و خویشاوندان و سپس معلمان و هم‌کلاسی‌ها، دوستان، همسران و حتی فرزندان، داوری پاریس همچنان ادامه دارد؛ هرکس با بخشیدن یا ممانعت از دادن «سیب طلایی» رضایت خاطر خود را نشان می‌دهد.